De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1924 5 januari pagina 4

5 januari 1924 – pagina 4

Dit is een ingescande tekst.

DÉAMSTERÜ&MMEft, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2429 DE INTERNATIONALE PUZZLE Einde 1923 Wannér de oude Sint Sylvester weder een der rekensommetjes opmaakt, waarmede hij waarschijnlijk elk jaar pleegt af te sluiten, dan heeft hij ditmaal eeti wonderlijk geheel te bezien. In menig ? opzicht staat men bij hét einde van 1923 in een zelfde positie als van een jaar geleden. Met heel wat commotie en drukte, heel wat zorg en verdriet, is de wereld ten slotte.... de plaats blijven mar keeren. 1923 begon niet onder ongunstige voorteekenen. De vrede met den Turk scheen spoedig bereikt te zullen worden. In Midden-Europa waren teekenen van reconstructie te zien. Het schadevergoedingsvraagstuk, van geallieerde zijde met nieuwe hardnekkigheid aangepakt, scheen van den Duitschen kant op zakelijke wijze te zullen worden afgehandeld. Over het geheel was er wat licht aan den horizon. Over dat alles zijn duistere wolken heen komen varen. Het vredesspel te Lausanne is niet zonder dramatische en langgerekte episoden verloopen. Het schadevergoedings-vraagstuk heeft een crisis zonder wederga doorgemaakt. En ander maal kan men zeggen: 1923 spoedt ten einde, niet onder ongunstige vOorteekenen. De vrede met den Turk is ge stoten. De kwestie's in Klein-Aziëkunnen hun ne oplossing bereiken. Vooral de regeling tusschen Frankrijk (wegens Syriëen den Libanon) en Enge land (wegens MesopBtamië, Iracq en Palestina) aan den eenén kant, en de Arabische politiek van Faësoel, van den Hedjaz en de daarmee samen hangende autochthone richtingen, aan den anderen, regeling welke nog geheel moet worden tot stand-gebracht en die nog tot heel wat wrijving aan leiding kan geven, blijft aan de orde. De Westersche mandaatsmogendheden zullen een definitieven modus vivendi met de plaatselijke grootheden van Damascus, Bagdad, Jerusalem en Mosoel lot stand moeten weten te brengen en aan de botsingen een einde maken. Het nationalisme der woestijnbewöners is nog niet bevredigd. De toestand van dwangbestuur moet nog door dien van vreedzame administratie worden verVangen. Maar met Konstantinopel en Angora zijn ten minste de normale verhoudingen hersteld. Tus schen Athene en den Bosporus blijft het water nog wel koken. De tegenstelling tusschen de mohammedaansche en niet-mohammedaansche elementen op den Balkan, in Thraciëen Macedoniëis nog niet geheel weggenomen, maar men mag verwach ten dat het systeem van uitwisseling der bevol kingen", dat daar thans op groote schaal en onder internationale controle wordt toegepast, in eenige jaren de verhoudingen tusschen Hellas en KleinAziëbedaard kan maken. Het is thans in vollen gang, en het zal interessant zijn te zien, in hoeverre dit, aanvankelijk uit het brein van Venezelos ont sproten plan, om duizenden muzulmansche boeren van Europeeschen bodem over te ruilen naar lande rijen in Klein-Azië, waarvan even zoovele christe nen naar ons werelddeel de leeggekomen plaatsen zullen innemen, '?in hoeverre dat plan door te voeren en vruchtbaar is. Landen als Griekenland en Albaniëblijven nog door inwendigen toestand aan koorts onder hevig. Vooral Griekenland staat voor onzekere toe komst, en dit werkt op den geheelen Balkan door. Maar internationaal is de brandstof geslonken. De positie van Bulgarije is belangrijk verbeterd. Het heeft met zijn naburen goede verhoudingen ver kregen. Zelfs is een Yougoslavisch-Bulgaarsch in cident 'm de wieg gesmoord. Tusschen Albaniëen Griekenland wordt het puntje van den strijdbijl, dat telkens boven den grond komt uitkijken, gelukkig nog steeds weer met nieuwe aarde bedekt. Ook het Italiaansch-Grieksche incident heeft niet tot een uitbarsting geleid, en Mussolini is gema tigder geworden. Hongarije gaat den weg der reconstructie op, waar Oostenrijk was voorgegaan. Die weg brengt tevens de zoo uiterst noodzakelijke kalmeering tusschen Boedapest en de regeeringen der kleine Entente, een zaak van niet te onderschatten gewicht voor de rust van Europa. Botsingen tusschen Roemenië(met zijn grooten transsylvaanschen bezitaanwas), Serviëen Czechoslovakije aan den'eenen kant, en het Magyarenrijk behooren nog wel tot de tastbaarste gevaren, waarmede de internationale staatkunde te rekenen heeft. Czechoslavokije heeft onder het wijze beleid van Benes zijn positie nog weer aanmerkelijk ge consolideerd. Het vormt een rustpunt in CentraalEuropa. Ook met Polen heeft het de banden aan gehaald. Speldeprikken als de Javornina-kwestie zullen niet meer voorkomen.Polen zelf iserfinancieel slecht aan toe. Economisch vol goede en rijke beloften, heeft het die financieel niet weten om tézetten in een behoorlijk budgetair en monetair evenwicht. Het'heeft nu de, proef doorgemaakt Van een vrijwillig aanvaarde ngelsche financieele controle, doch hét succes van den heer Hilton Young is nihil geweest. Wie weet hoe spoedig het ?ook den moeilijken doch heilzamen weg der inter nationale reconstructie op zal moeten gaan ! Maar in elk geval kunnen zij, die in het Poolsche nationalisme een bron van onrust ble ven zien, er op rekenen dat Polen tot kalmte ge dwongen blijft. Tegenover Rusland blijft Polen de brug, en''het laat zich zeggen dat de politiek van Warschau, en die van de kleine Baltische Staten, een vreedzamen geest te Moskou in de hand werkt. Moscou blijft geïsoleerd, het blijft zich ook opzettelijk isoleeren en d quatre" stellen tegenover de rest van de wereld. Te Washington heeft men juist dezer dagen nog zeer duidelijk die afscheiding onder streept. Toch dwingt de economische werkelijk heid ook de soviets tot het plenzeK van veel water in den wijn. De accoorden met Londen en Rome vlechten door de banden ook zilveren draden heen, waardoor bolsjewieksche agressie vanzelf beteugeld wordt. Ook Lithauen schijnt met Polen, waarmee 't nog op heftig gespannen voet staat, tot hoopgevende onderhandelingen te komen; waaraan de'invloed der groote massa Lithauers in de Vereenigde Sta ten wellicht niet vreemd zal blijven. Wanneer deze onderhandelingen tot eene oplossing leiden, zal een der gevaarlijkste wrijvingspunten in OostEuropa zijn bijgevijld. Wel hoort men nog van sommige zijden spreken over een gevreesde Bolsjewieksche actie, die tegen de lente zou worden voorbereid, maar ar gumenten kunnen beter tégen dan vóór deze veronderstelling worden aangevoerd. In het bijzonder kunnen ook de Duitsche toestanden de Moscovieten niet sterk tot internationale avon turen aanmoedigen. De Duitsche toestanden zijn nog onzeker, maar in geen geval rooskleurig. Een ernstige en natuur lijke strooming dringt in Duitschland tot prak tische accoorden met de Westersche mogendheden. De tijd is er rijp voor, en de démarches in Parijs en Brussel ondernomen, wijzen naar dien kant. De ontvangst dier démarches evenzeer. Poincar verkeert in de rust van dengene die een moeilijke en zeer omstreden overwinning heeft behaald. Hij ziet bovendien voor zich een spannenden in wendigen verkiezingstijd, waarin alleen tastbare resultaten hem de overwinning kunnen bezorgen. Hij ziet in Engeland een mogelijk, al is het niet duurzaam, experiment naderen van een labourgouvernement, waarvan hij liever maar niet de gelegenheid biedt, Frankrijk tegen te werken. En hij ziet zijn franschen franc op zorgwekkende wijze naar omlaag schommelen. Hij ziet Frankrijk voor enorme financieele moeilijkheden geplaatst. Wel houdt men zich nog vrij van inflatie; wel blijkt de spaarkous van Frankrijk's boeren onujtputtelijker dan eenig financier had verwacht, en steeds op nieuw bereid, door binnenlandsche, leeningen de regeering te steunen; wel is de Fransche betalings balans actief en de Fransche economie gezond, maar toch staat de Fransche staat voor een gedesequilibreerd evenwicht der begrooting en voor toenemende uitgaven wegens la vie chère"; som migen verzekeren dat inflatie onvermijdelijk zal zijn. Poincarézal dus niet verzwakken, maar wel de gelegenheid aangrijpen, den internationalen financieelen toestand op positieve wijze te rege len. Dit beteekent vóór alles: de reparatiekwestie, en de kwestie van de financieele reconstructie van Duitschland. Het wordt nu een periode van prak-, tische plannen: Duitschland dient zijnerzijds voor stellen in. Frankrijk werkt aan een opbouwend geelboek. Belgiëheeft zijn grijsboek. De twee Comité's van de Commissie van Herstel kunnen, met Amerikaansche medewerking, ook aan den slag gaan. Het zoo juist beklonken Volkenbondsplan ten aanzien van Hongarije biedt een bruikbaar pre cedent, en het is ook te Parijs als zoodanig bezien. Het eene comité, het comitévoor de regeling der Duitsche betalingscapaciteit, heeft een niet on mogelijke taak. Het andere, het comitévoor het opsporen der naar 't buitenland overgebrachte Duit sche kapitalen, staat voor een praktisch schier onuitvoerbaar werk, en de regeeringen hebben, zonder precies zelf te weten wat, den experts hier mee een waren puzzle voorgelegd. In alle gevallen: het begin van 1924 kan ons den zoo hoog noodigen positieven arbeid doen zien. De Rijkskanselier te Berlijn wil blijkbaar ook dien kant op. Maar voor hém is het oogenblik zeer moeilijk en lastig! Juist immers wijst men in zijn omgeving op het naderend Engelsch labourkabmet, dat misschien" door Duitschland, met handige Duitsche manoeuvres, aangegrepen zou kunnen worden om zijn tractaatsverplichtingen in den wind te kunnen slaan. Velen, die nóg niet hebben afgeleerd om aan handige Duitsche ma noeuvres te gelooven, dringen daarom op afwach ten aan, en Stresemann, door deze richting ingeVRAAGT BEKNOPT PROSPECTUS UTENlIUt t F1LME1 Dan Haag ?:? faijgansiuri D. SPECIALITEIT: Verhuizingen onder Garantie Bergplaatsen voor Inboedels palmd, houdt alweer min of meer snorkende rede voeringen. Berlijn heeft immers ook reeds de City hooren zeggen: ,,that the City issickofreparations". Voor de verantwoordelijke Duitsche regeering dus een moeilijk en verleidelijk moment; een soort gelijk moment als waarin verleden jaar Cuno heeft gestaan en, tot ramp van zijn land, verkeerd heeft gekozen. Ook ditmaal zou de nationalistische, quasi-handige wederstrevingspolitiek van Duitsche zijde naar alle waarschijnlijkheden een ramp voor 't herstel van Duitschland zijn. Voorden vrede in Europa is de lijn, die de regeering [te Berlijn kiezen zal, van groot gewicht, niet minder dan dat van de richting, waarin Parijs zal voortgaan. Bedriegt in dit alles de voorzichtigheid de wijs heid niet, dan zullen inderdaad gunstige verwach tingen bewaarheid woïden. En dan brengt 1924 wellicht iets van het onderwerp, waarvan wij in onze bovenstaande opsomming voor 1923 nog niet konden gewagen,"en die toch het einddoel van alles is: militaire matiging en beperking, ware morecle ontwapening. BRANDAKIS ICORNi VANÓLU/Ó DER GEHEELE WOON INRICHTING DEN HAAG NOORDEINDE I62 TRANSPORT MIJ. H O L U N l", Weesperzijde 94, AMSTERDAM HOLUKD" ,-HOLLAND /Telefoon 24271. Tel.-Adres Transport" VERHUIZINGEN, ook per gesloten auto verhuiswagens met aanhangwagen. Binnen een rayon van 80 Km. bespaart men Hotelkosten. BEHANGERIJ en STOFFEERDERIJ Machinale Stofreiniging. Bewaarplaatsen voor inboedels

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl