fJr ft8 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2437 N.V. PAERELS Meublleering-MIJ. AMSTERDAM OOMPLETE MEUBILEERING BETIMMERINGEN Rokin 128 - Tel. 44541 Hm. 1.1. d. HIK Keizersgracht 772 te A'dam. TEL. 37151 Ateliers voor Reparatiën. In dm Haag alkan Vrijdag Hotel Cantral Fr. 20 LEIDSCHESTRAAT 22 AMSTERDAM TELEFOON 46812 HEMDEN HAAR AAJ DENKT OM DE UITVERKOOP WEGENS OPHEFFING VAN OLDENKDTT* TABAK IW6 STEEDS DE BESTE ZUIVER WOLLEN Dames-, Heeren- en Kinder-Ondergoederen VAN HOFLEVERANCIER leuert 01?er het ^efiecte [and franco Zendt U gaarne nare dtu-wor waarden NADERE INLICHTINGEN BIJ CC WjK/ip.C L.HOUTSTR.9 CHOORSTR.32 .1. D ER l/ WC J DEN HAAG UTRECHT DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 10.?per jaar Het feit, dat er dagelijks meer WHITE VRACHTWAGENS EN OMNIBUS EN op den weg verschijnen, spreekt voor zich zelf. De prijzen zijn concurreerend. ALLEENVERTEOENWOORDIOINQ VOOR NEDERLAND: N.V. Gebrs. NEFKENS' Automobiel Maatschappij ALLEEN: AMSTERDAM, Jacob Obrechtstraat 26, Tel. 22507. UTRECHT, Nachtegaalstraat 55, Tel. 3061. Geen filialen, ook niet in andere plaatsen. Motor- on Zeiljachten TB KOOP, In diverse grootten en prijzen. Lijst van In commissie staande vaar tuigen gratis en franco toegezonden. Binctmn * LUOT AFD. JACHT AGENTUUR Slepersvut 1 Rotterdam COOK'S BEGROOTINGSREIZEN NIET IN GEZELSCHAP, TOCH ALLE ONDERDEELEN VOLGENS WENSCH VAN DEN PASSAGIER VOORUIT GEREGELD WAARBORGEN EEN IDEALE VACANTIE II. IILICHTINGEN: VIIGENDAM 10, AMSTERDAM BIJKOMSTIGHEDEN CXIV Had het leven van Jean Christophe niet een schooner, harmonischer verloop kunnen hebben, als hij de vrouw maar ontmoet had, die hem gees telijk nader stond, die hem beter had begrepen en meer met zijn werk meegeleefd?" Deze vraag, mij na een lezing over den grooten roman van Rolland gesteld, riep onmiddellijk een intuïtief verzet in mij op:,?Neen, neen, deze schoone galerij van vrouwen had niet anders moeten zijn; ieder bracht hem juist de vreugde en het leed, die hij noodig had om te groeien; ieder mengde juist zooveel gemis door zijn bevrediging en prik kelde zijn drang tot daden door een zooveel wijder, omvattender verlangen, dat hij nooit aan den dag, nooit aan het hier en nu genoeg had. Ieder uur van zijn leven werd aan hem het woord van den dichter Boutens bewaarheid, dat voor iederen kunstenaar geldt: En lange weeën van verlangen Bereiden 't vluchtigste bezit". Hij had geen raad geweten met de superieure" levensgezellin, die hem begrijpt en die hem zelfs tot in zijn kunst volgen kan". Maar toen ik er later in eenzaamheid over nadacht, verbaasde ik me toch weer eenigszins over deze onmiddellijke zeker heid. Waarom gunde ik Jean Christophe als het ware de vrouw niet, die ook verstand had van muziek, met wie hij over politiek kon praten en was ik bang, dat die iets in hem zou bederven? Was ik wezenlijk zóó zwart reactionair geworden, dat ik ontwikkeling en cultuur voor de vrouw eer een gevaar dan een winst achtte? Was ik dan blind voor het vele, dat de moderne vrouw innerlijk en uiterlijk voor heeft op haar in bekrompener gees telijken staat levende zusteren? En ik heb aan de vele vrouwen gedacht van mijn en van de vorige generatie, de nieuwe" vrouwen, die, ieder apart. als je met haar praat, je hart blij en licht makenj door haar eerlijkheid, haar moed en haar sociaal gevoel. Maar: ieder apart. Waarom is een vergade ring van vrouwen bijna altijd een dwaze martelfng? Waarom klinken haar stemmen dan te bewogen bij zakelijke besprekingen; waarom doen ze te opge dreven lief, als ze elkaar blijkbaar irriteeren? Waarom doet er zooveel valsch aan, en voos, waarom knarst er telkens iets op groote vrouwenbijeenkomsten en moet men wel een nobele figuur als Jane Adams zijn, om zelfs daar waardig en echt te blijven? Ja, ik weet het wel, we kunnen in de emancipatie pas met tientallen jaren rekenen; de vrouw voelt Zich in het openbare gedoe nog niet thuis; ze is verlegen en slaat gauw door; ze heeft nog de na drukkelijkheid van de geestelijke parvenue, die haar schatten te pronk draagt, en ze staat nooit vrij tegenover haar werk en tegenover haar eigen meening, zooals de beste mannen wel doen. Als de feministen mij niet om dit woord verscheuren, zou ik willen zeggen: de vrouw is nog steeds de geboren slavin. Eerst was ze de slavin van den man en van haar huishouden; nu is ze het van haar werk, van haar roeping, zelfs van haar onafhankelijkheid. Welke ernstige vrouw kan, zooals een ernstig man, haar werk kalm terzijde leggen, als het haar te moe maakt? De man blijft zichzelf; en heeft zijn werk: de vrouw moet zich geven, als het niet aan de liefde is, dan aan haar taak; het werk heeft haar, bezit en regeert haar. En al zijn er vrouwen genoeg, dat zich kramp achtig aan haar onafhankelijkheid vastklemmen, dit dogmatische fanatisme heeft met vrijheid" niets te maken. Vrij is, wie leeft volgens aard en aanleg, en die aanleg kon 90 pCt. van de vrouwen wel eens meer in de richting van handenwerk en huishoudelijk werk dringen, dan we de laatste decenniën hebben willen aannemen. Dat de eman cipatie voor de andersgeaarde 10 pCt. den weg heeft geopend zich in haar eigen richting te ont wikkelen, blijft haar glorie, want Successis: doing what we are intended for," en hoe meer ieder vrij is te doen wat hij kan, hoe beter de wereld zal gedijen. Maar nu ik zelf beleef, hoe zoet en vredig het bestaan van de huisvrouw vergaat met wachten tot de melk kookt, wachten tot het theewater kookt, wachten tot het water voor de kruiken kookt, en hoe zalig een mensen kan droomen, als hij daar bij het buffet staat en langzaam dat zoemende liedje begint aan te zwellen, of terwijl we boterhammen smeren en naar buiten kijken, waar de vogels om de kruimels vechten, dan denk ik: is er een levenswijze, waar ons hart zuiverder in ontbloeit, is er een manier, om mér levenswijsheid op te doen dan de zeer reëele problemen met den groenteboer, den behanger en den vuilnisman; en kunnen we op eenige andere wijze ons zoo intens in de belangen van onze naasten verdiepen? En dan kom ik terug op de vrouwen van Jean Christophe, die zeer uiteenloopende typen, de bekoorlijke, droomende Sabine, het moedige, teedere meisje Antoinette, de indolente, wijze Oratia, en al de anderen. En ik denk aan Roussea», die Madame d'Epinay en Madame de Warens goed genoeg vond om zijn minnaressen te zijn ; maar die voor de ongeletterde Therèse zijn liefde-voorallen-dag bewaarde; en aan Ooethe, voor wie frau Von Stein altijd die ferne Geliebte" bleef, omdat hij, naar de fijne psychologische opmerking van Top Naeff, haar waarschijnlijk nooit met den over weldigen aandrang van den teugelloozen minnaar had begeerd; die hartstocht wist Christiane Vulpius te wekken.... En we zouden eigenlijk tot de con clusie geneigd zijn, dat groote mannen dikwijls buitengewone moeders hebben, maar zelden echtgenooten kiezen, die uitblinken door geestescul tuur. Want de ontwikkelde vrouw is een reëele waarde"; en in de liefde, vooral in de liefde van den kunstenaar, gaat het boven alles om den schoonen droom. Dien droom te suggereeren en in stand te houden is veel meer toevertrouwd aan de vage Sabine's en de zachte Gratia's, dan aan de neuswijze Ada Gerlo's en consorten. Er zijn moderne" vrouwen, die ook dit geheim intact hebben weten te bewaren; die over belasting hervormingen kunnen debatteeren, en tóch het mysterie blijven, dat den man verrukt, inspireert, tot eerbied stemt en eeuwig geboeid houdt. Maar het is toch een zeldzaamheid, dat Monna Lisa onder de vrouwen van beteekenis" wordt gevon den. Daarom begrijpen we de keuze van Jean Chris tophe volkomen, en gelooven, dat een beroemde musicienne, een vrouwelijke dr. in de letteren of een directrice van een asyl hem minder inspiratie en levenskracht had kunnen brengen, dan hij nu uit zijn droom" over een sfynx zonder raad sel" putte. A N N I E S A L O M O N 5