No. 2442 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 DE ZEVEN SLEUTELS VAN BALDPATE (Opgevoerd door Comoedia") Teekeningcn voor de Amsterdammer" door B. van Vlijmen M. v. KERCKHOVEN-KLING D. LOBO J. KAART JR. GOUDEN TOONEELJUBILEUM VAN L. H. CHRISPIJN Sr. Het staat er: Senior. Maar wie hem ziet, zou het niet gelooven. Het is dan ook alleen maar van wege het onderscheid met zijn zoon, die in verhouding tot dien jongen vader dan toch nog altijd volgens Bartjes Junior blijft, niet waar? Wear haalt die oudere tooneelgeneratie toch de levenskracht van daan, die haar, ondanks reizen en trekken, ondanks een honds-vermoeiend s jouwen dag in en dag uit eeuwig jong doet blijven? Zou het door de transfiguratie komen: door het telkens weer een ander mensch te zijn? Gelooft mij, als de l April mop van Het Leven": het optreden van de 70 jarigen en dan ook in een geheiden, maar goed gecomponeerden draak" als De twee Weezen" eens gerealiseerd kon wor den welke tooneeldirecteur waagt het experi ment? dan geloof ik waaratje" (om met Pieter Stastok te spreken) dat de schouwburg meer dan tjokvol zou zijn. Ja, de oprichting van de Nederl. Tooneelvereeniging in 1892 was eene groote gebeur tenis. Toen werd onder invloed van de Nieuwe Gidsbeweging het naturalisme" bij ons te lande ook op tooneelgebied, ingeluid, eene gunstige reactie op de toenmaals overheerschend onna tuurlijke wijze van spelen. Chrispijn's ver dienste en te kort misschien, is dat hij in dit op zicht steeds zichzelf gelijk gebleven is: Hij speelt natuurlijk" tooneel. Of dit dan niet de aller gunstigste beoordeeling van een acteur in zich sluit? Neen.Mogede natuurlijkheid verre en verre te verkiezen zijn boven onnatuur, er is nog een derde manier van spelen mogelijk, die uit is boven de natuur. Maar hoe dan ook, voor dien tijd was de op richting van de Nederl. Tooneelvereeniging een historisch feit en zelfs in Duitschland werd er groot succes behaald met Hauptmann's Einsame Menschen", in het Hollandsch gespeeld. Om nog even over die Nederl. Tooneelvereeniging door te gaan. A. v. d. Horst en Ternooy Apel zetten de schoone traditie voort en het is in hun tijd dat het naturalisme van Heyermans' stukken hoogtij heeft gevierd, al werden er niet uitsluitend naturalistische stukken gespeeld. Want om een voorbeeld te noemen in 1894 reeds werd Driekoningenavond" ten tooneele gevoerd, met Chrispijn als de Nar en er werden stukken gegeven van Ibsen, dien men toch niet een natu ralist" kan noemen. Het best herinneren wij ons Chrispijn's tijd bij het Nederlandsch"; in zijn voorlaatste Rotterdamsche periode hebben wij hem zelden en in zijn allerlaatste in liet geheel niet gezien. In Domheidsmacht" was hij de impertinente zoon van den minister (Jan C. de Vos), die, mede door de macht der domheid van zijne moeder (mevr. Christine Poolman) in de gevangenis kwam. Chrispijn voerde over dit stuk, meen ik, ook de regie. Sara Burgerhardt" bewerkt door mejuffrouw Pabst. Het laatste bedrijf heeft Chrispijn omge werkt. Hij speelde den verleider Ravenhorst met het ravenhart ik bedoel natuurlijk niet met het hart van een witten raaf. Dit stuk ging meer dan honderd maal met Emma Morel, die veel succes had als het brave Saartje. De mooie rol van Job in Roelvink's Freuleke". Begin Mei 1912 werd de voorstelling vereerd met het bezoek van H.M. de Koningin en Chrispijn werd bij die gelegenheid gecomplimenteerd. Ook in Belgiëdeed dit stuk het zeer. De Sociëteit Momus te Maastricht kondigde het aldus aan: Urn et Wintersezoen weer goed in te zette het et comitévan XI veur de eerste soiree geëngageerd Freuleken".... Rosa Bernd ging onder Chrispijn's regie, met Royaards in de hoofdrol. Royaards niet alleen, maar talrijke, thans eerste acteurs en actrices, zijn door Chrispijn of gevormd of hebben althans onder zijne leiding gewerkt. Wij noemen o.a. nog Emma Morel, Jacques Reule en Rika Hopper, met wie hij zooveel succes gehad heeft in Vrien dinnetje". Later heeft Martha Walden het vrien dinnetje eveneens met veel talent gespeeld. In Ibsen's Steunpilaren der Maatschappij", bracht Chrispijn als de miskende broer, die een schuld, niet door hem begaan, op zich had genomen, de frissche spheer mee van iemand, die over de verre zee kwam. Waarom nog meer rollen te noemen? En toch kunnen wij niet eindigen zonder de Veroveraar" te releveeren, de rol, waarin hij misschien het aller meeste succes gehad heeft. Wij wenschen Chrispijn een gelukkigen avond op 9 April ! E D M o N D VISSER EUGÈNE DEMOLDER De Schaatsen van de Koningin van Holland Naverteld door ANTOON THIRY Prijs ingenaaid f 1.50; gebonden f 1.90 .... Ook De Schaatsen van de Koningin van Holland" is een echt Vlaamsch verhaal, uit sappigen bodem voortgekomen en het heeft daar alle weelderigheid van. Maar geniepig-gemeen of weerzinwekkend-pervers is het zoo min als onze oude bruiloftsverzen en zeventiende-eeuwsche blijspelen dit zijn. FRITS LAPIDOTII in De Nieuwe Crt. Uitpe IIQUIBIDO, Amsteriam. Verschonen i Voor de Poort door TOP NAEFF ZESDE DRUK Ingen. /4-.9O Geb. f 5.9O Het is een aanwinst voor onze literatuur. Het komt in onze boekerij op den plank der romans te staan, die wel allermeest lof hebben en waarnaar we af en toe begeerig en liefko zend de hand nog eens uitstrekken.... maar op alle bladzijden ligt schoonheid in dit boek, welke verschijning een vreugde voor ons was. FRANS NETSCHER in de Prov. Overijss. Ct. Uitgave van ui miEUft NIEUW - AMSTERDAM