, _ __ lÜKSfÉRDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2431 E, !' COMOEDIA, '< Galgemaal, door Herman Roel vink. Het is met de paedagogie in de kunstcritiek ook al een hachelijke zaak. Terecht zou Herman Roelvink, metteur-en-scène van opge wekte Lentewolken en onschuldige haremdroomen, allen, die hem jarenlang nazaten om levensinhoud" en hoogere wijsheid, thans kun nen verwijten: vous l'avez voulu, of wel: ziet hier uw werk. En dit verwijt zou misschien in het algemeen doeltreffend kunnen werken wanneer wij daaruit een les wilden trekken. Want welk een averechtsche dienstijver is het welbeschouwd altijd weer wat anders te vragen dan iemand van plan was te geven, dan iemand nu eenmaal te geven had, en te geven heeft. Een mensch, en ook een schrijver, is die hij is, op alle leeftijden, en onder alle omstan digheden; elk vogeltje zingt gelijk het is gebekt. En is het dan al niet heel wel, als ieder het zijne naar vermogen betracht? Roelvink is een van de weinigen in ons land met hart voor het tooneel, ?doch dit tooneel was hem nimmer middel-tot uiting, pleisterplaats der gedachte, bron der ver heffing, hem lokte in het Huis van Arlechino het ?fleurig en kleurig poppenspel, het onwezenlijk ge val, het fantastisch gebaar. Voor de Comedia dell' arte" bezit hij gaven, die anderen missen, wat hij in deze afmetingen op het tooneel maakt, leeft een eigen leven, het vriendelijk marionetten spel van den Gelderschen landadel in de sfeer van oude eiken envfeudale gevoelens (Freuleken) is een bekoorlijk werkje, dat zijn waarde houdt. Maar toen kwamen de betweters en vertelden dat het léven ernstig is, verder strekt dan het deftig hek van deze buitenplaats, de studentenkamer en de rodelbaan. En als ontroerend bewijs van den goeden wil werden wij dan nu onthaald op het Galgemaal", een spel in zes tafereelen. Dit stuk heeft inderdaad inhoud", op zijn wijze is het een ernstig getuigenis van een jongen man van weelderigen huize, die niet weet waar hij het zoeken moet en het achter zijn cocktail in het Casino aan de Promenade des Anglais niet minder hard heeft dan de bedelaar daarbuiten. Of zulk een dagdief in wit flanel recht heeft op de litteraire belangstelling ? Indien Roelvink dit stuk had kun nen schrijven, zou gebleken zijn: hij, niet minder dan ieder ander. En nu hij het niet heeft kunnen schrijven, blijf ik toch nog iets gevoelen voor het uitgangspunt, de bedoeling. Zonder ons te laten afleiden door de even grove als magere film dezer zes tafereelen, zouden we op grond der gedachte" kunnen toegeven, dat de opgang van het jonge mensch uit de windselen van het familie-leven naar de gezegende noodzakelijkheid zelf de handen uit de mouwen te steken, een dramatische ervaring is van zekere orde. De jonge Falk is een tante's kind, zijn zwakke ?gezondheid bestemde hem tot haar prooi. Het noodigste: zijn vrijheid, wordt hem, onder het voorwendsel zijner zwakte, niet meer dan aan een gekooiden vogel gegund. Een dokter verraadt hem wij aanvaarden nu maar alles wat de schrij ver van het scenario ons op den mouw wil spelden dat hij jong zal sterven; hij voorspelt het hem zelfs zoo nauwkeurig, dat wij gelooven aan de sterren en het koffiedroes. Nog tien jaren zullen hem gegeven zijn, mits hij dit kasplantbestaan voor zichtig voortzet, een half jaar, op den kop af, indien hij zich aan het jongelui's leven blootstelt. In het aangezicht van den dood breken in den geknotten knaap de levensdriften uit en doen zich gelden met zulk -een kracht, dat hij den korten termijn," zes maanden leven, verkiest boven nog tien jaar levend dood-zijn, en de hand van den ?eerste den beste, zijn geroutineerden neef, een lichtmis, die den onervarene hoopt te exploiteeren, gretig grijpt. Het ergste dunkt hem en dit ge voelen wij met hem en met den schrijver mee als een onwetende te scheiden; om zich met den dood te verzoenen, moet hij hebben geleefd. En dan is het de bedoeling ons dit, aan de omstandig heden afgedwongen, leven-van-tijdelijke-voldoeningen te doen zien met de oogen van dezen jongen man van ondanks grove, ongebreidelde be geerten fijneren aanleg, de weerzin, de walg, die hem ook hier een outsider" doet zijn. De vloek van het geld-zonder-meer, dat de deur opent tot alle genietingen, liefde n vriendschap tot een roovershol maakt, en het zoogenaamde leven" tot een strop van verveling" en ontgoocheling, vervolgt hem tot in de Villa aan de Riviera, waar van hij zich een paradijs heeft gedroomd. De neef, ie Falk's kapitaal inmiddels verspeculeerde Roelvink heeft in dit stuk met de expressionisten DE WONDEREN DER TECHNIEK Teikening voor ,,de Amsterdammer" door George van Raemdonck Rotterdam kwam een vliegtuig aan uit Parijs, met 3 passagiers en 150 K.O. goederen aan boord, dat den afstand in slechts l uur 55 minuten had afgelegd. Dit is op dit trajekt een rekord-snelheid. (Dagbladbericht). Vader Tijd: Als het zoo gaat, kan ik ze niet meer bijhouden!' gemeen, dat hij met de ftitiliteiten der waarschijn lijkheid niet rekent brengt ten slotte de ver lossing, en als ,,tante", de onvervalschte tooneeltante uit het eerste bedrijf, als reddende engel uit de Cöte d'Azur" stapt om hem de helft van haar bezittingen aan te bieden, wijst de reeds iet wat vermenschelijkte en, tegen het medisch voor schrift, volledig herstelde Falk dit aanbod af, om als vrij man naar Amerika te gaan en zich daar een eigen leven, van schoenpoetser desnoods, te scheppen. De vrouw van zijn ontrouwen butler" ? een der velen die hem plukten en daarna ver dwenen zal hem vergezellen. En wat aanvanke lijk een galgemaal heette te zijn, blijkt ons een me dicament geweest, heilzaam als de Pinkpiilen. Helaas, heel dit stuk met levensinhoud valt onder deze rubriek doch wij, die Roel vink het dramatisch vel over de ooren haalden, staan daaraan schuldiger dan hij, en toen ik de ongenietbare vrouw van den butler in het vóórlaatste tafereel de moraal hoorde preeken, al onze wijze praat over den ernst des levens" als het ware weerkaatste uit haar mond, heb ik den om vang van deze schuld beseft. Moge Colombine hem snel terugvoeren op het rechte pad. Roelvink is een knap metteur-en-scène en een regisseur van meer beteekenis het is gebleken bij de opvoering van Pirandello's,,Zes personen op zoek naar 'n auteur" dan menig acteur, die zich daarvoor uitgeeft. De eerste had zich doen gelden bij de schikking van het Parijsch nachtrestaurant in II en van de villa aan de Riviera in UI; hier was, in de kleine ruimte van het Centraal Theater en met eenvoudige middelen, een aardig suggestief tooneel ontworpen, dat nog beter zou hebben voldaan wanneer de figuren het niet te zeer hadden vergrofd. In het eerste bedrijf leek het of Constant van Kerckhoven stellig niet de teere blonde knaap, welke den schrijver voor oogen moet hebben gestaan nochtans iets persoonlijks van de rol zou maken, een vooze, bolbleeke jongen. Maar in het tweede bedrijf verviel hij al in zijn vaste schablonen, met pathetische uithalen en onnoodige nadrukkelijkheid, terwijl ook het spel der overige leden van Comoedia niets opmerkelijks bood en de tekst die, wanneer hij natuurlijker werd gezegd, niet hinderlijk litterair zou blijken, tot boekentaal werd gemaakt. Verbeek, in de rol van den cynischen neef, drijft cynisme op 't too neel altijd op de spits, maar, mij dunkt, een zekere charme moet zulk een losbol toch hebben, wil het ons verklaarbaar voorkomen dat toerekenbare menschen hem gestadig hun porte-monnaie af staan. Wie in deze omgeving even een fijnere illusie wekte was La Chapelle in een bijna zwijgende rol van aftandschen bon-viveur. De soort vrouw, die mevrouw van KerckhovenKling had voor te stellen, heeft in onze verbeelding ook meer raffinement, zij staat verder van de ordi naire demi-mondaine En naar verhouding zon den dan de twee Parijsche dametjes een beetje kunnen stijgen in haar beroep; met de aanduiding van deze wereld waren wij tevreden geweest. Of is het juist dat.... wat het tegenwoordig publiek trekt? Het is ontstellend om bij te wonen hoe het gemiddeld peil van beschaving in de schouwburg zaal met den dag daalt. Op grappen, zooals mevr. de Gruyter en Verbeek hier te debiteeren hadden, ligt het succes een duim dik: Onze oorspronkelijke auteurs schijnen er geen gevaar in te zien en de spelers mogen zich gelukkig prijzen dat ze niet alles hoo- ren wat er in loges en stalles tot hun lof en blaam ten beste wordt gegeven. TOP N A E F iRULE BRITANNIA, BRITANNIA, RULE THE WAVES! Het pathetische in dit geval was, dat de liefde verzorging en al het goede het kind ten deel waren gevallen, behalve het eene ding, dat zijn leven zou hebben kunnen redden." (N.C.R.) ,,Men ziet haar hitting the bal! fnaf het hoofd van haar broertje." (Revue d. Sp.) Hotel Rusthoek Bloemendaal, Zondagavond concert. Bij gunstig weder Dancing." (Adv. O.H.C.) Hotel Berg en Dal. Ruime kamers, balcon, doubl rooms." (Adv. N. C.) Keelpijn schorheid, pijnen op de borst doen U lijden. Sloan's Linïment is de eenigsLe remedie die U onmiddel1 i j k e verlichting brengt. Voor alle pijnen. Houdt Sloan's steeds voor gebruik gereed. Dringt door zonder inwrijven. Vci kri jjjhaar bij al Ie Apothekers en Drogisten. Prijs ? l.