Historisch Archief 1877-1940
VAN MARIONETTEN EN
SPROOKJES
AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NÊDERIAND
Nó. 2431
\
m
"t
III
DE MAN ZONDER TRANEN
Maar 't was nog geen morgen. Soms strijkt de
nieuwe dag neer met de zwaluwende speelschheid
van 'n vogel soms traagt hij aarzlend en zoo
bang om heen te gaan, als menschen, die mekaar
in bedroefdheid verlaten, en bij 't wuiven der
handen, 't staren der oogen, niet weten wanneer
zij elkander, weer zullen zien.
Deze eerste dag van vaders herstel duurde
.kostelijk, eindeloos-lang. 'r Waren merels, lijsters,
leeuweriken, die zongen, of ze de een na den ander
lieve dingen wilden vertellen 'r was 'r een, die
in 't wijd-open zonne-kozijn dook, trippelend
naar binnen keek en met z'n kopje knikte, of-ie
wou zeggen: welkom vader dat je zoo fijn in
je eigen stoel naar den blauwen hemel, dien wij
inen uit-vliegen, kan glimlachen !" 'r was 'r nog
een, 'n gaai met 'n borstkraag van roode bessen en
lelietjes, die zelfs niet bewoog, als de man de hand
uitstrekte, die met brutare guite-oogjes rondloerde
of vader wel hélemaal vertroeteld werd, en tel
kens riep: ben je in je sas omoe? Hij is 'r
weer, nie-ie-iet?... .«Jouw hart danst ook, moe
der, nie-ie-iet? En jij, zus, ben wat blij,
nieie-iet? En grcjbte broer mag weer erg
hard praten, nie-ie-let? Antwoord je
nieir-iet?...."
Dat waren de vogels uit de nieuwsgierige luch
ten, maar ook déeenden in't vijvert je, dribbelden
an den wallekant, met sleepende hangbuikjes en
over de modderkluiten heen-wagglende rooie
zwemvliezen, en vroegen hoe 't met 'm was, en de
parelhoenders en leghènnen schoven dichtbij,
en 'r kammen en lellen wapperden, als groetende
vaantjes boven 't biggekruid, de honigbloemen en
hazepoot-pluimpjes.
Dan zei de ouwe grootmoeder, wier handen nog
nooit zoo gebeefd hadden: 't lijkt of ze 't Alle
maal in de spiezen hebben, dat je beter ben, jon
gen !", en om moeder bij 't wachtend
middagfeest 'n handje te helpen, had ze geen rust in 'r
stoel, plaste, kookte, smookte ze mee, en 'r
kraakstemmetje, dat zoo ingepiept leek als 'n scharnier,
in lang niet geolied, zong met zulke
verbrokkelendknappende uithalen, dat de haan 't in vreezen
bestierf, en met stuntlende pooten, eens zoo hoog
van stelt-loop, voor z'n kippen uit-vluchtte.
De kleinzoon, in de zonnebaan op 't zeil van
den grond, waar echte machines snorkten en
stampten, die vader voor hém had gemaakt,
kraaide 't dan uit in plaats van den haan, en zei:
As u zingt grootmoe, durft de haan niet eens luis
teren !", en dan lachte grootmoeder zoo an een
stuk, dat ze 'r benauwd van werd, haast niet meer
ademen kon en zich an 'n stoel vast most houen,
maar as ze weer bij kwam, zei ze: ik heb zoo
dikwijls niet naar hem durven luisteren, as hij je
vader midden in den nacht wakker-riep!"
En terwijl moeder bij 't lekkers van -'t fornuis
stond, en 'n kleur van plezier had om al de vreugde,
't lachen, 't praten in de kamer, klutste grootmoe
der 't deeg voor den tulband en 't dochtertje likte
de beslagpannen leeg en snoepte van malsche
rozijnen.
Dat was alles dien open-klaterenden dag van
zonne-gewiegel, zonne-geschater,
zonne-dronkenschap, bij de geuren van 't bosch, 't gurglend
zingen der vogels, 't zilverspetten van blaeren en
't geknikkel der oranje egelantier-bottels.
Dat was dien oneindigen dag met 't weer aan
zitten met z'n vijven aan de tafel, bij 't zondagsch
servies, 't blinkend gerei, de licht-sprankeltjes
fonteinende glazen en de bloemen, die de kinderen
in 't bosch hadden geplukt.
En toen de landwijn voor de ouderen in was
geschonken, en ze met z'n allen in de stilte zaten
met gevouwen handen en zacht-preevlende lippen,
en, of ze 't wouen of niet, 'n leeuwerik in 'n
brandenden zonneplas zagen, omdat z'n
tintlend-flonkrend gefluit uit den verren hemel de
biddende hoofden in scheemring door-vlamde,zaten
de grootmoeder en de jonge vrouw met vochtige
oogen-van-dank, en toen 't ouwetje zei: God
zegen jullie ! En dat we zóó nooit meer in angst
mogen leven, en dat ik 'r nog honderd jaar ge
tuige van mag -zijn !", toen stonden ze
onbehoorlijk-druk op, en kusten om beurten den
vader, die enkel: dank je, dank je," zei, maar
niemand ankeek, omdat-ie kleintjes en huiverig
naar..'n schaduw op 't zonne-gordijn tuurde, 'n
schaduw^van fel-zwarte takken en blaeren.
De klok in de. gang bimde en bamde, en de koe
koek boven riep ieder half uur hoe laat 't was,
nou-ie weer mocht?ze bleven zitten en babbelen,
REPRISE
Teekening voor de Amsterdammer" door Jordaan
Hoe is 't, Colijn, kunnen we beginnen?"
Vooruit maar weer ? halen!"
of 'r iemand van 'n reis terug was gekeerd, die
alles wat 'r in die weken gebeurd was, in geuren en
kleuren moest hooren.
Toen ruimde moeder in 'r eentje af, want vader
zat voor met de kinderen in 't tuintje, en groot
moeder, die 't in 'r beenen had, moe van zoo'n
bezigen dag,'en wat vreemd in 'r hoofd door 't toch
nog koppige wijntje, lei met 'r zilverwit hoofd in
den leunstoel, en sloot met 'n glimlach de oogen
't was 'n dag om nooit te vergeten zoo'n
godszalig-gelukkige.... «
Buiten bleven ze langer dan anders, want de
vogels floten nog en de zwaluwen ravotten in den
wierookenden vuurgloed, schoren als vluchtende
stippels in 't door de boomtoppen door-speerde
karmijnrood, en in den bloed-dampenden vijver
glejen de vreemdelijk-rose eenden, en 't zog dat ze
achter zichlieten, rimpelde in purperen vervloeiing.
't Was alles in goudbrokaten aanslag, en in de
dorpskerk, heel in de diepte van 't dal, scheen 't
altaar verlicht, broeiden de ruiten, of 'r 'n
vreemdhijgende brand was en de lekkende vlammen nau
welijks door 't glazen pantser werden weerhouden.
Nu draagt vader z'n dochter en moeder 'r
zoon," zei de man, zooals-ie 't vroeger zoo dikwijls
gezegd had, als je geen zwaluw meer hoorde: nou
kus je grootmoeder goeien nacht, en droom je zoo
hardop als je maar wil...."
Maar grootmoeder bewoog niet. Die stutte niet
rechtop in 'r stoel, nu de kinderhoofdjes zich dicht
naar 'r zilverhaar bogen die greep geen kinder
pootje in 'r bevende, ouwe handen die zei
niet slaap lekker, m'n liefste schatten...."
die beglimlachte ze niet met den beschuttenden
vrede van 'n buiten de laaiing van hartstochten
opengeblocide ziel die keek, en keek niet, want
de papaveren zon starde af op 'r troeble pupillen,
of die geen weg wist in 't gestolte licht van zulke
mensche-oogen, en 'r gelaat en 'r handen leken in
ivoor gehouwen.
Moeder....", zei de man, en 't meisje ontglip
te z'n armen: moeder scheelt 'r iets aan?"
Moeder," herhaalde de jonge vrouw, 't ventje
zoo ver-mogelijk van den leunstoel met den ivoren
last neerzettend: moeder, hoor je 't niet? Scheelt
je wat?"
De oude vrouw met de zilver-schuimende kroon,
de gevouwen knokelhanden, den open, luistrenden
mond, de oogen met 't visioen van 'n laatste her
innering, bleef achterover-geleund.
Ze had zich niet meer te beklagen. Ze zat zoo
stil en tevrejen, of ze al jaren zoo naast de verdwa
zing der dingen gezeten had, en enkel nog mijmer
de hoe ze hier bij 't bloedkoralen geweef der-'t
kozijn bepurprende zon was gekomen, en waarom
ze 'n gloeilichtje aan 'r ring scheen te dragen.
In plaats van de kleine dochter droeg de man de
doode moeder omhoog, lei 'r te bed in de dakkamer,
liet 't gordijn voor 't vuur-spettend raam neer.
Wat is 'r met grootmoeder?", vroeg't ventje,
zoo fluisterend of-ie bang was, dat iemand 't zou
hooren.
, Niets," zei moeder snikkend.
Niets," zei vader, zich de nagels in 't vleesch
persend: ze slaapt. En morgen zullen we bloemen
plukken, orn voor altijd in 'r handen te leggen..."
(Wordt vervolgd)