Historisch Archief 1877-1940
DÉAMSTERÜ&MMEft, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2429
DE INTERNATIONALE PUZZLE
Einde 1923
Wannér de oude Sint Sylvester weder een der
rekensommetjes opmaakt, waarmede hij
waarschijnlijk elk jaar pleegt af te sluiten, dan heeft hij
ditmaal eeti wonderlijk geheel te bezien. In menig
? opzicht staat men bij hét einde van 1923 in een
zelfde positie als van een jaar geleden. Met heel wat
commotie en drukte, heel wat zorg en verdriet, is
de wereld ten slotte.... de plaats blijven mar
keeren. 1923 begon niet onder ongunstige
voorteekenen. De vrede met den Turk scheen spoedig
bereikt te zullen worden. In Midden-Europa
waren teekenen van reconstructie te zien.
Het schadevergoedingsvraagstuk, van geallieerde
zijde met nieuwe hardnekkigheid aangepakt,
scheen van den Duitschen kant op zakelijke wijze te
zullen worden afgehandeld. Over het geheel was
er wat licht aan den horizon.
Over dat alles zijn duistere wolken heen
komen varen. Het vredesspel te Lausanne is niet
zonder dramatische en langgerekte episoden
verloopen. Het schadevergoedings-vraagstuk heeft
een crisis zonder wederga doorgemaakt. En ander
maal kan men zeggen:
1923 spoedt ten einde, niet onder ongunstige
vOorteekenen. De vrede met den Turk is ge
stoten. De kwestie's in Klein-Aziëkunnen hun
ne oplossing bereiken. Vooral de regeling tusschen
Frankrijk (wegens Syriëen den Libanon) en Enge
land (wegens MesopBtamië, Iracq en Palestina)
aan den eenén kant, en de Arabische politiek van
Faësoel, van den Hedjaz en de daarmee samen
hangende autochthone richtingen, aan den anderen,
regeling welke nog geheel moet worden tot
stand-gebracht en die nog tot heel wat wrijving aan
leiding kan geven, blijft aan de orde. De
Westersche mandaatsmogendheden zullen een
definitieven modus vivendi met de plaatselijke grootheden
van Damascus, Bagdad, Jerusalem en Mosoel lot
stand moeten weten te brengen en aan de botsingen
een einde maken. Het nationalisme der
woestijnbewöners is nog niet bevredigd.
De toestand van dwangbestuur moet nog door
dien van vreedzame administratie worden
verVangen.
Maar met Konstantinopel en Angora zijn ten
minste de normale verhoudingen hersteld. Tus
schen Athene en den Bosporus blijft het water
nog wel koken. De tegenstelling tusschen de
mohammedaansche en niet-mohammedaansche elementen
op den Balkan, in Thraciëen Macedoniëis nog niet
geheel weggenomen, maar men mag verwach
ten dat het systeem van uitwisseling der bevol
kingen", dat daar thans op groote schaal en onder
internationale controle wordt toegepast, in eenige
jaren de verhoudingen tusschen Hellas en
KleinAziëbedaard kan maken. Het is thans in vollen
gang, en het zal interessant zijn te zien, in hoeverre
dit, aanvankelijk uit het brein van Venezelos ont
sproten plan, om duizenden muzulmansche boeren
van Europeeschen bodem over te ruilen naar lande
rijen in Klein-Azië, waarvan even zoovele christe
nen naar ons werelddeel de leeggekomen plaatsen
zullen innemen, '?in hoeverre dat plan door te
voeren en vruchtbaar is.
Landen als Griekenland en Albaniëblijven
nog door inwendigen toestand aan koorts onder
hevig.
Vooral Griekenland staat voor onzekere toe
komst, en dit werkt op den geheelen Balkan door.
Maar internationaal is de brandstof geslonken. De
positie van Bulgarije is belangrijk verbeterd. Het
heeft met zijn naburen goede verhoudingen ver
kregen. Zelfs is een Yougoslavisch-Bulgaarsch in
cident 'm de wieg gesmoord.
Tusschen Albaniëen Griekenland wordt het
puntje van den strijdbijl, dat telkens boven den
grond komt uitkijken, gelukkig nog steeds weer
met nieuwe aarde bedekt.
Ook het Italiaansch-Grieksche incident heeft
niet tot een uitbarsting geleid, en Mussolini is gema
tigder geworden.
Hongarije gaat den weg der reconstructie op,
waar Oostenrijk was voorgegaan. Die weg brengt
tevens de zoo uiterst noodzakelijke kalmeering
tusschen Boedapest en de regeeringen der kleine
Entente, een zaak van niet te onderschatten
gewicht voor de rust van Europa. Botsingen
tusschen Roemenië(met zijn grooten
transsylvaanschen bezitaanwas), Serviëen Czechoslovakije
aan den'eenen kant, en het Magyarenrijk behooren
nog wel tot de tastbaarste gevaren, waarmede de
internationale staatkunde te rekenen heeft.
Czechoslavokije heeft onder het wijze beleid
van Benes zijn positie nog weer aanmerkelijk ge
consolideerd. Het vormt een rustpunt in
CentraalEuropa. Ook met Polen heeft het de banden aan
gehaald. Speldeprikken als de Javornina-kwestie
zullen niet meer voorkomen.Polen zelf iserfinancieel
slecht aan toe. Economisch vol goede en rijke
beloften, heeft het die financieel niet weten om
tézetten in een behoorlijk budgetair en monetair
evenwicht. Het'heeft nu de, proef doorgemaakt
Van een vrijwillig aanvaarde ngelsche financieele
controle, doch hét succes van den heer Hilton
Young is nihil geweest. Wie weet hoe spoedig het
?ook den moeilijken doch heilzamen weg der inter
nationale reconstructie op zal moeten gaan !
Maar in elk geval kunnen zij, die in het Poolsche
nationalisme een bron van onrust ble
ven zien, er op rekenen dat Polen tot kalmte ge
dwongen blijft.
Tegenover Rusland blijft Polen de brug, en''het
laat zich zeggen dat de politiek van Warschau, en
die van de kleine Baltische Staten, een vreedzamen
geest te Moskou in de hand werkt. Moscou blijft
geïsoleerd, het blijft zich ook opzettelijk
isoleeren en d quatre" stellen tegenover de rest van
de wereld. Te Washington heeft men juist dezer
dagen nog zeer duidelijk die afscheiding onder
streept. Toch dwingt de economische werkelijk
heid ook de soviets tot het plenzeK van veel water
in den wijn. De accoorden met Londen en Rome
vlechten door de banden ook zilveren draden
heen, waardoor bolsjewieksche agressie vanzelf
beteugeld wordt.
Ook Lithauen schijnt met Polen, waarmee 't nog
op heftig gespannen voet staat, tot hoopgevende
onderhandelingen te komen; waaraan de'invloed
der groote massa Lithauers in de Vereenigde Sta
ten wellicht niet vreemd zal blijven. Wanneer
deze onderhandelingen tot eene oplossing leiden,
zal een der gevaarlijkste wrijvingspunten in
OostEuropa zijn bijgevijld.
Wel hoort men nog van sommige zijden spreken
over een gevreesde Bolsjewieksche actie, die
tegen de lente zou worden voorbereid, maar ar
gumenten kunnen beter tégen dan vóór deze
veronderstelling worden aangevoerd. In het
bijzonder kunnen ook de Duitsche toestanden de
Moscovieten niet sterk tot internationale avon
turen aanmoedigen.
De Duitsche toestanden zijn nog onzeker, maar
in geen geval rooskleurig. Een ernstige en natuur
lijke strooming dringt in Duitschland tot prak
tische accoorden met de Westersche mogendheden.
De tijd is er rijp voor, en de démarches in Parijs en
Brussel ondernomen, wijzen naar dien kant. De
ontvangst dier démarches evenzeer. Poincar
verkeert in de rust van dengene die een moeilijke
en zeer omstreden overwinning heeft behaald.
Hij ziet bovendien voor zich een spannenden in
wendigen verkiezingstijd, waarin alleen tastbare
resultaten hem de overwinning kunnen bezorgen.
Hij ziet in Engeland een mogelijk, al is het niet
duurzaam, experiment naderen van een
labourgouvernement, waarvan hij liever maar niet de
gelegenheid biedt, Frankrijk tegen te werken. En
hij ziet zijn franschen franc op zorgwekkende wijze
naar omlaag schommelen. Hij ziet Frankrijk voor
enorme financieele moeilijkheden geplaatst. Wel
houdt men zich nog vrij van inflatie; wel blijkt de
spaarkous van Frankrijk's boeren onujtputtelijker
dan eenig financier had verwacht, en steeds op
nieuw bereid, door binnenlandsche, leeningen de
regeering te steunen; wel is de Fransche betalings
balans actief en de Fransche economie gezond,
maar toch staat de Fransche staat voor een
gedesequilibreerd evenwicht der begrooting en voor
toenemende uitgaven wegens la vie chère"; som
migen verzekeren dat inflatie onvermijdelijk zal
zijn. Poincarézal dus niet verzwakken, maar wel
de gelegenheid aangrijpen, den internationalen
financieelen toestand op positieve wijze te rege
len.
Dit beteekent vóór alles: de reparatiekwestie,
en de kwestie van de financieele reconstructie van
Duitschland. Het wordt nu een periode van prak-,
tische plannen: Duitschland dient zijnerzijds voor
stellen in. Frankrijk werkt aan een opbouwend
geelboek. Belgiëheeft zijn grijsboek. De twee
Comité's van de Commissie van Herstel kunnen, met
Amerikaansche medewerking, ook aan den slag
gaan. Het zoo juist beklonken Volkenbondsplan ten
aanzien van Hongarije biedt een bruikbaar pre
cedent, en het is ook te Parijs als zoodanig bezien.
Het eene comité, het comitévoor de regeling der
Duitsche betalingscapaciteit, heeft een niet on
mogelijke taak. Het andere, het comitévoor het
opsporen der naar 't buitenland overgebrachte Duit
sche kapitalen, staat voor een praktisch schier
onuitvoerbaar werk, en de regeeringen hebben,
zonder precies zelf te weten wat, den experts hier
mee een waren puzzle voorgelegd.
In alle gevallen: het begin van 1924 kan ons
den zoo hoog noodigen positieven arbeid doen zien.
De Rijkskanselier te Berlijn wil blijkbaar ook dien
kant op. Maar voor hém is het oogenblik zeer
moeilijk en lastig! Juist immers wijst men in
zijn omgeving op het naderend Engelsch
labourkabmet, dat misschien" door Duitschland, met
handige Duitsche manoeuvres, aangegrepen zou
kunnen worden om zijn tractaatsverplichtingen in
den wind te kunnen slaan. Velen, die nóg niet
hebben afgeleerd om aan handige Duitsche ma
noeuvres te gelooven, dringen daarom op afwach
ten aan, en Stresemann, door deze richting
ingeVRAAGT BEKNOPT PROSPECTUS
UTENlIUt t F1LME1
Dan Haag ?:? faijgansiuri D.
SPECIALITEIT:
Verhuizingen onder Garantie
Bergplaatsen voor Inboedels
palmd, houdt alweer min of meer snorkende rede
voeringen. Berlijn heeft immers ook reeds de
City hooren zeggen: ,,that the City
issickofreparations".
Voor de verantwoordelijke Duitsche regeering
dus een moeilijk en verleidelijk moment; een soort
gelijk moment als waarin verleden jaar Cuno
heeft gestaan en, tot ramp van zijn land, verkeerd
heeft gekozen. Ook ditmaal zou de nationalistische,
quasi-handige wederstrevingspolitiek van Duitsche
zijde naar alle waarschijnlijkheden een ramp voor
't herstel van Duitschland zijn. Voorden vrede in
Europa is de lijn, die de regeering [te Berlijn
kiezen zal, van groot gewicht, niet minder dan
dat van de richting, waarin Parijs zal voortgaan.
Bedriegt in dit alles de voorzichtigheid de wijs
heid niet, dan zullen inderdaad gunstige verwach
tingen bewaarheid woïden. En dan brengt 1924
wellicht iets van het onderwerp, waarvan wij in
onze bovenstaande opsomming voor 1923 nog niet
konden gewagen,"en die toch het einddoel van alles
is: militaire matiging en beperking, ware morecle
ontwapening.
BRANDAKIS
ICORNi
VANÓLU/Ó
DER
GEHEELE WOON
INRICHTING
DEN HAAG
NOORDEINDE I62
TRANSPORT MIJ. H O L U N l",
Weesperzijde 94, AMSTERDAM
HOLUKD" ,-HOLLAND
/Telefoon 24271. Tel.-Adres Transport"
VERHUIZINGEN, ook per gesloten auto
verhuiswagens met aanhangwagen. Binnen
een rayon van 80 Km. bespaart men
Hotelkosten.
BEHANGERIJ en STOFFEERDERIJ
Machinale Stofreiniging.
Bewaarplaatsen voor inboedels