DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Y t DE ZONDERLINGE GAST Fantastisch Spel van ANTON VAN DER VELDE door Het Schouwtooneel" Men zou kunnen zeggen, dat het een waagstuk is van een tooneelgezelschap, in dezen tijd van misère en moeite een stuk voor het voetlicht te brengen, als dit werk van den Vlaamschen schrij ver, waarin de Dood optreedt als hoofdfiguur, als de beheerscher van het Leven; waarin, tegen over dien machtigen heerscher, 'den Zonderlingen Gast, die laat in den avond om werk komt vragen op het erf van den rijken, gierigen boer, het leven zelf 'klein wordt en onbelangrijk, niets dan een vergankelijk goed, waaraan slechts dwazen en dommen vasthouden. Hoe armzalig klinkt tegenover het aanzoek van den Gast, <te stuntelige verklaring van Arjaan: ik ben heereboer!" en hoe belachelijk wordt het rekenen van den schoolmeester; hoe machteloos het geweld van Wet en Gezag! Edoch men kan dit alles ook van den anderen kant beschouwen en er een troost in vinden, dat de waarden, waarom de meesten onzer tobben, waarden zijn zonder eigenlijke waarde, dat zij alle ineenschrompelen tot de uiterste nie tigheid tegenover dien Zonderlingen Gast, die met n zwaai van zijn zeis er een einde aan maakt. En mogelijk breidt de troost zich dan uit tot de erkenning, dat er hoogere waarden zijn; die door de misère niet behoeven aangerand te worden. Vraagt niet de Zonderlinge Gast aan den Man der Wet: wat ts Liefde?" een vraag, waar de wet geen antwoord op weet. En heeft de cijfermeester niet tegenover den Dood de vraag op te lossen welke betrekking er bestaat tusschen Geluk en Geld ? Voor de jonge vrouw, wier hart vol is van liefde; liefde, die geen bevrediging en geen plaats vindt in haar omgeving van geldzucht en ruwheid, brengt de omarming van den Zonderlingen Gast bevrijding en een gedroomde heerlijkheid, waarin zij hem ziet als een prins, die haar meevoeren zal naar zijn kasteel. Overigens voert de wil van den schrijver ons niet verder dan tot den slag van de zeis, die het' leven afsluit: the rest is silence". To be or not to be? hij werpt de vraag niet op. Het leven is een afgesloten geheel, dat alleen waard is geleefd te worden, wanneer het verzoent met den dood. Door het leven heen stapt de Zonderlinge Gast; hij is al naar den' mensen tegenover wie'n hij zich bevindt bij beurten somber, dreigend, vriendelijk, zacht of spottend-sarcastisch. De Man der Wet verwijt hem, dat hij het leven meet aan zijn spotlust." Anton van der Velde heeft hoog gegrepen in dit werk en veel waars gegeven, al wist hij lang niet overal boeiend tooneel te scheppen. Op vele plaatsen hebben wij te luisteren naar ?een voordracht, inplaats van een drama te zien. Vooral is dittiet geval in het laatste bedrijf,waarde Dood eerst tegenover den Rechter en dan tegen over het Meisje te lang uitgesponnen redeneeringen houdt om onze aandacht gespannen tedoen blijven. Zelfs Jan Musch met zijn sonore stem en kleurige voordracht kon daar de toeschouwers niet blijven boeien; juist omdat zij daar zaten als toeschouwers in de eerste plaats en eerst in de tweede plaats als toehoorders. Ook de sarcastische gedeelten zijn niet altijd geslaagd; de geest van den schrijver bezit blijkbaar niet die groote lenigheid, die hem telkens weer op een ander punt zijn steken doet richten, hem bij afwisseling laat uitvallen en pa reeren, waardoor de aanval spanning doet ont staan. Maar in elk geval is 't een werk om met dank baarheid te aanvaarden; en het Schouwtooneel, dat het op zijn repertoire nam, geeft daarmede een nieuw bewijs van zijn werkkracht en van zijn ernstigen wil om iets goeds te brengen. Jan Musch als regisseur en als vertolker van Teekening voor de Amsterdammer" door B. van Vlijmen de hoofdfiguur bezielde de voorstelling met zijn geest. Hij maakte van den Zonderlingen Gast een monumentale figuur, en schiep vooral in het tweede bedrijf scènes van suggestieve kracht. Naast de bank waarop Begga, het meisje, in wie de liefde vertrapt ligt, in verslagenheid neerzit, staat hij roerloos; over hunne hooiden gaat lang zaam en eentonig de tik van den Tijd dit moment zullen wij niet licht vergeten. Het spel van Stine van der Gaag, in 't begin wat kleurloos werd hief verdiept tot eenlieveinnigheid, die het meisje, ook voor ons gevoel, volkomen losmaakte van haar omgeving, het langzaam meevoerde naar de droomsfeer, waar de prinse lijke minnaar wacht. Ook in de decors van W. Deering was naar het suggestieve getracht; vooral in de boerenkamer met gelukkig resultaat; ook de torenspits achter de heuvels in het eerste bedrijf deed goed: de mas sieve steenen minder. Zóó werd een mooie voorstelling gegeven van een belangwekkend stuk, dat aandacht verdient. ANNA v A N G o G n KAULBACH ONZE TEEKENAARS De moderne tijd staat in het ,? van de Foxtrot." (O. H, C.) Ons heele land staat in het <J van de Jazzband. (H, P J Heemstede staat in het ^ van de wintersport." (O. H. C.) ONZE TOONEELSPELERS De kleine onkosten spelen in het boekbedrijf een groote rol." (N. R. C.) Hierbij speelt de vrees een r-oL,-dat men den Roomschen te veel macht in handen zal spelen." (En dan zou die macht misschien weer een rol gaan spelen Char.^ (Hbl.) Olijven spelen in de Arabische keuken een belang rijke rol." Bij dit aües wordt nog een geheimzinnige rol gespeeld door de lipoïden. Bij de spijsvertering spelen nog andere factoren een rol, en wel een zeer belangrijke rol." (Rol dood, vent l Cliar.) (U. D.) i (Le tableau de la troupe': Kleine Onkosten, Vrees, Olijven, Lipoïden, Andere Factoren). DlENSIJVER Men behoeft waarlijk den lof niet toe te zwaaien aan den N.V.B, voor diens activiteit." (Te/.) v« : De inzittenden waren P. Smit en diens compagnon." (Hol.) Het bestuur van de Vereeniging van Ned. Werk gevers heeft zich tot den Minister van Arbeid gewend «m er diens aandacht op te vestigen, dat, enz." (Tel.) JAN MUSCH als de Zonderlinge Gast LAAT UWE CENTRALE VERWARMING EN BIJKOMENDE II AANLEGGEN DOOR DE KON.FABR.F.W.BRAAT- DELFT