No. 2437 DEIAMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND w Asamw&smsi&v. m EEN BOEKBEOORDEELING Geachte Redactie In zijn bespreking van mijn boek Nederland «n de Indien in de laatste kwarteeuw" schrijft Prof. Boerman: Ie. dat ik reclame-achtig zou geweest zijn in de onderschriften der portretten, met name in dat van Prof. Lorentz, waaronder te lezen is: ook eminent adviseur voor de raadselen van de Zuiderzee en van de diepten der aarde". Waarom is dit reclame? Ik meen, dat het niets meer is dan de zuivere waarheid. De heer B. zal toch ook wel weten, dat Dr. Lorentz president is van de commissie, die moet onder zoeken hoe de stroomingen zullen worden ge wijzigd door de afsluiting der Zuiderzee. Behoort die kwestie niet tot de groote raadselen? En in Zuid-Limburg? Zijn het daar geen raadselen, waarvoor de ingenieurs telkens zitten b'ij het voorwerk van den mijnaanleg?. Ik heb het uit den mond van zeer ernstige natuurkundigen, dat onze groote Lorentz daarbij het schitterend voorbeeld geeft, hoe de wetenschap, ook de hoogste, direct kan inwerken op het maatschappelijk leven. 2e. Bij de beschouwingen over de Wielingen zegt de heer B., dat zeker niet ieder die met mij zal deelen. Waarom zegt hij niet liever, wat er dan verkeerd in is? Wel verkondigt h.ij, dat de stroomgeul bij Delfzijl de grens tegen Duitschland vlak onder den Nederlandschen wal zou brengen. Maar weet hij d^an niet, dat er daar in de Eems nog een tweede stroomgeul is, op eiken schoolatlas te vinden? "* 3e. last not least: de heer B. beschuldigt mij, dat menigmaal mijne persoonlijke opvattingen en sympathieën zich sterk naar voren dringen". Dit is het ergste, wat op historisch en gepgraphisch gebied kan voorkomen. Onpartijdigheid is daar het eerste en het laatste gebod en iK heb daarnaar met den grootsten ernst gestreefd. Aangehaald wordt in 't bijzonder mijne be wondering voor de Vereenigde Staten". Ik wil daar alleen van zeggen, dat ik langen tijd mee ben opgegroeid in de Europeesche traditie, die in Amerika niet anders dan dollarjacht en cor ruptie wilde zien. Maar ik heb ook ondervonden, zooals ieder, die zich ernstig op de studie van land en volk der Vereenigde Staten toelegt, dat het beeld bij nadere beschouwing steeds gunstiger wordt. Wat ik er voor goeds van gezegd heb, heb ik steeds met feiten gestaafd. En mijne uiterste conclusie is geweest, dat men in Europa wijs zou doen met thans, na den oorlog, niet meer te smalen op Amerika. Dat ik Suriname wil verkoopen uit sympathie voor de Vereenigde Staten, is het ergste misverstand van den Heer B. Ik heb gezegd (bldz. 58); Indien het geld (voor de Zuiderzee) niet anders te vinden mocht zijn, dan kan het Nederlandsche volk nog doen wat het Deensche gedaan heeft: zijne WestIndische koloniën verkoopen aan de Vereenigde Staten". Hier staat niet, dat ik Suriname zou willen verkoopen (ik heb trouwens hierin niets te willen). Er staat alleen, dat dit desnoods zou kunnen gebeuren, als er niets anders te vinden mocht zijn. Dat is een groot verschil! Ik hoop en verwacht, dat het ook nog wel anders zal gaan, zooals in een noot vermeld is. Hoe echter zulk een verkoop aan Amerika zou moeten getuigen van sympathie voor de Ver eenigde Staten, is mij een groot raadsel. Ieder, die ook maar eenigszins op de hoogte is van de Monroe-leer, weet toch, dat men aan niemand anders zou kunnen verkoopen. Met de meeste hoogachting C. TE LINTUM (Door de Redactie bekort.) DE ONDERDRUKKING VAN EEN KLEIN VOLK Geachte Redactie, Verleden zomer in Zuid-Tirol reizende, wilde het toeval, dat ik herhaaldelijk in berghutten mocht overnachten, waar, blijkens het gastenboek, Mr. van der Scheer, dien ik niet het genoegen heb per soonlijk te kennen, den vorigen avond rugzak en bergstok had neergevleid. Ik trad in zijn voetstappen Jzonder het te we ten, tot ik zijn spoor kwijt raakte. Was het in Karersee, of in de K lnerhiitte, of reeds eerder? Het is mij ontschoten. Doch thans mag ik het terugvin den in zijn bijdrage over Zuid-Tirol in de Groene van 16 Februari, die ik met bijzondere belangstelling las. Gelijkelijk heb ik mij geërgerd over het ongure bedrijf dat daar gaande is, en misschien mag ik, nu u mijn voorganger gastvrijheid hebt ver leend, wel een oogenblik inuwspreekzaal pleisteren om mijn instemming te betuigen met wat hij schreef en er enkele aanvullende opmerkingen bij te maken. Het bevreemdt Mr. van der Scheer dat op de Oasthaüser en berghutten de oude Duitsche naam, zij het dan ook onder den Italiaanschen, nog wordt geduld. Ik kan hieraan toe voegen dat mij werd verzekerd o. a. door de zeer geloofwaardige waardin van Gasthof Zum Kabis, (St. Peter, Villnösstal), die een kleindochter is van Josef Speckbacher, den strijd makker van Andreas Hofer, dat voor het behoud der Duitsche namen, zelfs op de tweede plaats, belasting moet worden betaald. Als mijn geheugen mij niet bedriegt, noemde zij een be drag van honderd lire per woord. Velen hebben deze onkosten gaarne over voor het behoud van een ouden naam, doch zooals te verwachten is, niet allen. En wat betreft de niet-erkenning van de Duitsch-Oostenrijksche Alpenvereeniging door de Italiaansche Club Alpino, hieraan zit een conse quentie vast, die voor touristen uiter mate onaangenaam is. De Club Alpino heeft getracht de oude gidsen uit de streek over te nemen, doch bood hun, naar het schijnt, daarbij voorwaarden aan die belangrijk slechter waren dan hun oude condities. Zoo zouden hun dienstjaren bij de oude vereeniging niet meetellen voor pensioen, enz. ONZE KOLONIËN: BALI Teekening voor de Amsterdammer" door J. G. Sinia HEILIGE WARINGIN Talrijk zijn op Bali de goden, de eigenlijke bezitters van het land, doch grooter in aantal nog zijn de boeta's, de booze geesten, die overal en te allen tijde den mensen belagen, doch vooral gedurende den nacht, wanneer de goden hunne verheven rustplaatsen in het gebergte hebben betrokken, het meest zijn te vreezen. Daarom plaatst ook de Balineesche huisvrouw in den regel tegen het vallen van den avond eenig voedsel op den weg buiten het erf, opdat het niet noodig zij, dat een naar voedsel zoekende boeta haar woning binnendringt en daar allerlei onheil sticht. Zoodra echter de dag aanbreekt en de zon De meeste Duitsche gidsen, die be- de hoogste bergtoppen in zacht rooden gloed zet, wordt de grijpelijkerwijze zeer gehecht zijn aan de vereeniging, die voor hun oplei macht der boetas aanzienlijk geknot, want dan glijden de goden langs de zonnestralen naar omlaag, of laten zich meevoeren met ding gezorgd heeft en die door haar het morgenkoeltje, dat spelend langs de berghellingen strijkt, voortreffelijke organisatie hun nooit reden tot klagen had gegeven, hebben geweigerd in het nieuwe verband over te gaan. Slechts een aantal Ladinische of Italiaansche gidsen zijn toegetreden. Het gevolg daarvan is dat velen der beste gidsen niet meer officieel gids kunnen zijn. om hun dagelijkschen, der menschheid zegenbrengenden arbeid, wederom te aanvaarden. Slechts nu en dan nemen zij rust en bevolken de stille hoven der tempels of zoeken beschutting tegen den feilen zonnebrand onder het dichte bladerdak van sommige boomen. De bevolking kent deze boomen en zorgt er wel voor, dat het haar weldoeners gedurende die perioden van rust aan niets ontbreekt. In nissen, tusschen de takken of de reusachtige wortels gebouwd, worden op gezette tijden, onder Maar als wilde" gids zijn zij na- plechtig ceremonieel, de noodige offerandes gebracht. Bij die tuurlijk gaarne bereid touristen op tochten te vergezellen, en voor som mige gebieden zijn zij feitelijk de boomen, welke wel in bijzonder grooten geur van heiligheid staan, ziet men zelfs vaak een tamelijk groot huisje tot dit doel tusschen de takken gebouwd, terwijl dan de geheele boom om eenigen die over de noodige locale geven is met een muurtje, welks eenige opening verdedigd wordt kennis beschikken. Ook bezitten zij nog de sleutels van de hutten. Doch om hun bedrijf onmogelijk te maken schijnt de Club Alpino er thans op uit te zijn overal de sloten te laten veranderen, zoodat zij er niet in kunnen ! Zoo overkwam het mij, toen ik na een zwaren tocht, tegen den avond, aankwam bij de Regensburger Hiitte, waar ik hoopte te kunnen uitblazen, dat ik dank zij de goede zorgen van deze touristenvereeniging nog een goede twee uur verder moest marcheeren, omdat mijn gids met zijn oude sleutel er niet in kon ! En een anderen gids zou men in dat gebied eenvoudig niet kunnen krijgen. Het tourisme is in dit gedeelte van de Dolomie ten hard achteruitgegaan. Voor Duitschers en Oostenrijkers is een reis op Italiaansch grondge bied te kostbaar, en Italianen beklimmen geen bergen. Zoolang hun Club Alpino zich niet bevrijdt van eng nationalisme, is zij een onding voor touristen en schept zij een hard onrecht voor moedige gidsen die eiken voet van hun grond kennen en hartstochtelijk liefhebben. Dankend voor uw gastvrijheid, Hoogachtend J. J. L. D U Y V E N D A K Leiden, 19 Febr. '24. door een paar z.g. togog's of rakshasa's, afschrikwekkende monsters, die den boeta's moeten beletten dit heiligdom deigoden te betreden. De teekening stelt een dergelijken boom voor. J. G. S i N i A SUBSIDIES VOOR LEESZALEN In het ingezonden'stuk van den heer D. Bartling in de Amsterdammer trof mij de volgende zin: Meer dan 130 millioen offert de Staat aan het onderwijs en de O. L. S.; de instelling, die de burgers in de gelegenheid stelt op de basis van deze school-ontwikkeling verder te bouwen, dit onderwijs zoowel voor praktisch leven als voor geestelijk leven vruchtbaar te maken, moet ten gronde gaan?" Ik betwijfel zeer of in dezen van een te gronde gaan sprake is, als er werkelijk behoefte is aan ontwikkeling, enz. Waar evenwel het Leeszaalwezen meer en meer ontaardt in het Bibliotheekwezen, vanwaar men van ontwikkeling geraakt tot ontspanning, ligt het dan in de toekomst niet op den weg van het particulier-initiatief om zorg te dragen voor 't niet ten gronde gaan van werkelijke (geen schijn-) ont wikkeling? C. F A s T R E Hotel DUIN EN DAAL CENTR. VERW. PRIVÉBADKAMERS VASTE WASCHTAFELS