Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2447
OPLEIDING VOOR DE
KOOPVAARDIJ
De redactie vraagt mij iets te zeggen over
de Praktische Opleiding op de Zeevaartscholen. Ik
wil dit zeer gaarne doen.
Deze opleiding omvat de kennis, die noodig is
voor de behandeling van het schip onder alle om
standigheden. Door sommigen wordt hieronder
nog verstaan de kennis uit den zeilvaarttijd en
men kan niet ontkennen, dat de stuurman van
heden deze nog tot op zekere hoogte moet kunnen
omvatten. Er zijn nog veel zeilschepen in de vaart
en de wachthebbende stuurman zal zich een oordeel
moeten kunnen vormen over de manoeuvres
van zulk een schip, wil hij er bij eene ontmoeting
vrij van varen.
Om zich die kennis eigen te maken, kan hij er
vourueel vai hebbun a^s hij bekene ir, »n.i i-.erk
zaamheden die er mede in verband staan en opde
Kweekschool voor de Zeevaart wordt daarin dan
ook niet minder dan vroeger onderwijs gegeven.
Tenzij de tijd voor ander werk zou moeten worden
benut, wil het mij zelfs voorkomen, dat bedoeld
onderwijs voor een groot deel zou kunnen blijven
bestaan, al was er geen zeilschip meer te vreezen.
Het heeft immers een groote opvoedende kracht,
doordat het den aanstaanden stuurman discipline
en handigheid leert, hoedanigheden, die voorloopig
nog wei tot de voornaamste zullen blijven
behooren bij de scheepvaart.
Het is bekend, dat de Inspecteur van het
Zeevaartonderwijs voor een schoolschip heeft geijverd,
maar de vervulling daarvan zal wel tot de vrome
wenschen blijven behooren.
Een nadeel is, dat de leerling aan boord van het
tegenwoordige stoomschip de meeste van de op de
zeilvaart betrekking hebbende zaken niet meer
aantreft, waardoor van het geleerde veel verloren
gaat.
Dit kan men herhaaldelijk observeeren bij het
onderwijs. Het schijnt voor de meeste candidaten
zeer moeilijk te zijn om zaken, waarin zij nooit
eenige practische ondervinding hadden, goed te
begrijpen.
Men zou dit bedenkelijk kunnen noemen, wan
neer het schadelijke gevolgen had voor den
tegenwoordigen gang van zaken bij de zeevaart, maar
daarvan hoort men niet. Dit neemt niet weg, dat
het onderwijs er, ook met het oog op het examen
programma, rekening mede moet houden, al is het
duidelijk, dat in de" eerste plaats gedacht wordt
aan de opleiding tot geschiktheid aan boord. Daar
om komt dus het eerst in aanmerking een gelijken
tred houden met de praktijk van het zeeverkeer.
De z.g. praktische zeevaartkunde, thans duide
lijker Zeemanschap" genoemd, heeft in de laatste
twintig misschien tien jaren eene belangrijke
wijziging ondeigaan.
Het zal zelfs niet noodig zijn dit den leek
duidelijk te maken en de ingewijde weet, dat men
feitelijk van een dagelijksche wijz,gi!ig knr1 spreken.
De stuurman en gezagvoerder van dea tegen
woordigen tijd kan zich dan ook nooit afgestu
deerd" beschouwen op dit gebied, in tegenstelling
met het theoretisch gedeelte.
Bij dit gedeelte, hetwelk op de hechte grondsla
gen van oude eeuwenoude wiskundige waar
heden gebaseerd is, kan men, na het bereiken van
een bepaalde hoogte, een goed navigateur worden.
Geheel anders is dat met de Zeemanschap! De
leek heeft slechts het moderne stoomschip of het
Nat. Technisch Scheepvaart-Museum te bezoeken
om de overtuiging te krijgen, dat het moderne
schip een samenstel is van technische mogelijk
heden.
De stuurman kan hier partij trekken van zijn
wiskundige kennis, want om den aard en de be
handeling van al die voorwerpen eenigszins te
begrijpen, moet hij zich opde Natuur- en
Werktuigkunde, ja op de Scheikunde werpen.
Brandbare en gevaarlijke ladingen worden uit
den aard der zaak meer vervoerd dan vroeger. Het
voorkómen en blusschen van brand eischt, aan
boord niet minder dan aan wal, een theoretische
kennis.
Zeer groot is het aantal nationale en internatio
nale wetten, waarmede de stuurman vertrouwd
moet zijn; men hoort wel spreken van den ge
zagvoerder-jurist".
Deze voorbeelden zouden in groote mate ver
duidelijkt en aangevuld kunnen worden, hetgeen
echter meer tot haar recht komt in een vakblad;
maar het genoemde zal voldoende zijn om aan te
toonen.dat de praktische opleiding op de Zeevaart
scholen zich belangrijk heeft moeten wijzigen, wil
de reeder bruikbare menschen kunnen kweeken,
waar het toch op aankomt. Het is misschien niet
overbodig hieraan toe te voegen, dat bovendien
iedere reederij haar bijzondere eischen heeft, óók
zoo geheel anders dan vroeger. De dienst aan boord
der schepen van de Koninklijke Paketvaart Maat
schappij of op die van de Holland?Amerika Lijn
b.v. loopt nogal uiteen.
Nu gaat het moeilijk stuurlieden voor een bij
zonderen dienst, nog vél moeilijker voor alle dien
sten tegelijk op te leiden en men leidt dus evenals
vroeger Stuurlieden" op, evenals
stuurmansexamens worden afgenomen.
Maar daarvoor dient men dan ook bij de op
leiding meer rekening te houden met een degelijke
basis en deze is: algemeene ontwikkeling.
Wij zijn de meening toegedaan, dat een dosis
algemeene kennis den gezagvoerder van vroe
ger niet kwaad stond, maar die van tegenwoordig
kan er niet meer buiten. Sedert de laatste jaren
wordt het onderwijs in die richting gestuwd; de
stuurman van den tegenwoordigen tijd moet in
staat zijn zich in zijn verdere loopbaan te blijven be
kwamen en in the swim" te blijven en dat kan hij,
wanneer hij in staat is boeken en tijdschriften
te lezen. Wij hebben de overtuiging, dat de
reederijen dit streven goedkeuren. Er zijn reederijen,
die haar personeel in dit opzicht aanmoedigen door
vakliteratuur te verstrekken en het is een algemeen
bekend feit bij de Zeevaart, dat zij die de moeite
genomen hebben om daarvan te profiteeren, dik
wijls een mooie carrière gemaakt hebben.
Tenslotte is een en ander niet zoo buitengewoon
De school is niet alleen een wetenschappelijke,
maar ook een paedagogische organisatie en
Ligthart beweerde reeds, dat leerlingen in 't algemeen
zoo ontwikkeld moesten worden, dat zij boeken
met voordeel kunnen gebruiken. Algemeene ont
wikkeling kan de stuurman en gezagvoerder, die
door de groote en uiteenloopende
menschengroepen aan boord, zoo vaak in omstandigheden konu
dai hij zich een goed paedagoog moet toonen, niet
ontberen.
Een zeer belangrijk punt is tenslotte nog de
samenwerking tusschen de opleiding op de scholen
en die aan boord der schepen. Het komt toch voor,
dat een leerling de school verlaat mat een resul
taat, dat geen gunstige verwachtingen geeft voo:
de toekom..-., terwijl het blijkt, dat de knaap aan
boord later uitstekend voldoet. Omgekeerd is het
even waar, dat de z.g. beste cijfers" aan boord
wel eens niet meevallen. Daaraan is niet te ont
komen; het zijn persoonlijke verschijnselen, die
wel nooit zullen verdwijnen. Een samenwerking
tusschen school en reederij is hierbij zér nuttigen
leerzaam. De Kweekschool voor de Zeevaart heefc
dit beginsel sedert de oprichting toegepast en de
beste resultaten er van ondervonden.
Uit den aard der zaak is het makkelijker om na
verloop van een jaar schooltijd een aantal knapen
ongeschikt" te verklaren, omdat zij niet dan met
groote moeite voor het eindexamen gereed zouden
komen, maar zonder moeite bereikt men niet veel
en men beneemt daarmede misschien meermalen
velen geschikten jongens de gelegenheid, hetgeen
te betreuren valt.
Tegenwoordig is dat mér dan ooit noodig,
waar goede krachten op de vloot geëischt worden
En de ondervinding leert, dat jongens, die op
school veel moeite hebben gekost, aan boord later
dikwijls uitstekend voldoen, waarover men zich
trouwens niet behoeft te verwonderen.
Een jongen, die werkelijk lust in het beroep heeft
en het ware zeemansbloed" bezit, doet later wel
moeite om het verlorene in te halen. Alleen zal hij
bij de examens tot het zelfverwijt komen, dat hij
vroeger veel goede kansen heeft laten verloopen.
Men dient dus bij de opleiding hiermede rekening
te houden, evenals men er later b.v. rekening
mede moet houden, dat een candidaat-stuurman
van de Holland-Amerika Lijn beter op de hoogte
moet zijn van het aandoen van de Nederlandsche
zeegaten dan zijn collega van de Kon. Paketvaart
Maatschappij. De laatste heeft immers nooit anders
dan uit een boekje kunnen leeren hoe hij b.v. het
Stortemelk bevaren moet. Omgekeerd make men
het den HolIandAmerika-Iijn-man niet te lastig
met het inpersen van stereotiepe gevallen als die
van de nuttigheid van het Madura-anker" op
de reede van Soerabaya.
In ieder geval zij men voorzichtig met het als
maatstaf gebruiken van het antwoord inzake de
beoordeeling over zijn practische bruikbaarheid".
Beide menschen kunnen immers, ook wanneer zij
eenige moeite hebben het antwoord op een gevraag
de handeling in woorden te brengen, in de praktijk
geheel voldoen, 't welk alleen aan boord te
beoordeelen valt.
Paedagogische opvattig is in het algemeen bij
het onderwijs en bij examens toe te juichen, maar
bij de Zeevaart kan die tegenwoordig zeer zeker
niet meer gemist worden.
J. O D E R W A L n
Commandant van de Kweekschool
v. d. Zeevaart.
ZOMERVACANTIE
WIJK AAN ZEE
en
Billijk Tarief
Uitstekende Verzorging
DEZEN ZOMERNAAR DE
Vraagt gratis Programma bij de
eenige o f f i c i e l e passage-agenten
THOS. COOK & SON
AMSTERDAM
Vijgendam 10 en in het Amstel Hotel
Cliché's
Van Leer
AMSTERDAM
IDIEIsr
SPECIAAL ZAAK
IN
KRIMPVRIJE GEZONDHEIDS
ONDERGOEDEREN
KOUSEN en SOKKEN
OLDENKOm
TABAK