Historisch Archief 1877-1940
No. 2437
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
23
1III1I
KLEINE MISÈRES
Met teekeningen voor de Amsterdammer"
door Is. van Mens
ANANGKE
Ik kom niet op je receptie, Elsie"
Ik zal geen receptie hebben."
Doet er niet toe, ik zou toch niet komen."
Ze keek hem aan over de heg, die de tuinen
van hun beider ouderlijke huizen scheidde;
ze keek hem strak in het knappe gebruinde gelaat;
wat hield ze van hem, wat had ze altijd van hem
gehouden.... heel hun kinderjaren.... samen
doorgebracht En toch juichte een ander,
onstuimig alles beheerschend geluk in haar,
om een liefde, die machtiger was, dan deze. En
terwijl al maar 't gekijk van haar oogen aan zijn
trekken hing, zwol dankbaarheid in haar, dat hij
niet was gelijk al de anderen, die waarschuwden,
en te domperen zochten 't licht van haar stralend
geluk.
Wil je dit van me hebben, Elsie? 't Is natuurlijk
als huwelijkscadeau bedoeld, maar 't is voor je
eigen gebruik alleen, hoor !".... Hij wikkelde
't pakje los dat hij in de hand had, gaf haar 't
zilveren schrijfgarnituur, en zij, blij met 't ge
schenk dat van hém was, bekeek stuk voor stuk,
penhouder, potlood, vouwbeen, stempel met zoo
sierlijk haar initialen gegraveerd. Toen, wat
verlegen, haalde hij een tweede pakje te voor
schijn. Hier heb je er wat lak bij die heb je
natuurlijk zelf ook wel, maar ik vond 't zoo prettig
om je alles compleet te geven.... Maar op de doos
staat Anangke vind je dat niet vervelend?
ik kan 'm ruilen, zie je"
In haar handje lag nu het donkerpaars
fluweelen etui met de zilveren omranding en 't
zilveren Anangke" in den linkerbovenhoek.
Ze lachte, uitdagend levensblij Anangke!
het Noodlot! daar ben ikniet bang voor, Eddy ! En
paars is mijn lievelingskleur, dat weet je ! 't Is een
heerlijk cadeau hoor! dank je duizend maal."
Over de heg stak zij haar andere handje naar
hem toe maakte al een beweging om naar
huis te gaan. Hij greep 't, hield 't vast in de zijne.
Ze keek naar hem op, zag dat zijn oogen donker
stonden van ernst en ontroering.
Zal je mij soms eens schrijven, Elsie?"
Ja, natuurlijk," zei ze eenvoudig, dat hebben
wij toch altijd gedaan, elkaar geschreven, als jij
soms weg was, of ik?" Toen met haar zonnigen
lach, en de lieVe oogen weer op 't paarsfluweelen
doosje: en dan lak ik m'n brieven met jou
lak" Ze opende 't , goud, rose, groen,
paars, blauw, zilver! Wat mooi Weet je....
aan 't lak zul je m'n stemming kunnen zien !"
Hoe dan?" vroeg hij zacht.
Wel...', ik zal laat eens kijken"
nadenkend betuurde ze de lakstaafjes, ....
ik zal goud gebruiken als ik dol gelukkig ben,
en rose als ik gewoon daags-gelukkig ben.... en
groen...." Maar hij viel haar in de rede, en nu
lijnde een trek van droefgeestigheid om z'n
mond. Noem nu maar niet al je verschillende
stadiën van geluk op, Elsie !"
Nu dan", zei ze plagend zilver als ik
verdriet heb, en paars als ik diep rampzalig"
Met een heftige beweging had hij z'n hand op
haar mondje gelegd. Zeg zulke dingen niet,
Elsie", zei hij ontroerd. Ze schoof lachend z'n
hand weg.
Waarom niet?"
't Is oproepen van leed, als je er mee spot,
Elsie", zei hij ernstig. Maar ze lachte weer,
klaterend-blij, 't hoofd achterover.... O Eddy!
Ben je bijgeloovig? Anangke !"
Ze trad in 't huwelijk; ze was nog maar zoo
heel jong, zoo blij-gelukkig en goed-vertrouwend,
zoo rijk en zoo volkomen zeker van haar
liefdegeluk, zoo zeker dat zij ieder die haar waarschuw
de, voor jaloersch hield. En er waren velen, die
haar waarschuwden gewaarschuwd hadden, al
van 't eerste oogenblik dat haar engagement
publiek werd; want niets werkt zoo verscherpend
en activeerend op 't brein van naaste en verre
bloedverwanten, van vrienden en kennissen,
als 't bericht van een verloving, zoodat met wer
kelijk detective-geduld en scherpzinnigheid, ver
leden en heden van beide partijen worden
uitgerafeld en aan 't licht gebracht.
Maar ze lachte, zelfs toen haar liefste vriendinnen
haar trachtten te overtuigen dat zij vierkant
in haar ongeluk liep." Ze lachte, lachte sans
rancune; de stakkers konden toch immers niet
helpen dat ze zoo'n zieligen kijk op 't leven hadden !
Toen ze drie maanden getrouwd was, dook af en
toe als een geestverschijning, de gedachte op aan
de vele waarschuwingen, die zij had weggelachen.
't Lugubere spook liet zich niet weglachen, alleen
haar trouwe liefde had de macht 't te verjagen....
Toen ze drie jaar getrouwd was liet 't zich niet
meer weglachen, noch door de macht der liefde
verjagen, 't Stond daar, dag in, dat uit, onbe
weeglijk sarrend dreigend.
Hadden ze dan toch gelijk gehad....
.Maar juist dat gaf haar kracht tot dragen.
Neen, ze zouden 't nooit weten; nooit zou ze
hun gelegenheid geven tot 't
genoegefljk-meewarige: ik heb 't haar wel gezegd".
En fier en gesloten ging ze door 't leven, dragend
heel alleen binnen in haar, 't leed om haar verwaar
loosd vrouw-zijn. Voor ieder speelde zij haar
smartelijke comedie met succes, behalve voor
Eddy. Haar brieven aan hem waren altijd opge
wekt, geen klacht over haar verongelukt leven
kwam over haar lippen. Daarvoor was zij te trotsch
en te trouw. Toch wist hij. Als hij hen bezocht, soms
bij hen logeerde, kon haar factieuse vroolijkheid
hém niet bedriegen, en haar altijd volkomen rustig
ge-uite leugens, die 't vele afwezig-zijn van haar
man moesten verklaren, vonden" bij hem geen
geloof. Maar nooit toonde hij 't tegenover haar,
omdat 't weten daarvan haar smart zou bereiden,
en vernedering.
Maar eens, onverwacht, vond hij haar....
zonder masker en omdat hij geen verwonde
ring toonde, en de oorzaak van haar tranen niet
vroeg, voelde ze vlijmscherp opeens, dat hij wist.
't Deed geen pijn; 't was haar als een verruiming.
Ze had de volrustige zekerheid, dat voortaan 't
armzalig geheim van haar leven door hen beiden
zou gedragen worden, zooals zij 't al die jaren
alleen gedragen had: veilig verborgen, buiten 't
bereik van hen die.... waarschuwden.
En zo leunde si il met h na r moeëhoofd legen
Ik'iii aan, met gesloten oogen, en een ongekende
vredigheid in haar /iel....
De lijd gleed voort. Haar (wee kinderen waren
acht en negen jaar; ze leefde voor hen. Al meer
en meer had 't leven van haar man hen van
elkaar vervreemd. Hij ontzag zich in niets meer,
in geen enkele uitspatting, vertrouwend op haar
trots, haar trouw van jaren die duldde en
zweeg.
Toen kwam de dag, dat na grooterjiisschenpoos
dan anders. Eddy en zij elkaar terugzagen;
haar oogen lieten de zijne niet los en in zwijgende
ontroering trok hij haar in z'n armen en kuste
haar....
't Doorgloeide haar met de warme koestering
van een onzegbaar, zacht, veilig geluk, en ze aan
vaardde het op dat oogenblik, plechtig als een
wonderbaar, goddelijk geschenk....
Toen overwon haar fiere trouw.
Eddy".... zei ze zacht, met heel de trillende
warmte van haar liefde in de buiging van haar
stem, luister.... we mogen elkaar nu niet
meer weerom zien.... en we mogen elkaar nu ook
niet meer schrijven.... dat begrijp je wel, Eddy,
ik... .ben niet vrij.... lieveling".... Ze vermeed
hem aan te zien, vermeed z'n oogen die ze zoo
liefhad en die ze nu somber wist, en wanhopig.
En zwijgend bleef hij luisteren naar wat zij te
zeggen had, doodsbleek en gebroken....
Maar toen ook zij zweeg, zei hij dof: Moet je
dan heelemaal uit m'n leven weg.... moet ik
dan alles missen, Elsie? Waarom zouden we elkaar
niet meer mogen schrijven.... We hadden elkaar
toen toch ook al lief? 't Is toch niet op dit oogen
blik ontstaan?...."
Moe leunde ze haar voorhoofd tegen z'n schouder.
Toen.... wisten we nog niet Eddy, maar nu
weten we dat we elkaar liefhebben en dat is
'n groot verschil, dat voel jij ook wel.... jij
met je loyale natuur"....
Nerveus klemden z'n sterke handen in elkaar,
en in zwijgende wanhopige worsteling volstreed
hij zijn strijd.
Toen stond hij overeind.... doodsbleek, met
een harden wils-sterken trek om den mond en
in z'n oogen den somberen gloed van bedwongen
leed.
Elsie" zei hij ernstig, 't is zoo.... We mogen
niets voor elkaar zijn, maar je moet mij een teeken
geven.... soms .... hoe 't met je is, begrijp
je?"
Ze knikte, had geen kracht voor woorden.
En hij vervolgde met oneindige zachte teerheid:
,,Weet-je.... eens.... lang geleden, zei je dat
ik je stemming zou kunnen zien aan 't lak van je
brief.... Luister Elsie, nu stuur je mij voortaan
een onbeschreven blad, maar de envelop lak je
met de kleur die wij nu zullen afspreken"....
Ze was opgestaan, greep uit haar schrijftafel
't paars-fluweelen doosje met de zilveren ver
siering. ... Anangke. Telkens als de lakken op
waren had zij de kleuren weer aangevuld....
Alleen 't paars was nog de eenige lakstaaf van
de allereerste vulling. Hij keek er naar, ver
wonderd ....
Waarom gebruikte je die nooit?"
Ze dacht even na, draalde, alsof ze moeilijk
haar woorden vond.... Toen zei ze: ,,Ik geloof
dat 't eerst was omdat 't mijn lievelingskleur is
en ik die niet missen wou.... en.... ongebruikt
liet omdat ik ze van jou kreeg.... en later"