y i' * f r t ' f * ** ???,''' * ' 'WAMSTERDAAiMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND LENIN (WLADIMIR ULIANOW) HERINNERINGEN AAN LENIN In de jaren 1916 en 1917 heeft Wladimir Uljanoff, gezegd Lenin, in Zürich gewoond; zogenaamd als student. Maar aan de grote Univer siteit noch aan het Polytechnikum vinden wij zijn naam onder de ingeschreven studenten. In waar heid redigeerde hij in Zwitserland zijn brochures, zijn weekblaadjes en andere propagandistiese geschriften en volgde er de loop van wereldoorlog en sosialistiese beweging met intense belangstelling. Wie hem daar langs Bahnhofstrasse en Limmatquai zag gaan, wel niet sjofel maar toch uiterst eenvoudig in de kleren, zou geen ogenblik vermoed hebben, dat daar de toekomstige beheerser van Rusland en een der voorname figuren van het schaakbord der wereldpolitiek zijn zij-steegje insloeg. > ' Door 'dat steegje kwam hij in een eigenaardig stads-gedeelte: het oudste en schilderachtigste deel van de goede stad Zürich. Buurtje van kleine winkeltjes, bier-, wijn- en nachtkroegjes: de Oberdorf- en de Niederdorfstrasse met hun dans lokalen en hun gemoedelik-Zwitserse jodel-gezang. Eén dier kroegen, vrij groot en veel door studenten bezocht, heette Meierey und Hollander Stübli" en werd gedirigeerd door Oome Jan," een verzwitserde Hollander met veel bonhomie. Het was op de hoek van de Spiegelgasse. En wanneer men deze laatste uitliep, kwam men bij een eigen aardig klein, stil pleintje met een klokkelend fonteintje, een z.g. Brünneli" middenin. De groen-geluikte huizen groepeerden er zich pacifiek om heen. En aan dit bijna dorpse pleintje in het hart van de oude stad Zürich, Spiegelgasse 14, twee-hoog, heeft de latere Tsaar aller Russen geruimen tijd gewoond. Niets is den grooten man te klein", staat er in het Tsaar-Peter-huisje te Zaandam. Hoogst eenvoudig heeft Lenin hier geleefd. Des middags nam hij doorgaans zijn maaltijd in n der vele Alkoholfreie Restaurants, de goedkope volkseethuizen waar Zürich om bekend is. Hij koos haast altijd het Volkshaus"-restaurant uit, dat weliswaar ver van zijn huis was gelegen, maar waar hij arbeiders en arbeidersleiders vond met wie hij geestelik kontakt had. Nog wijst men er u de grote ronde tafel, waaraan hij placht te zitten en waar het vooral de jongeren waren, de luidjes van de jeugd-beweging, die gaarne naar hem luisterden. Tegen hen verkondigde hij zijn bekende teorieën: Ik eis niet de helft, ik eis alles. Een kompromis brengt ons niet verder. Niet enkel organiseren en links optrekken. Dat is maar weer de helft. Neen: tegenover de gewapende macht der burgerij, ónze gewapende macht. Doelbewuste massa-aktie sterkt het bewustzijn van de onzen; verzwakt de burcht van de vijand. Een bewuste minderheid is sterker dan een half-bedwelmde meerderheid." Van de Russiese emigranten dier dagen, waarbij er toch stellig waren wien het niet ontbrak aan intellektuele krachten (Martoff, Martinoff, Brons ki, mevrouw Balabanoff e.a.) was hij n der beschaafdste. Die innerlike beschaving kwam tot uiting in een bescheiden en aangenaam persoonlik optreden. Suaviter in modo, fortiter in re. Hij drong niemand zijn gezelschap op. Eenmaal met hem in gesprek, blijft hij hoffelik van toon, ook al doet zijn aanranding van wat iemand dierbaar is, den ander leuk pijn wat Lenin zeer goed weet. Hij spreekt verscheidene talen. Hij schrijft vlot. Zijn liefste gebied, is -de- Ittefattrtrr'-wet internationale arbeidersbeweging. Hij heeft dit aparte terrein in de beweging verkend als slechts weinigen. Hij is er door en door in tuis. In de Sosiale biblioteek", slechts enkele minu ten van de Spiegelgasse vandaan, kon men hem' dageliks aantreffen. De direkteur van deze boekerij, de heer Sigfried Bloch, heeft hem daar best ge kend en verzekert mij, dat hij er twee uur 's och tends en twee uur 's middags zat te studeren: Neue Zeit, Jugend-Internationale, en wetenschappeUk-sosialistiese brochures en boeken waren van zijn gading. Soms nam hij werken uit de Sosiale Biblioteek" mee naar huis tegen recu. Ofschoon op het rec.u wel de zelf-ingevulde naam: Ulianow (Wladimir) voorkomt, maar geen eigenlike hand tekening, is. het voor grafologen interessant dit handschrift te vergelijken met de handtekening: Lenin, die hij b.v. te Venetiëgezet heeft in de bezoekerslijst der schilderijenkollektie: Scuola di San Rocco. Van wanneer die laatste handtekening presies is, heb ik niet kunnen nagaan, maar vermoedelik heeft Lenin in 1917 van Zwitserland uit Milaan, Turijn en Venetiëbezocht. De handteke ning van Scuola di San Rocco is kloek, vierkant, 't zijn bijna drukletters (hoofdletters) en ze ge tuigen van ijzeren wilskracht. Toen Lenin eens voor de Züricher arbeiders een lezing moest houden, liet hij het manuskript voor af aan den heer Sigfried Bloch lezen. De redevoe ring was helder en krachtig gebouwd en in uit stekend Duits geschreven. Het onderwerp was de Russiese revolutie van 1905 en de lessen die daaruit te trekken waren. Nog gemakkeliker sprak en schreef hij in de Franse taal. Zijn eigenlike invloed op de Zwitserse sosialisten mag men vooral niet overschatten. Slechts zeer weinigen onder hen beseften dat deze man hogere gaven had dan het gros, en hij zelf was er de man niet naar om te pas-en te onpas met zijn kwaliteiten te koop te lopen. Ook onder de Russen waren er slechts zeer weinigen die zijn kijk op de dingen absoluut deelden. .Iemand als Bronski b.v. tans Russies minister van Handel was in dien tijd konservatief vergeleken bij Wladimir Uljanoff. Lenin lachte om alle illuzionisten, zoals hij placht te zeggen. Het was een illuzie te menen dat de bourgeoisie ooit een stuk van haar macht zou prijs geven. De historiese ontwikkeling had hem geleerd, dat een oude, gevestigde klasse dat nooit ofte nimmer deed. Lenin wachtte zijn dag in Zwitserland af. Die dag kwam. Najaar 1917. De geschiedenis is bekend genoeg. Hij wilde naar Rusland terug. Men belette hem over Frankrijk en Engeland te reizen. Toen kwam de grote zet op 't schaakbord: het keizerlike Duitsland moest hem toestaan over Duits gebied te reizen: van Zwitserland naar Rusland. Het keizerlike Duitsland zag er voordeel in: hoe meer chaos in Rusland, hoe beter. Ludendorff tekende. Toen is Lenin met verschillende andere zijner Russiese vrienden in een geplombeerde wagon gestapt Max Harden spreekt dit tegen (Tel. 27 Jan. '24) in elk geval in een wagen die gedurende de hele Duitse reis streng gegrendeld moest blijven, en zo is hij via Skandinaviëin Petrograd aangekomen, waar hij weidrade staats macht wist te veroveren. Hij werd op die reis vergezeld door de Zwitserse volksleider Fritz Platten dezelfde die in mijn roman Fakkel dragers" onder den naam Seydl wordt gekarakterizeerd die kort daarna weer naar Zürich terug keerde. Maximilian Harden wijst in het zo even geci teerde artikel op de moed waarmee Lenin de fouten in 't eigen Rusland aanwees en hij haalt aan, habe om .., aas der Ribliothek der z. f. 3. L. d. S. entlthnt v/er Wocben ^^ / ^ DEN HAA« Lunchroom da Bijenkorf", Waeonsiraat 45 Oempleto dagaahotala mat Soap f 1.50 Dinara a f 2.50 Dagelijk* Concert Zandaga Matinee wat de grote bolsjewistiese leider voorjaar 1922 op het elfde kongres zijner partij heeft gezegd. Dit oordeel is inderdaad lang niet mals. Ik zou hieraan kunnen toevoegen de woordspeling, die Lenin zich reeds begin 1919 tegenover n mijner Zwitserse kennissen veroorloofde: Es ist keine Sovietwirtschaft, es ist eine Sauwirtschaft". Doch indien Iemand, zo heeft hij gedaan wat hij kon om aan die zwijnepan" een einde te maken. De historie alleen kan oordelen wie gelijk hebben: zijn vijanden die en ik denk hier vooral aan de Russiese intellektuelen hier in West-Europ? in hem de gesel van het oude Tsarenrijk hebben gezien; of zij voor wie zijn naam is geworden: simbool van zelfverlossing der mensheid. E D. COENRAADS De Eerste Nacht Nu ruischen om haar graf de regenvlagen. Novemberstormen doen de popels klagen. Nu ligt ze heel alleen voor 't eerst van nacht Na grauwen dag, die haar geen licht meer bracht. Nu deren haren vrede zorg noch leed Toch kan ik dezen nacht niet slapen gaan, Wijl ik haar buiten in den stormnacht weet, Wiens striemen in de rulle aarde slaan. ELLA DE VRIES TROETEL De Heesters Zij hebben stil hun blaren uitgebreid. Als zielen in hun diepste leed verborgen Staan daar de heesters onder zware zorgen Gebukt te wachten, en de dag verglijdt. Nu wil ik in mij zelf de stille rust En het verborgen leed der heesters vinden; Mij met verzwegen droefenis omwinden Zonder gedachte aan wat vreugd' of lust. Ik heb de taal der heesters wel verstaan En blijf in eigen mijmering tevreden, Al heeft mijn droeve hart geen vreugdeklank gehoord. Zóó weet ik door het leven heen te gaan, Zonder in and'rer blijde rust te treden.... Ik heb de heil'ge vree in jouw hart niet ver stoord. M. P O P P E L H O U W E R Uiüeenbriefje van de bibliotheek te Zürich, door Wladimir Ulianow (Lenin) ingevuld. Iet boek van Golia den Onnoozele DOOR en mm INGEN. f 2.90. GEB. f 3.75, Met een voorwoord van TOP NAEFF. Uit het Fransch vertaald door ALICE VAN NAHUYS. Geïllustreerd omslag en tekst-illustratie van MARIUS BAUER, De H. en W. Serie deel IV. Het is een van de merkwaardigste boeken die in den laatsten tijd in Nederlandsche vertaling verschenen. Middelb. Crt. Een zeer lezenswaardig boek, dat ons de ziel van het Oosten beter doet begrijpen. De Vrouw en haar Huis. We lazen het boek en genoten, genoten bij iedere bladz. doch er was veel wat we aan moesten nemen maar niet kenden. Het boek van oha den Onnoozele is een schoon boek. Den Gulden Winckel. Het boek van Goha den Onnoozele is een bewonderenswaardige openbaring van Oostersch leven. Het Volk. Uitgave van VAN HOLKEMA en WARENDORF, Amsterdam.