22 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2444 UIT DEN GEMEENTERAAD (Teekeningen voor de Amsterdammer" door B. van Vlijmen) De atmosfeer der groote premières Zacht schuifelend komt het uitgelezen publiekde zaal binnen?litteratoren, kunstenaars, acteurs. Deze laatsten maken allen een goed voorbereide entree" met den neus in de lucht en kijken een oogenblik ontstemd rond. Geen hand je op elkaar?" Rondziende ontdekken zij hun vergissing. De Raadszaal.... daar ??Ah ja juist.. zitten de raadsleden.. van heel de stad. W Achter het voetlicht fcvJ STEiT HET pyiCK ZOETE KE OM DAER GEZANGEN OP TE SPESLEiJ TOT LüF VW* RoVAARDS, DIE .. de slechtste acteurs drukkende spanning. Mejuffrouw Frida Katz dribbelt geagi teerd rond ineen Jean ne d'Arc pakje en koortsig gejaagd klampt ze iedereen aan, trekt ze in stille hoeken en tracht ze met haar bordpapie ren zwaard te doorbo ren. Een te rood ge schminkt lid der Kunst-commissie schreeuwt om den kapper, die hem een melkboeren-pruik ge geven heeft,terwijl hij een artistieke moet hebben, met lange ha ren, want treedt hij straks niet op als tooneel-kenner en -be schermer? In de kleedkamer van Den Machtige is alles rustig. Hij zit voor zijn spiegel en bekijkt zich zelf aan dachtig. Hij zal met zijn eigen kop spelen. Zoo is zijn besluit. Er ligt een weemoedige trekop zijn gezicht en als hij zich een rimpel over het voorhoofd KOM, Baart zijn rol hem Hoi BEG.EESi.ycK zorg? plotseling trilt de atmosfeer nog heviger. De regisseur loopt langs de kleedkamers en roept: tot den aanvang." De deuren gaan open en de spelers reppen zich naar het tooneel. Het programma is met zorg opgemaakt. Voordat het oorspronkelijke stuk: De Stadsschouwburg of net-Concentratiekamp" aan de beurt is, gaan twee n-acters als lever de rideau. Heteen is getiteld : De Bank van Leening" het andere: Het Watercloset". Het eerste heeft een ernstig succes. In de zaal leeft men vol aandacht mee; want ieder der aan wezige acteurs is ,,er al eens in geweest." Het Watercloset" is een realistisch-symbolieke monoloog van den heer Solkesz, die hem een daverend lachsucces bezorgt. Dat met dit bodetnlooze watercloset het tooneel bedoeld is, is voor ieder duidelijk. Onder groote spanning gaat eindelijk het doek op voorde groote tragi-comedie. Het expressionistische decor ontlokt een kreet van bewondering. Men ziet op den achtergrond de jaarlijksche te korten van den Stadsschouwburgj omgeven door; links, een koor van Stadsschouwburg-schoonmaak sters, die / 11.000 per jaar verslinden en, rechts, het personeel dat ?22.000 kost. Een monster met gapenden muil voedt zich met stroomverbruik, brandstoffen en onderhoud tot een bedrag van / 28.000. Op den voorgrond dansen de suppoos ten een dansje van / 19.000, met de programmaengelen en de vestiaire-corypheeën, die voor 20 mille in hun beenen hebben en dit alles is bekroond door een fantastisch sluitstuk: de directeur en het hem toegevoegd personeel dat hij zichzelf heeft toegevoegd steppend op een wijsje van / 51.000. Voor de poort van het Concentratiekamp staan twee aanvallige muschjes en zij zingen droef maar eentonig: Pluk mij, pluk mij, Ik zal drie jaar zoet zijn." Waarop Jeanne d'Arc?Katz, die slapende in de loge der Kunst-commissie, droomde dat zij de uit verkorene is, die Willem Rex uit de handen van den vijand zil bevrijden om hem in den Stads schouwburg te doen kronen uit de rechter achter coulisse opdoemt en, het zwaard harer motie zwaaiend, de aanwezigen begint door te zagen. Zij zaagt hardnekkig doch welsprekend. Telkens wordt zijdoorden inde zaal zittenden Mcrckelbac/i, directeur van het Concentratiekamp,inde rede ge vallen, die,gehuld in het door hem uitgevonden klas sieke costuum van Julius Ceasar, zijn lijfdeun zingt. Bloedig waart Jeanne d'Arc door de gelederen van den vijand, doch tot het carré, gevormd door den Machtige en diens lijfwacht, vermag zij niet door te dringen. Hij heeft zijn knots getrokken en zwaait het wapen liefelijk en weemoedig rond. In zijn manlijk oog pingelt een traan, als hij zijn HET HEf\£i.:>c.i4t GERECHT HEEFT TEM LAtJ&ÉLESTEN ovef? MIJ , EN I?E x^y/VNO ZONDER DAT */V PURFDËNl HOPEW ZOWPER SLAGH OF STOOT VAW 2-EtF HET f\* MERKlLLBACH IN HET EEfVlGE ECHTE HISTORISCHE. VAM 30LIU5 voedsterzoon Willem afmaakt, want had hij hem niet eenmaal als een zoon lief, den afvallige, die wegliepen desondanks zijn liefste zoon gebleven is? Een nieuwe aanval van Jeanne Katz doch zij ziet zich overmand door Vader Vliegen en dr. Abrahams en ook juffrouw Crielaers weerstaat haar en dan heft Merckelbach zijn zegenzang aan, De Machtige tilt Verkade op liet hobbelpaard en deze trekt feestelijk het Concentratiekamp binnen. Uit de greppel aan den kant duikt een figuur op die aan Vosmeer de Spie" doet denken. Het is Jan Musch, die zich over zijn lot beklaagt en het doek valt, terwijl men nog juist den dolend°n ridder Willem Americain" ziet binnen gaan. En een nieuw drama der Concentratiekampen begint, dat drie jaar zal duren.... Nu Royaards niet gesolliciteerd had ondanks haar welsprekend talent kon mejuffrouw Katz, den Raad van het tegendeel niet overtuigen is de keuze Verkade Verbeek de beste die er te doen was. Comoedia" bestaat uit harde werkers en Dirk Verbeek, die uit de journalistiek komt, weet dat een tooneelrepertoire afwisselend moet zijn als dei nhoud van een krant ? wie niets dan zachtzinnige preeken of diepzinnige verhandelin gen geeft, zal spoedig de doodsadvertentie van zijn laatsten lezer hebben op te nemen --en zoo moet een tooneeldirecteur, wil hij zijn publiek vasthouden, voor een stage wisseling zorgen, van het oude het goede bewaren en voor het nieuwe V H6& MEMI&H STUCK VERZIEKT 11 EW'TLVF " DAER MA GEZf T OH DOOR CEKl fcRAEVE DAEDOF AEKSLAGM O £M DOOR EEM ANDERS SCHA, EENS nyH FORTOIMTE HAECKEfJ ALTyo HEEFf 2£ My DE/J RÜ&GE belangstelling toonen, zonder af te dalen tot sensa tie of pornografie. En Verkade? Hij is een man van mogelijkheden en vele onmogelijkheden. Eén ding pleit er thans in zijn voordeel. Hij is zijn kwade genius een zekere kunstzinnige heer Stellwagen kwijt, die hem tot allerlei vreemdsoortige experimenten verleidde en met Dirk Verbeek naast zich, die hem van een andere gelegenheid kent, toen de heeren minder broederlijk dan thans naast elkaar stonden, is er kans op een samenwerking, die veel goeds kan brouwen. Maar de Stadsschouwburg is een moeilijk object. Er is geen middenstand meer die geld heeft en uitgaat. De deftigheid trekt den neus op voor het vaderlandsch tooneel en de rest is verbioscoopt. En zoo was de vraag van den voorzichtigen heer Douwes gerechtvaardigd : als het eens mis gaat, loopt de Gemeente dan risico?" Waarop De Machtige hem geruststelde. De gemeente heeft er nooit een strop aan. Die /.al alleen voor de kunst en de kunstenaars zijn.... En Royaards? Het is als een verrassing gekomen, die plotse linge belangstelling, zich uitend in vele adressen en in een som van / 20.000, gedurende drie jaar gegarandeerd en binnen enkele dagen bij elkaar gebracht. Het heeft niet mogen baten en de beste van onze regisseurs is uit den besten van onze schouwburgen gebleven. Heeft Royaards te hoog spel gespeeld? Het is mogelijk. Aan den anderen kant is het begrijpelijk dat een kunstenaar van YERD-.RAED WIJGAEN EM PC LElPSCriEPLÈIN ORiE JAER >EN'<'(? WEER. zijn temperament, na al de ellende, die hij in den Stadssschouwburg doormaakte, deze nieuwe peri ode niet wenschte in te gaan zonder zekerheid te hebben dat tenminste het financieele hem geen zorgen zou baren. Thans loopt het schoone gebouw dat hij in den loop der jaren optrok, gevaar. En het zal ons aller zaak moeten zijn, met hem, het voor instorten te behoeden ..... B A H B A H O S S A