,, No. 2445 .DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 15 RUSSISCHE BOEKEN B. RAPTSCHINSKY, Russische Helden-Sagen en Legenden. Thieme, Zutfen. Een rijk boek hebben schrijver en uitgever den Nederlandschen Russofiel geschonken met deze heldensagen en legenden. Rijk om den inhoud, maar rijk bovenal om den geest die er uit spreekt en om de liefde waarmee het geschreven is. Het werd hoog tijd dat er naast de Dostojefskimanie andere genegenheden tot de ontzagwekkende, breede en diepe geesteswereld van de Russisch6 stammen in ons bewust werden. En dit boek zet daartoe wijd de deuren open. Het leidt ons binnen in de jeugd van dat volk, waarvan Tolstoj en Dostojefski de meer-dan volwassen vertegenwoordigers zijn. Door dit boek moet het voor den West-Euro peaan beginnen te dagen omtrent dat wat er eigenlijk, afgescheiden van de westersche invloeden, onder de Russische stammen leeft en heeft geleefd. Immers wat men ten onzent weet van de Rus sische letterkunde, dagteekent van Poesjkien, dat is de 19de eeuw, toen Rusland langzaam, maar krachtig onder de invloeden der westersche denk beelden kwam, (Bjelimki, Alexander Herzen, Toergenjef, en vele anderen); de Russische letter kunde der 19e eeuw wordt bovenal gekenmerkt door den strijd om de westersche beschaving", zapadniki en slavofielen scheppen den strijd om De zwervende kaliki de Russische ziel". Die strijd openbaart zich in alle groote werken der 19e eeuw, van Poesjkiens-Onegin, tot Toergenjef's Vaders eri Zonenen Dostojefski's De monen, van Tolstoj's Oorlog en Vrede, tot Alexander Block's Skythen en De twaalf". In dit boek over de Russische Heldensagen echter hebben wij voor het eerst een werk,waarin de Russische; geest zuiver, van vreemde smetten vrij, in^al zijn kinderlijkheid, "stoer heid, christelijkheid en uitbundigheid tot ons spreekt. Bij een vergelijking van de germaansche en de grieksche heldensa gen met de Russische valt dadelijk het grootmenschelijke op van de Russische helden, iets van gelatenheid en offer vaardigheid, dat een Achilles, een Heracles, een Sigfried.een Diederik van Bern missen. Terwijl de grieksche en de germaansche helden eerzuchtig zijn en l rotsch, overmoedig, on derscheiden een Ilja van Moerom, een Dobrinja Nikititsj zich door goed hartigheid en edelmoed, zonder een zweem van eer- of roemzucht. Zij verrichten hun helden daden ernstig, stil, van zelfsprekend, gedreven door de innerlijke over tuiging, dat de gerechtigheid moet zegevieren en de zwakke beschermd dient te worden tegenover den hoogmoed van den sterke. Deze helden zijn ook geen edel-geborenen maar een voudige boerenzoons en keeren na hun wapenfei ten in de onbekendheid van hun nederig dorps leven terug. Wat de skazitjeli (de sprooksprekers ?n minstreels of troebadoers onzer middeleeuwen) nog heden ten dage van hen getuigen in den kring der luisterende boeren,dat klinkt zoo eenvoudig en liefdevol, als ook hun leven was. Deze heldensagen vormen een rijke bron tot de kennis van het Russische volkskarakter, een kennis, die niet vertroebeld wordt door het intellektualisme van zooveel 19de eeuwsche schrij vers. In Ilja Moeromjets vereenigen zich, zegt de schrijver op blz. 34, alle idealen van het Russische volk en door zijn daden te bestudeeren kunnen wij gemakkelijk vastleggen wat het Russische volk als het schoonste in den mensch beschouwt: goed hartigheid, edelmoedigheid, waarvan de weerga bijna nergens in een volksepos is te vinden. Waar het kan, spaart hij zelfs zijn vijand. Hij is het beeld van een ideaal mensch en volkomen on baatzuchtig, godsvruchtig, een liefhebbend en gehoorzaam zoon, en daarbij weergaloos sterk en onweer staanbaar in den strijd, waar het noodig is de zwakkeren te beschermen. Evenals de westersche sagenwereld' haar Koning Arthtir kent met zijn ridders van de tafelronde of een Karel den Oroote en zijn paladijnen, zoo heeft het Russische epos zijn Vorst WÏadimir, eveneens een historische figuur (WÏadimir de Heilige van Kiejef) die ech ter sterk geidealizeerd is door de bilini (de zangen) en bijna alijd wordt voorgesteld als een vredelievend, zachtaardig en menschlievend vorst. Ook in hem heeft het volk, dat indirekt zeker meewerkte aan het tot stand komen en wijzigen van de mondeling overgelever de sagen, zijn ideaal verper soonlijkt en ook hier blijkt scherper dan waar ook de eigenlijke aard van het Rus sische volkskarakter. Aan den tekst der sagen heeft de schrijver een Zabawa Poetjatietsjna was aan de rots geklonken Hotel DUIN EN DAAL CENTP. VERW. PRIVÉBADKAMERS VASTE WASCHTAFELS overzicht van de geschiedenis van het oudste Rusland doen voorafgaan, benevens een literairhistorische bespiegeling over de bestaande opvattingen omtrent beteekenis en herkomst der sagen, voor onbekenden in deze kleurige en woelige wereld zeer lezenswaardig en uitermate orienteerend. Wat den tekst der sagen zelve betreft, wilde de schr. geen vertalingen geven van de verschenen bundels, maar heeft hij de geschreven en gespro ken varianten verwerkt tot den vorm, dien hij het meest karakteristiek vond voor den geest van het Russische volksepos. Uit een wetenschappelijk oogpunt is deze werk wijze misschien te betreuren, al is de arbeid er zeker niet gemakkelijker door geworden. Het beek bevat de mooiste en zeer verscheiden sagen en vormt ook in dezen vorm een uitbrei ding van Nederlandsche werken over Russische literatuur, die met open armen verdient ontvangen te worden. De op Russische volksprenten geïnspireerde illustraties van B. Crosser (zie de illustraties) verhoogen ten zeerste de aantrekkelijkheid van dit boek, waarvoor wij den schrijver niet dan in hooge mate erkentelijk kunnen zijn. A R N. S A A L B O R N DE KON.FABR.F.W.BRAAT-DEUFT VERZIN KT.VERLOOOT, VERKOPERT ÓNtffHANKÈLWK-yANfvÓRM EN UPM.ETItf G TEGEN BILLIUKE PRUZkN' ."7- ,':.'., LOONSCHOOPEERAFDEEUNG: