29 Dec. '23 No. 2428 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 CHARIVARIA >eutf<$tanl>; nebet 8Hle8! Als Bouwmeester plaats had genomen, begon de ^"'H!g,meye?s''City^agazljn. .Amsterdam, Rot terdam Den Haag, Utrecht, Nijmegen. £u Weihnachtm, Ein schwieng*s Problem getost. Ein h bschesund sehr geëigietes Geschenk fur Herren. Ein Schönes flaches, prima nickel Etui fur Streichhivzer anstatt ein »chmutriges Doschen. Die Strefchflache ist geëignf fur alle Streichhölzer und dauert jahrelange." (Mv. Hbl.) Jeugdportret. (dr., Op de glibberige paden De heer Coltoff: Neen, meneer Schaper, het is Wnegotie in de politiek, opgediend onder een gods die"ZSongdef wijie/m d^stem ligt een belofte; een heïrUike belofte voor de toekomst (met z«oals andere beloften, voor 'lief verleden Char.) die den volhardend studeerende nog veel schoons ver borgen houdt in haren wondepschoot ^ ^ ^ Indien de kabinetsformatie uit het net der rja'r'tii-intriaues waarir zij soms wel verstikt leek, ?awórden verlost, dm zal ook dit met weinig bijdragen om de lucht te zuiveren van de gevaren, ?die dreigen." (De nieWreigende gevaren late men gerust in de lucht. Char.) ? (N. K. C.) Uit de hoooeschool der journalistiek Vaak is dit laatste toevlucht nog niet gedaan, ?of'de verslaafde schuwer vond reeds zijn d°.aa. Twee Fransche legervliegers zijn omgekomen doordat zij gedurende eene vlucht van Straatsburg naar Than'n "aldaar verpletterd werden. ( fjtOOl~ "ft c-Vlfll./ De Maas wast snel. De uiterwaarden staan ree'ds'onder, de andee staan op het inloopetr Deelwoordenjammei f ...Omdat, de vlootvet aangenomen, daardoor dit aanvaard, ontkomt men niét aan deze consettienties." (N. H-c;) In de dagen van hoogconjuctuur. l Hbl.) ',',Deze heeren kumen het schijnbaar niet al te best samen vinden." (O. H. C.) De val van de nark ging snel.' (N. K. L.l ',', Er ontstonden alnormale verhoudingen^. ^ Onze teekenaars ,.0ns iieele land staat in het 0" van de Jazz a"onze tijd staat in het ^ van den werkman.', (Ades aan B. en W. v. Haarlem). Aaneenlijmsels De her«tel-schullescher>. De mopperende Ja'va-collega's. De Dominion wetgever ,,De gansche Parjjs-'erbeelding." De schepenbedrjvitheid." (Gr.) (N. R. C.) De passivisten Dit is de methode die door mij de juiste wordt geacht. Deze metrode wordt door mij aldus .aangeduid." (Wibaut) Door de kinderen worden nog eenige liedjes gezongen, en spelletjes gedaan." (U. D.) , Toen is ook door architect Rutgers getracht zijii hotelbouw in de juiste verhouding tot de straatbreedte te brengn." (Hbl.) Dit was meer, dai aanvankelijk door mij ge-dacht werd." (N. R.C) Apeldoorn's oudste inwoner, de heer H. Smit, herdacht heden den c^g, waarop hij nu 101 jaar geleden te Amsterdam werd geboren." (Tel.) En voor zijn gestesoog rees het beeld van de vroedvrouw ... GDFHS8D Het Amarkwartet Op het muziekfeest te Salzburg dezen zo mer had het Amar-kwartet de beste indrukken achtergelaten, speciaal als vertolkers der mo derne muziek, ai ook bij zijn optreden in Ne derland, voor ten Amsterdamschen Kunst kring Voor Albn" was het in het moderne werk, dat de spelers van het Amar-kwartet zich het sterkst toonden. Dit moderne werk was een kwartit van den 28jarigen altist van dit ensemKe, Paul Hindemith, een der meest belovendt Duitsche jongere componis ten, die de Dutsche MilhaMd lijkt in de veelHET GRIEKSCHE KAMELEON heid en de verscheidenheid van zijn reeds omvangrijk oeuvre: vijf strijkkwartetten, tallooze sonaten voor verschillende instru menten, verscheidene kamermuziek en voor blaasinstrumenten, balletten, dansen, drie n-acters o.a. van Kokoschka, liederen o.a. de Marienlieder" van Rilke. Het door het Amar-kwartet gespeelde werk van Hindemith, een eerste kennismaking trouwens met diens oeuvre, heeft ons zeer geboeid en beziggehouden. Het is niet modern jusqu' au bout", gebruikt ook de chromatiek, ie er veel in voorkomt als tonen aer melodie, niet in atonalen zin, hoewel zijn polyphonie zich polytonale vrijheid voorbehoudt, doch houdtden tonale basis,duidelijk als achtergrond hoorbaar vast. Het werk is bovendien zuiver Duitsch" geconcipieerd, d.w.z. karakteri seert zich in modulatie en melodie als een werk uitDuitschen voor-arbeid voortgezet Strauss, Manier herkent men in zekere klank-elemen ten en melodiewendingen doch vermijdt in zijn expressies op zeer gelukkige wijze de fouten van het Duitsche muzikale pathos: lyrische sentimentaliteit en hemelstormende opgeschroefdheid. Deze schepping heeft iets onmiddelijks, iets van de zenuw onder de huid. Zij spreekt tot ons, minder constructief, maar zich zoo intens mogelijk bedienend van de zuivere muzikale uitdrukkingsmiddelen, wier effecten doeltreffend begrepen zijn: de merkwaardige klank-gewaarwording, die de hooge ligging van de alt-viool geeft b.v. voor het uitdrukken van de intenste smartelijke teederheid, onderstreept, door den lagen klank van den cello. Bij het kwartet van Mozart, dat aan deze uitvoering vooraf ging, leek het wat moeilijk voor de spelers de stijl te handhaven, die dit werk ondanks zijn wat capicieus-impro viseerend karakter toch vereischt en vele détails gingen verloren; toegegeven dat de spelers ook nog niet op de ruimte van de Gr. Z. Concertgebouw, waarin het concert plaats had, waren ingesteld. Het kwartet van Dvorak klonk tenminste als geheel van samenspel beter. Hoe gaarne zouden wij het Arnar-kwartet nog eens in het openbaarde werken van Sch nberg en Hindemith hooren spelen, die het nu voor een particulier gehoor in het Muzieklyceum uitvoerde. Misschien laat dit eminente kwartet, dat in zijn pionierswerk naast het Brusselsche Pro Arte" genoemd moet wor den, zich daartoe nog overhalen. Dan Juan" De Berlijnsche Staatsopera narn met ,,Don Juan" van Mozart revanche op de Barbier van Sevilla". Ongetwijfeld is deze Don Juan" de beste prestatie geworden, die wij van haar hoorden, temeer daar de hoofdrol Bronsgeest beter lag dan die der vorige opvoeringen. Al leen de karakteristiek der presto-melodieën, die Mozart aan zijn hoofdpersoon meegaf, had iets meer volgehouden kunnen worden, dunkt me. De Duitsche opvoering bracht Don Juan" ten tooneele met het ernstige slot, d.w.z. met de hellevaart van Don Juan, een slot, dat ondanks de vreemdsoortige melodramatiek van het geval, toch wel spanning geeft en het drama giojoso tot grouwelijke ernst" maakt. Toonkunst" Zaterdagavond jubileerde Mengelberg in de functie van 25 jaar dirigent van Toonkunst" Men had voor dien feestavond, behalve de huldiging met een versierd podium, kransen en korte toespraken, een programma samenge steld, dat wel meer in het bijzonder berekend scheen op glorificatie van het koor en zijn dirigent dan op de belangrijkheid der uit gevoerde muziek. Voor het laten uitblinken Vandaag republikein, morgen royalist niimmfiiiiiimiiiiiiiiimiHiiiim van de zeldzame techniek, die ditToonkunstkoor zich inden loop der jaren verworven heeft, waren de gezongen werken zeker geschikt. Die Olocken" van Rachmaninoff, voor so praan, tenor- en bariton-solo, koor en orkest, waarmede Mengelberg in Amerika kennis maakte en dat aan hem en zijn ensemble is opgedragen is een vlot, vooral technisch vlot geschreven koorwerk, geïnspireerd op Poe's The Belts" , doch in een Russisch-Duitsche bewerking, die van de stemming van het oorspronkelijke gedicht niet veel meer over liet dan een traditionale poëzie voor een koor, en ook de muziek streefde er niet naar iets anders uit te drukken, dan de effectvolle crescendo's van massa-geluid, afgewisseld met door Birgit Engel!, Jacques Urlus en Toni Denijs naar hun beste vermogens gezongen solo-partijen. De tweede helft van het programma werd gevuld door Taillefer" van Rtchard Strauss, (reeds in 1906 door Toonkunst" uitgevoerd), een Ballade voor koor, solo en orkest, die na b.v. Ein Helderleben" werd geschreven en dat men vél vroeger gecomponeerd zou wanen ondanks de realistische s!ag bij Hastings die aan de bataille dansante" van Ein Heldenleben" herinnert. Strauss heeft de Ballade-stijl wat al te grof tot op het Liedertafel-achtige aangedikt en het werk dat nog imtHtitiiiiiiiiiiniiiMiiiiiilitii i mui UMI HUM nu ui in nu in mr n i 111 liiiiini 111 111 "i m '"" i " '" »»» JBEIEVEN UIT SOETOEKOEKIANDA ui Doe een iikke voile voor, aldus sprak -de geest van Professor Horace Allbedyll tot dien van Anjstasia, wij gaan vanavond samenzweeen. Wat lekktr eng, zei Anastasia, zijn het reuzenboeven? Reuzenboeven? Weineen, kind, zei Horace. Het zijn de lichtende lichten van Soetoekoekianda. Zij doen geen kip kwaad. In dit vreemde land van eindelooze slooten en eindeloos geleuter, zijn zij de mannen met daden in den mond. Elk hunner woorden is een zuiverende daad, vandaar de naam van zuiveraars, Purgatori. Ga mee ! Ze kwamen in een ietwat duistere provincie stad en zagen een dozijn schimmen achter elkaar een somber huis binnensluipen. Op een bovenkamtr sloegen de schaduwen hun kragen neer, mkten de diep in de oogen gedrukte hoeden af, en knipperden in het volle licht van een olielamp. Het is net een sprookje, zei Anastasia. Ja, Aladin met de Wonder-olie-lamp, antwoordde Horace. In een der hoeken van de kamer stond een onaanzienlijk sytiister mannetje, in een bruin colbertje, en werd door de anderen eerbiedig begroet. Zij staken den rechterarm recht voor zich uit, zoodat de uitgestoken wijs vinger zich ter hoogte van hun neus bevond, niesten driemaal en bogen diep. En telkens nieste het kleine synistere mannetje terug. Zijn ze verkouden? vroeg Anastasia. Het is een zinnebeeld, zei Horace. Het teeken, dat in Soetoekoekianda de toe.standen en de personen verkouden zijn. Het is hun wachtwoord. Wie is dat kleine mannetje? vroeg Anastasia. Dat is de opperste samenzweerder, de Soetoekoekiandasche Mussolini. Let op zijn arendsblikken. Voor duvel noch dood is ie bang. Zelfs niet voor de mannen die de Heilige Wetboeken uitleggen. Stil, ze gaan zitten. Ze schikten zich aan een lange tafel, waar midden op een fijn geslepen flacon stond, gevuld met een geheimzinnig geel vocht. Het kleine mannetje verhief zich en sprak met een'licht accent: Eerbiedwaardige broeders '. Ik heet u welkom en ben dankbaar dat gij op mijn roepstem allen verschenen zijt. De tijden zijn zwaar van gebeuren. De onmacht der onmachtigen in ait land bewijst zich meer en meer en elk uur van den dag en van den nacht. Zij waren zelfs niet in staat een regeering te vormen (applaus) en wat deed daarop de Landsvrouwe? Ik verzoek u, eerbiedwaardige Broeders thans goed op te letten, want hier werd door Hare Majesteit geschapen Het Precedent", het kostbaarste bezit van al wat aan politiek doet! Zij droeg de vorming van het nieuwe Kabinet op aan een coalitie van partijen ! Voelt gij wat dat zeggen wil? Dat misschien over eenige maanden, over eenige weken, wie weet over eenige uren,onze Bond van Purgatori, de hoogeopdracht kanontvangen, de regeering te formeeren. En het is met het oog hierop, dat ik u verzocht heb hier te komen om thans reeds onze voorbereidende maatregelen te treffen. De tijd der gearriveerde mooi praters, der beroeps-zeteljagers en volksmisleiders is voorbij. Den Heiligen Mannen heb ik weerstaan, zou ik dan huiveren voor den Heiligen Bureaucratius? Wij zullen hem wegjagen en het volk bevrijden uit de klauwen van het papieren voorschrift. Soetoekoekianda lijdt aan staatkundige en godsdienstige verstopping. Het heeft scheele hoofdpijn van de socialerigheid; het ziet sterretjes van de ambtenarij; het heeft maagbezwaren van de staatsbemoeiing en is draaierig van den maximum-werkdag en de minimuin-werk-prestatie. Wij zullen het ge nezen! Een halve eeuw lang, heeft in dit land de Meerderheid geregeerd. Het Cijfer was alles. De partij met de meeste nullen had het grootste woord. Gij ziet de gevolgen. Het einde der Meerderheid is gekomen. Wij zullen het tijdperk der Minderheid inluiden. En hoe kleiner de Minderheid, hoe sterker zij zijn zal. Ik heet u allen welkom. De leiders op elk der intellectueele gebieden, d ieSoetoekoekianda omhoog stooten in de vaart der volken, zie ik om me heen geschaard. Hier aan mijn rechterhand zit de man, die- in onze grootste havenstad toonde wat een bekwaam en wilskrachtig man bereiken kan. Dwars tegen alle schoonheidsbcdervers in. koos hij uit een stapel plannen, het allurleelijkstc voor een stadhuis en tiet het bouwen. En thans steekt het zijn toren tot in de wolken en roept de slaven aan zijn voet, van wiens penningen het gebouwd werd, dagelijks toe: Wijs mij den koekebakkur die mij dit niet nadoet!" Hier, aan mijn linkerhand, zit de grootste musicus van heel Soetoekoekianda en omstreken. Elk nieuw concert, elke nieuwe repetitie, toont ons welk een geboren dictator wij in hem rijk zijn. Moeten thans niet reeds, na elke repetitie, zeventien leden van ons gevierd orkest met koudwater-stralen worden bijgemaakt? aat zoo door en na nog twee seizoenen zal uw orkest geen enkel lid meer tellen en zult gij de onbetwiste heerscher zijn, de ideale dictator, het einddoel waarna wij allen streven. Ik kijk om mij heen en ik zie daar, recht tegenover mij, onzen grootsten tooneelleider zitten. Welk een beerlijken auto craat begroeten wij in hem. Hij speelt nog wel niet alle rollen zelf, doch thans reeds zijn al zijn spelers afgietsels van zijn eigen voortreffelijk ik, zoowel in stem, in houding, gebaar als bcenen, zoodat het den toeschouwer is alsof hij hém en hém alleen ziet. En in u, grooten politicus, die aan mijn voeten zit, en straks de teugels van het staatsros in handen zult nemen, begroet ik de opgaande zon der Purgatori. Gij zult zuiveren ! Nu reeds krimpt al wat ambtenaar is, te samen. Soetoekoekianda zal wel drie partijen en een Ministerie tellen, doch slechts n Minister. En dat zult gij zijn, door wiens naam zoo innig heen geweven is de naam van ons machtigste wapen! Broederlijk naast u zit de Wethouder onzer hoofdstad en terecht staat hij bij het slavenvolk bekend als de Machtige". Regeert hij niet als een dictator over meer dan zeven honderd duizend zielen? Hij zegt rood op de graat" te zijn, doch gelijk men den Rus afkrabt en den Tartaar vindt, zoo zal men, wanneer men dezen Marxist afschilt, den Kapitalist vinden, den zuiveren Purgatoor, die slechts een omwenteling van het Rad van Politiek Avontuur heeft af te wachten, om de plaats in te nemen van den Broeder, dien ik n straks in al zijn politieke grootheid heb af geschilderd. Onuitsprekelijk genoegen doet het mij, dat bescheidenlijk, aan het ondereind aan deze tafel als een vergeet-mij-nietje tusschen onze leeuwen,bloeit onzeonverschrokken,dappere en wakkere vertegenwoordiger van het Soetoekoekiandaasclie Itger, die, zoo eigenaardig, door ons volk geheeten wordt met den naam van Duimpie". Was het niet Klein Duimpje", die den reus versloeg en zal het niet ons Duimpie" zijn, de held, die zijn sterren plukte van den hemel der politieke vermetelheid, die ons, Purgatori, den weg zal wijzen door het oerwoud, nadat hij vooraf de kruimpjes en de kiezelsteentjes van zijn groote talenten langs het pad heeft gestrooid, ter herkenning van den weg? Wat onze be weging vooral van noode heeft, is een man, die op het beslissende oogenblik een wit ros zal bestijgen -?laat onze tegenstanders het desnoods voor een hobbelpaard schelden ! en, met een handjevol wilskrachtige kerels, zich zal meester maken van de grootste kletstafel in heel Soetoekoekianda, die in de groote zaal van onze grootste sociëteit van onze Hofstad, juist op het oogenblik van het negende haltje", en aldus met vaste hand de bron van alle Soetoekoekiandasche politiek in de gewenschte richting zal weten te leiden. En laat men vooral niet zeggen, dat Soetoekoekianda voor onze beweging nog niet rijp is. Er is geen grooter volk van slaven dan de Soetoekoekianders. De bewijzen iiggen voor het grijpen ! Militairen zijn menschen zonder ideeën, zooals politici menschen zijn met ideeën van een ander. Jarenlang heeft een groepje militairen in onze residentie, hun ideeën over de verdediging van ons land het volk laten slikken, alsof het de zuiverste wonderolie ware. En de slaven hebben elk jaar harder moeten zwoegen om het geld voor moeilijk genoeg is om uit te voeren om het groote apparaat, dat het vordert, heb ik maar matig kunnen waardeeren. Wij weten reeds geruimen tijd, en hebben het Zaterdagavond opnieuw dankbaar er kend, dat Mengelberg het Toonkunst-koor in de muzikale uitdrukkingstechniek tot een ontwikkeling heeft gebracht als slechts bij weinig andere koren wordt aangetroffen. Laat daarom de leiding van dit koor er aan blijven denken, dat er ook een plicht mee te vervullen staat voor de muziek van onze dagen: Toon kunst" was in de laatste jaren niet erg ge lukkig in de keuze van zijn noviteiten. CONSTANT VAN WESSEM de verwezenlijking dezer ideeën te kunnen opbrengen. En hoeveel lange jaren heeft dit volk van slaven zich niet laten ringelooren door hun priesters en daarna door hun politici? Hebben deze niet zeer onlangs nog het dwangbuis der evenredige vertegen woordiging ingevoerd, waardoor het laatste sprankje vrijheid van de kiezende slaven verloren ging en zij heelemaal in de macht der partij-bazen kwamen? Het is slechts lariekoek te beweren, dat het volk van Soe toekoekianda een volk van vrijheidshelden is. Hun tegenwoordige vrijheid is de grootste dwang. De Purgatorische dwang zal de grootste vrijheid zijn ! ! (langdurig applaus). En thans heb ik een belangrijke mededeeling te doen. Onze generaal-majoor heeft in zijn vrijen tijd, dien de hooge politiek hem laat, het volkslied der Soetoekoekiandasche Pur gatori gedicht en ik verzoek onzen grooten tooneelleider het te willen voordragen. (Emotie). De groote tooneelleider verhief zich van zijn zetel en hapte naar een vlieg. Hij hapte nog eens. Waarop hij nog eens hapte. Toen sprak hij met smeltende stem: Hap ! Menneirr van.... van.... Hap ! van.. Voorzitter.... Hap! Ons volkslied .... hap.... hap is geïnspireerd op dit andere.... hap.... begeesterende lied.... dat reeds in onze jeugd onze hap.... harten in vlam zette. Het tintelende lied, dat begint met hap: Schuitje varen, Hap Theetje drinken, hap Gij hebt allen den hap text voor u. Laat ons dus gezamenlijk aanheffen hap: (zij zingen) Spuitje geven, olie drinken, Gaan we naar het Binnenhof Maken daar een reuzensof, Reuzensof met krenten Weg zijn alle centen. Meegesleept door den Purgatorischen geest drift, zongen de geesten van Horace Allbedill en Anastasia Geraniumwitch, ietwat valsch, doch met onbeklemde borst, het nieuwe volkslied mede.... B.A RBAROSSA