DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2434 i,En Aaron zal beide zijne handen op het hoofd des levenden boks leggen, en zal daarop alle de ongerechtigheden der kinderen Israëls, en alle hunne over tredingen, naar alle hunne zonden, be lijden, en hij zal die op het hoofd des boks leggen...." Leviticus XVI, 21. De heer Edward W. Bok, dien wij zoo kort geleden in ons land feestelijk vermochten te ont vangen, omdat wij Hollanders zingen, zopals wij van nature gebekt zijn, deze natuur ons niet im mer barmhartig behandelt, ons in eerste instantie de plicht, de taak, oe noodzakelijkheid oplegt onze voeten droog te houden, en nazulkeenedaad van-materie eerst in tweede instantie aan onze geestelijke naaktheid te denken; de heer Edward W. Bok, dien wij met de gebruikelijke warmte begroetten, en op soorten van eerewijn onthaalden, omdat, ja, omdat we van derden vernamen, en het ons bevestigd werd, en we het onvoorwaarde lijk geloofden, gelijk dit alweder in onzen stoeren volksaard ligt, om den vreemdeling te geven wat des vreemdelings is, en dit in overstelpende mate, wanneer ons legendarische verhalen van welge steldheid bereiken; de heer Edward W. Bok dreigt,.naar Amerikaansche telegrammen ons in de laatste weken melden, zondebok te worden. Deze oorspronkelijk-HolIandsche jongen,die wel-. iswaar geen Hollandsen meer leest" en Amerikaans'ch burger geworden is, zit niet alleen in het schoonéDollar-land-; maar ook-in relatieven zin met Holland, in het gedrang n in zijn maag. In mijne jaren van verantwoordelijken nachtarbeid, toen' het mij eene smadelijke vreugde was den nacht-. corrector op foutieve zinswendingenen grammatikale verbasteringen te betrappen, verzuimde ik het nimmer, om bij het vermelden der daagsche Dramatis Personae met trots, .en soms ook met leedwezen, te schrijven onze beminde stadge noot", of onze geziene vroegere stadgenoot", of tewel onze bekende vroegere landgenoot". Ook nu weer heb ik bijvoorbeeld genoten van de ontroerende plechtigheid te Groningen, toen burge meester Van Ketwich Verschuur in eenen litekring den honderdsten geboortedag van Jozef Israëls herdacht, en zich afvroeg welk aandeel Groningen in het genie van onzen voorma ligen stadgenoot had gehad. Neen," zeide deGroningscheburgemeester,mét opvallende bescheidenheid: er is waarschijnlijk heel weinig specifieks Groningsen aan Israëls en aan zijn kunst." Ik zou dit a!s feestredenaar niet zoo onomwonden in het openbaar hebben geuit. Appelen-vallen niet ver van den boom, en voormalige staigenooten, wier naam reputatie-van-beteekenis verwerft, hebben, of men de zaak in de richting van het ge voel of in die van het verstand beschouwt, een nooit meer te verbreken band met ae pla?ts, waar zij het eerste levenslicht zagen schijnen. Men kan eene dergelijke stelling niet met cijfers en statistie ken be-argumenteeren, evenmin als men er eene verklaring voor vinat, waarom de eene zoon, onder hetzelfde moederhart gedragen, naar de pen greep, gelijk ik het deed, terwijl de andere het zwaard verkoos, gelijk wijlen mijn broeder, die het land in ónze Koloniën diende, en helaas voor jaren in Deli het tijdige met het eeuwige verwisselde; maar, en hier leg ik nadruk op: de plek, waar onze wieg eens stond,speelt eene rol achter de'coulissen. onzes levens. Zoo was Sir Deterding voorbestemd ons Het Straatje van Vermeer te schenken, en werd Edward Bok door de uit deze landen voor ruim een halve eeuw medegenomen vredelievendheid des Nederlandschen leeuws, de aangewezen man, om in Amerika de kat de bel aan te binden door het uitloven van eenen prijs van honderd duizend Dollar voor den begaafden burger, die het meestpraktische plan aan de hand zou doen, om Amerika in staat te stellen met andere naties samen te werken voor de handhaving van den wereldvrede. Ik weet het niet nauwkeurig of Edward Bok in Delfzijl, Haarlem, of Tilburg geboren werd, noch of de primaire vredelievende gedachten uit eenige andere stille provincie-stad tot hem kwamen: het staat evenwel als een paal boven alle wateren, dat deze geziene vroegere landgenoot, die twee en halve ton uit zijn mouw strooit, om het droogge legd Amerika deel van den veredelenden Volken bond te doen uitmaken, enkel door dit gouden, schrandere, zakelijke gebaar, het meest volledig recht op de sympathie van het Hollandsen volk, dat bij voorkeur zijne dooden of half-dooden pleegt te eeren, heeft. Ware Bok een arme duivel geweest en hadde hij eenen prijsvraag zonder bok-aas uitge schreven, ik vrees dat er geen 22165 plannen waren ingediend. Nu werd de uitkomst van 22165 menschlievende denkers ten gunste van den wereldvrede, met de onbaatzuchtige bedoeling van f 100.000, zelfs voor Edward W. Bok eene verrassing, en, om het oprecht te zeggen, voor mij eene teleur stelling, daar ik een der 22165 inzenders was, en aan mijn wereld-idee een uitvoerige memorie van toelichting knoopte, die ik, nadat de uitslag door het referendum zal zijn bekroond of verworpen, nader in haar geheel hoop te publiceeren. Mijne persoonlijke mededinging belet mij het voorloopigbekroonde plan te scherp te bestrijden. De jour nalistieke eer verdedigt zich bij intuïtie tegen allen schijn van omkoopbaarheid, al is het moeilijk de zon van twee-en-halve ton in het water te zien schijnen. Ik meen evenwel te mogen opmerken, dat onze voortreffelijke voormalige landgenoot, in dien de vertaling door de dagbladen gepubliceerd de juiste is, in een waarlijk-idyllische plek van ons land, ver van alle wereld-gerucht, voor de eerste maal de oogen geopend moet hebben. Wanneer men drie en dertig folios, fijn-beschreven, inzendt, met weldoordachte gegevens, een historisch overzicht van de oorzaken der voortdurende ver breking van den wereldvrede in het oude Europa, een overzichtelijke analyse van den toestand in Amerika, in verband met de industrieele ontwik keling van andere naties; wanneer men geen mo gelijkheden, narigheden, revolutionaire woelingen enz. in de naaste toekomst verwaarloost; daaren boven een gepast gebruik maakt van de inzichten onzer beste Nederlandsche denkers (waarvoor Bok toch ook een zwak moet hebben), te weten de méeningen in citaat-vorm van Abraham Kuyper, Schaepman, Charles Boissevain, Verviers (wiens laatste redevoering voor de studenten on getwijfeld in studieuze saamwerking met Bernard Canter werd voorbereid), Colijn, Geurts, Aalberse en zoovele anderen, waaronder ook Wijnkoop en Zimmerman uit zijn Rotterdamsche dagen; wanneer men op dit uitvoerig materiaal systema tisch voortbouwend, zijn eenvoudig plan ont wikkelt, dan doet het een weinig bevreemdend aan, dat Bok reeds de helft der $ 100.000 uitge keerd heeft voor een plan in de wolken: 1°De militaire en economische macht moet worden vervangen door de moreele macht en door de openbare meening. 2°De moreele beginselen moeten worden geëerbiedigd. 3°Voorziening in de verdere ontwikkeling van het Volkenrecht, enz. waarbij de Jury de eenparige hoop uit heeft gesproken, dat de eerste vruchten van samenwerking tusschen de naties, waartoe de aanvaarding van het gekozen plan kan leiden, zal zijn een algeheel verbod van vervaardiging en verkoop van alle oorlogsmateriaal. DP menschheid", zeide wijlen mijn grootvader: is zulk tuig, dat wanneer men haar iets verbiedt, zij het juist daarom al niet laten kan...." Hoe wilt gij, vraag ik, met mijne drie en dertig fijnbeschreven folios, met op elk folio ruim negentig regels zonder interlinie: hoe wilt gij op uwe sloffen daar-ginder in Amerika, de militaire en economische macht, bijvoorbeeld in Holland, door de moreele macht en de openbare .meenirig" vervangen? Hebt gij eene remedie, wanneer het voorschrift: de moreele beginselen moeten worden geëerbiedigd", als er geen politieagent in de buurt is, met het vuil in de gracht wordt gesmeten? Hoe moet het met een algeheel verbod van vervaardiging en ver koop van alle oorlogsmateriaal?" Ik tuur naai de tinnen der Burgerwacht en bekijk in Het Leven de vrouwelijke officieren in haar keurige khakiuniformen, en herlees mijne folio-blaozijden.... Onze bekende vroegere landgenoot Edward W. Bok heeft voor deze denkbeelden een burgermansfortuin betaald. Wij, laat me zeggen, wij van De Groene, bijvoorbeeld de^heer Charivarius en ik, fencftcomrv, ,DE BI J EN KORF' uzt ^5 - 'ó GEZELSCHAPPEN 20-200 PERSONEN _ 5^estaurant a la carte _ = gekende Keuken ! ~ /ouden vermoedelijk zorgvuldiger gebeitste plan nen voor een duit minder hebben opgeleverd ! En ik verbaas er mij geenszins over, dat de 22164 niet bekroonde inzenders thans zoo verbolgen zijn, dat zij op intiem-Amerikaansche wijze een Vereeniging van Bok-malcontenten hebben opgericht, om langs gerechtelijken weg, gesteund door eenen advocaat, die zich voor dat speciale doel aan Lower Broadway heeft gevestiga (Nieuwe Rotterd. Cou rant van 29 Jan. j.l.) zich over de Jury en onzen begaafden voormaligen landgenoot te beklagen. Maar ook Edward Bok zelf beklaagt zich en niet zuinig ook. Terwijl het nationale referendum over het bekroonde ontwerp gaande is: Een dagblad met een lezersaantal van 15 mlllioen drukt het ontwerp af, met een blanco stemformulicr er bij, Zeven duizend week bladen met 7 millioen lezers in de provincie en 400 tijdschriften met 5 millioen lezers zullen hetzelfde doen. De federale kerkeraad heeft op zich genomen het plan tce te zenaen aan 100.000 predikanten, die het van den kansel zullen voorlezen. terwijl dit referendum zich afwikkelt,en ge een getal lezers onder de oogen krijgt, waarbij het water u uit den mond loopt, ontving onze uitne mende vroegere landgenoot, naar hij den beduusden verslaggever correspondent van de N. R. C. in Newyork, met een werkelijk norsche plooi tusschen de wenkbrauwen" meedeelde niet een enkele uiting ^ a n sympathie uit H o i l a n d", wel ruim driehonderd beschaaf de bedelbrieven van aan lager wal geraakte ge goede families, voorts van officieren, advocaten, ambtenaren enz., die, aangelokt en verblind door den uitgeloofden prijs van twee-en-halve-ton (of meer: de Dollar stono. 2.68 1/2) in een luciede oogenblik dachten Bok heeft geld !" (variatie op 't Diakenhuismannetje uit de Camera: Kees het geld ! Kees het geld ! Onder zen hemmetje het ie geld !"), en aan dier geld-hebbenden Bok een ondersteuning, een tegemoetkoming, een dienst verzochten. Edward W. Bok, aangevallen in Amerika om de nobele reclame-vrije poging, den Europeeschen vrede door een premie van S 100.000 te veroveren, geprikkeld en ontstemd door de houding van een achterlijken Sena?t, is in ziin wiek geschoten, omdat alleen Hendrik Sputterlief Dirkszoon zijn ernstige sympathie met drie en dertig folios van uit het geboorteland betuigde, terwijl de 300 overige briefschrijvers enkel dach ten Bok heeft geld !", en hem een weinig daarvan vroegen. De gezamenlijke vertrouwelijke brieven van ex-landgenooten, die hem waarschijnlijk in hoogen nood om hulp vroegen, liet hij door den Nederlandschen Consul in Philadelphia vertalen. Al die brieven" sprak Bok gegriefd: geschreven naar aanleiding van wat uw bladen het Hollandsche publiek verteld heb ben omtrent mijn uitgeloofden prijs, geven blijk van slechts eenzelfde echo: Bok heeft geld. Onder die meer dan driehonderd brie ven is er niet een enkele, maar dan ook niet n zeg ik u, die niet bevat een bede om geld, een vraag om hulp ! Op die manier hebben mijn sföfflgenooten mij blijk gegeven van hun sympathie...." Poor dear Bok, peinsde ik: welk een teleurstel ling aan alle kanten ! 22164 vijanden in Amerika 300 op de teenen gctrapten in Holland.. I pity you old fellow ! Wij leven in de eeuw van de aanbidding des gouden Boks.... HENDRIK SPUTTERLIEF D z N Rheumatiek Folterende steken van Rheumatiek en andere pijnen, worden onmiddel lijk tot bedaren gebracht door eene kleine hoeveelheid Sloan's Liniment. Het werkt als een toovermiddel inwrijven onnoodig het dringt door. Verkrijgbaar bij alle Apo'hekers eo Drogisten. Prijs f l,