Historisch Archief 1877-1940
No. 2448
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
F. W. N. HUGENHOLTZ f
DE VERKIEZINGEN IN FRANKRIJK
Teekenlng voor de .?Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
? In 1898 bereikten ons, vooraanstaanden in de
S. D. A. P. en vooral mij, toenmaals hoofdredakteur
van het partijblad de Spciaaldemocraat", be
richten over en een krantje Onze Kring", van
een zekeren dominee Hugenholtz uit Schiedam, De
berichten duidden er op, dat die dominee in de
plaats zijner inwoning onder de arbeiders bekend
stond als een hun zeer sympathieken rooden do
minee", en het krantje getuigde dat wij te doen
hadden met iemand die bezig was te zoeken naar
een middel om zijn sociaal gevoelen en wenschen
in daden om te zetten.
Die dominee deelde blijkbaar de socialistische
kritiek op het kapitalisme, maar had bezwaren
tegen de S. D. A. P. waaronder het grootste was:
de klassenstrijd. Dat was het echter niet dat ons .
vooral trof. Wat bij lezing van zijn artikelen en
beschouwingen dadelijk opviel, was het onmisken-'
bare talent waarmee hij hetgeen hij dacht, onder
woorden bracht, en dat bevestigde den roep die
tot ons doordrong, dat die dominee zoo'n welspre
kend man was.
Daarom begon de Sociaaldemokraat" een
gedachtewisseling met het krantje Onze Kring"
die aan mijn mederedakteur de Roode, die óók
voor dominee had gestudeerd, werd toevertrouwd.
Het werd een pittige pennestrijd,die,als gewoonlijk,
niet dadelijk de beide partijen tot nzelfde con
clusie bracht.
Maareen jaar later was de Schiedamsche dominee
lid van de S. D. A. P. en zijn eerste optreden in de
propaganda was een buitengewoon succes. Want
de Schiedammers hadden ons goed ingelicht:
F. W. N. Hugenholtz, want hij was het, was een
welsprekend man. Hij trok volle zalen en had
spoedig in de partij een gevestigde reputatie.
Reeds in 1901, twee jaar nadat hij tot de partij
was toegetreden, werd hij bij een na-verkiezing in
het kiesdistrict Weststellingwerf tot lid van de
Tweede Kamer gekozen. En hij bleef lid van de
Kamer, bijna 23 jaar lang. Het distrikt Weststel
lingwerf herkoos hem iederen keer, zoolang de
kiesdistrikten bestonden, en in 1918, toen voor 't
eerst de evenredige vertegenwoordiging werkte,
plaatste de partij in den kieskring Utrecht hem
als no. l op zijn lijst, zoodat hij ook toen een vas
ten zetel kreeg.
In de Kamer wijdde hij zich vooral aan twee on
derwerpen: Justitie en Marine. Jaren lang was hij
een stuwkracht in Justitieele aangelegenheden,
vooral onderwerpen als het gevangeniswezen,
kinderbemoeiingen, reclasseering, hadden zijn
volledige aandacht en te dezer zaken is veel van
hem uitgegaan. Als anti-militarist was hij op het
gebied der Marine natuurlijk geen voorstander van
dit of dat stelsel, hij was geen marinebouwer, doch
slechts een -slooper, maar hij kende zijn onderwer
pen buitengewoon goed en nog in Oktober 1923
behoorde zijn redevoering tegen de vlootwet tot
Teekening van Alb. Halm
De resultaten van de verschuiving naar links
F. W, N. HUGENHOLTZ
het best doordachte en 't meest deskundige, dat
toen over die zaak is gezegd.
Van den theoloog was niet veel in hem
overgebleven, ofschoon ik niet denk dat hij'ooit
een ongeloovige geworden is. Hij was sociaal
emokratisch kamerlid en een van ce meest militante;
de tegenstanders in de Kamer hadden meestal
een hekel aan hem, omdat hij velen hunner menig
maal met zoo'n oprechten lach, die wel eens als
een hoonlach klonk, van zijn andere opinie deed
blijken. Maar als hij sprak, was en bleef hij de
fijne, beschaafde spreker, die zijn speeches met
zorg opbouwde en wiens argumentatie steeds van
groote helderheid was.
Eenige maanden geleden werd hij ziek, slechts
enkele dagen geleden bereikten ons verontrustende
berichten, en op 13 Mei kwam de tijding, dat hij in
het Utrechtsche ziekenhuis was gestorven. Hij
zou binnenkort 56 jaren geworden zijn. Hoewel
niet behoorende tot hen die men wel de partij
leiders pleegt te noemen daarnaar had hij nooit
getracht "had hij toch in in de Kamer, en in zijn
partij, een hoogst eervolle positie, terwijl zijn werk
als reclasseeringsambtenaar, wat hij sinds eenige
jaren vervulde, voortreffelijk moet zijn geweest.
De voorzitter der Tweede Kamer toonde een
goede opvatting van zijn plicht, toen hij bij zijn
herdenkingswoord een klank liet hooren die anders
aandeed als die van een conventioneel nu eenmaal
geboden korvee.
W. H. i V L i E G E N
VANNELLESVARINAS
GOUDZEGEL
5O ets. per Pakje.
/?T}Kjngers'
Corina
Bonbons
een delicatesse
Bijzonder fijne
srnaaK