No. 2446 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND D. F. Slothouwer (Holland) Bakenell & Brown, John A. Baur Meischke & Schmidt (Holland) Buiten de onkosten besteedde dus de Tribune aan dezen wedstrijd circa 100.000 dollar. Over de resultaten van dezen wedstrijd gaf het blad onlangs een geïllustreerd prachtwerk uit, waarvan alle deelnemers als aandenken een exemplaar ontvingen. In dit werk werden alle inzenders met naam en adres genoemd en hun inzendingen op flinke schaal gereproduceerd. Is iets beter in staat, allen achterklap over Amerikaansche humbug den kop in te drukken? Ah ! roepen we uit, waren er toch velen van der gelijke humbugmakers! Juist in een tijd als deze, waarin de zoogenaamde malaise" hoogtij viert; in een tijd waarin kunsten en wetenschappen niet gewaardeerd worden en laagheid met schel merij bruiloft viert. Veracht zijn de landen, waarin voor scheppingen van den geest geen plaats meer is. ? f l1 Het oordeel der Jury in dezen wereldwedstrijd is door vele kunstenaars van beteekenis aangevoch ten, daar zij het bekroonde ontwerp conventio neel achten. En inderdaad werd het kleed, waarin deze Primus inter pares" zich hulde, meer ver toond. Het vormt tegenwoordig zoowat den ge ikten Amerikaanschen stijl voor wolkenkrabbers: laat-Oothisch, flamboyant; half cathedraal, half paleis. Het is luchtarchitectuur: Immer höher". (Zoo noemt the Woolworth Building te NewYork, tot voor kort, zoo niet nog, het hoogste ge bouw der wereld, zichzelf: The Cathedral of Commerce *). Is dit niet teekenend? Vragen we ons echter af, hoe dit met den eersten prijs bekroonde ontwerp, afgescheiden van zijn conventioneele vormentaal, het doet als massa werking, dan dient erkend, dat het een der beste, zoo niet het beste is van alle ingezondene. Het tweede bekroonde, dat van den Fin Saarinen, wellicht uitgezonderd. Dit laatste wellicht" klinkt onzeker, en ont neemt dit oordeel in niet geringe mate zijn beteeke nis, daar het een slag om den arm houden is. Toch is het beter, zich op deze wijze te uiten, dan maar plompverloren een meening uit te spreken, waar van men niet innerlijk volkomen is doordrongen. O, 't valt zoo licht, in 't groote koor mee te zingen. Te velen staren zich tegenwoordig blind op détails, op ondergeschikte vormen en hebben geen oog voor massawerking Zij zien door de blaren den boom niet. Qua bouw lijkt van de beide bekroonde ontwerpen dat van Saarinen het monumentaalste; ongetwijfeld is het ook het oorspronkelijk ste; maar het heeft iets stars, iets koels. Het eerste is levendiger, opgewekter, menschelijker, zou men zeggen. Doch het bovengedeelte ervan is te stomp, te kort, en te zwaar van detail. Van het andere weer lijkt het onderdeel niet hoog genoeg ten opzichte van het geheel. Saarinen schiep indertijd het beste der Vredespaleis-ontwerpen in den wereldwedstrijd van 1911 De toren van dit ontwerp (hoewel slechts van de helft der hoogte van dezen skyscraper) is monumentaler in dien zin, dat hij meer een eenheid s, een in zichzelf volkomen besloten, levend, op wekkend geheel. We zullen hierop echter verder niet ingaan, daar het geen zin heeft, nogmaals voor jurytje te spelen. Van de vele overige ontwerpen zij slechts opge merkt, dat we er geen onder ontdekten, beter dan deze beide. Het derde bekroonde echter verdiende o.i. niet den rang dien het verwierf. H. J. M. WALENKAMP AMERIKAANSCHE BRIEVEN *) The Woolwoth Building gaf in 1916 een fraai geïllustreerde brochure uit, waarin het gebouw beschreven en in- en uitwendig door vele afbeel dingen uitgebeeld wordt. Het voert den naam The Cathedral of Commerce" als titel in gouden letters op den omslag. Deze laatste maanden is onze vroegere land genoot de heer Bok op den voorgrond getreden met zijn prijsvraag voor den vrede. Vijftigduizend dollar was de belooning en vele waren de brieven die mij bereikten uit Holland: Hoe kunnen wij dat verdienen?" De brave Bok werd onmiddellijk bestormd met bedelbrieven uit zijn vroegere vaderland, dat zich zoolang hij niet rijk en bekend was, niets om den man gelegen liet liggen. Het begon hem te vervelen en hij heeft er zich over uitgelaten. Met bijzonderen takt heeft hij dat tot nu toe in de Hollandsche pers gedaan. Bestormd met bedelbrieven." Ik weet helaas waarvan hij spreekt. Ik krijg ze ook. Vage geruchten zijn er klaarblijkelijk verspreid over de onnoemelijke sommen door ondergeteekende aan zijn geschrijf verdiend. Als ik nu toch zooveel heb, waarom geef ik dan niet een beetje weg, vraagt men mij. Dat ik dit misschien op mijn manier doe, heeft, schijnt het, met de zaak niets te maken. Doodvreemde menschen vallen zoo maar met de deur in huis en houden het hoedje klaar om een aalmoes te ontvangen. Het gaat ons slecht" is hun refrein, geef ons ereis wat. Je verdient het toch zoo gemakkelijk en jullie zijn allemaal zoo rijk in Amerika. Als je het zelf niet hebt vraag het dan maar aan je buurman Rockefeller," zooals laatst een kerk schreef, die een halve ton noodig had. Ja er komen epistels uit de gevangenis van menschen die zich enkel en alleen maar aan een heel enkel oplichterijtje schuldig gemaakt hebben. Een paar duizend dollar geeft hun een nieuw kansje. Het is bedroevend, maar ik geloof dat de steeds slechter wordende school er wel de schuld aan draagt. Hollandsche jongens en meisjes leeren heel veel en conjugeeren een aoristus met virtuositeit, maar dat rekeningen betaald moeten worden en dat dat geld ergens op de een of andere manier verdiend moet worden, dat schijnt er niet in te kunnen. Dat hun vader per slot van rekening een ekonomisch onderdeel van een ekonomisch geheel is, wordt geheimzinnig verborgen gehouden. Zoo lang Papa maar vast in de leer is, komt het overige wel terecht. Totdat eindelijk de jonge man op een univer siteit belandt en van geld en geld-verdienen niets weet en dit ook als minderwaardig heeft leeren beschouwen. Daarover praat men niet, evenmin, als men over den maat van elkaar's borstrok in beleefd gezelschap zou spreken. Zooiets doen alleen maar onbeschaafde Ameri kanen die hun kinderen van jongs af leeren wat en hoeveel zij zelf verdienen en wat der kinderen L. Bode (Holland) Alfred Morton Githens GRANDS VI NS DE CHAMPAGNE POL ROGER & Cie Agent General: JAGER 8ERLIN6S, Haarlem kansen in de wereld zijn als ze er op rekenen door Papa geholpen te worden. Komt dan eindelijk de krach, zooals dit thans in Europa gebeurt, nu de vette kip die de rentenierseiertjes legde, opeens Bolchevix geworden is en het langer verdraait op het nest te zitten, dan is Leiden (en Utrecht en Groningen en Amsterdam en Kampen en de hemel mag weten waar men nog meer aan de wijsheid doet) in last en kan er alleen maar redding komen van den modernen Deus ex Machina, die eigenlijk Avunculus in America moest heeten, of te wel (als mijn Latijn korrekt is) de rijke Oome in Amerika. Die heeft zooveel, dat hij best wat missen kan. Men schrijft eigenlijk wel geen bedelbrieven aan doodvreemde menschen, maar als men van goeden huize is, dan heeft men ex officio het recht op een onbezorgd bestaan. Dus schrijf maar raak. Die 12J cent aan postzegels zijn een geringe spekulatie wanneer men denkt aan de check die komen kan. Dat iemand als Bok, die zijn geld met onge looflijk hard werken verdiend heeft, die er uitste kende dingen mee doet op het gebied van de muziek en van de kunst en voor doeleinden van algemeen belang, er niet aan zou denken om ook maar een enkelen stuiver weg te geven aan lieden die zichzelf niet willen helpen, dat schijnt men niet te beseffen. Men houdt de hand op en zegt alsje blieft meneer, een kleinigheidje. Ik ben zoo'n net man en mijn vader was ook rentenier." Dit klinkt alsof de schrijver van dezen brief een aanval had van een zwarte en booze lever die hem de dingen geel doet zien. Geenszins. Maar wat aan den Hollandschen naam afbreuk doet, doet mijzelf ook schade, want ik stam nu eenmaal uit die Arke Noachs. Daarom is dit een oratio voor het eigen huisje. Ik heb reeds zoo dikwijls gepreekt en het schijnt niet te helpen. Er is in Amerika nog altijd plaats voor wie werken wil. Maar wie nog steeds aan ekonomische sprookjes gelooft, die zal buitengewoon teleurgesteld worden. En wie nog steeds hoopt dat hij zijn aangenaam leventje terug kan krijgen door een beroep op de Amerikaansche goedgeefschheid, die vergist zich degelijk. Voor goede doeleinden is hier alles te krijgen. Maar dit is een land waar werken het hoofd principe van het leven is. Zoo zelfs, dat men speciale prullemanden maakt voor bedelbrieven. HENDRIK WILLE M VAN LOON DIRECTEUR In een goed rendeerende Carrosseriefabriek wordt wegens uitbreiding een DIRECTEUR gevraagd. Alleen kapitaalkrachtige personen komen in aanmerking. Brieven No. 125, Bureau v/d Blad.