1T. 3450 Zaterdag 31 Mei A°. 1934 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Hoofdredactie van G. W. KERN K A MP Redacteuren: H. BRUGMANS, HERMAN HEYERMANS, TOP NAEFF en G. NOLST TRENIT Secretaris der Redactie: C. P. VAN DAM UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF Prijs per jaargang f 10. b(| vooruitbetaling. Per No. f 0.25 Redactie en Administratie : Keizersgracht 333, Amsterdam Advertentiën f 0.75 per regel Dispositiekosten 20 cent DE NIEUWE H.B.S. EN DE HANDELSSCHOLEN Door de oprichting van de litterair-economische afdeeling of de H. B. S. A., zooals wij haar naar het voorbeeld van den heer Bolkestein zullen noemen, zijn de grenslijnen tusschen de scholen van voorbereidend hooger onderwijs zuiver getrokken. Gymna sium, H. B. S. A. en H. B. S. B. bestrijken elk een eigen terrein. Er dreigt echter reeds dadelijk gevaar, dat de grens van het gebied der H. B. S. A. wordt verdoezeld. En wel door de pogingen der handelsscholen om zich te assimileeren aan de H. B. S. A. Er zijn handelsscholen in allerlei soorten. Wanneer hier verder van handelsscholen wordt gesproken, bedoel ik daarmede: de hoogere handelsscholen (waar op een onderbouw, die overeen komt met de drie laagste klassen eener H. B. S., een bovenbouw van twee klassen is opgetrokken, waar hoofdzakelijk handelsonderwijs wordt gegeven) en de handelsscholen met 5 jar. cursus, waar bijna van den beginne af het onderwijs rekening houdt met de behoeften van den handel. Onder deze scholen zijn er, die :i wat het onderwijs, n wat de bevoegdheid der leerkrachten betreft, groote overeenkomst vertoonen met de H. B. S. A. Zonder noemenswaardige verandering van programma kunnen zij in zulk een school worden omgezet. Daartegen bestaat niet het minste bezwaar, mits deze scholen dan ook de opleiding tot den handel niet meer als haar hoofdoel beschouwen. Er zijn echter ook handelsscholen, die veel meer als zuivere vakschool zijn ingericht en waar het peil der algemeene ontwikke ling, dat de leerlingen er kunnen bereiken, lager staat. Ook voor deze is thans de mogelijkheid geopend, al of niet met behoud van den naam handelsschool, hun programma in overeenstemming te brengen met de minimum-eischen voor een H. B. S. A. en aldus de rechten deelachtig te worden, die aan het eindexamen van deze laatste school worden verbonden. Dat nu is te betreuren. Daardoor wordt de geheele H. B. S. A. naar beneden gehaald. Daardoor kunnen vakscholen den schijn aannemen van scholen te zijn, die een algemeene opleiding geven voor allerlei maatschappelijke betrekkingen. De zucht om leerlingen tot zich te lokken, om concurrentie aan te doen aan andere scholen, heeft bij ons onderwijs reeds veel kwaads gebrouwen. Zulk een streven wordt helaas ! dikwijls bevorderd door onderwijs-autoriteiten, wier plicht het was een zuivere, principieele afbakening van grenzen te bevorderen, maar die zich ertoe laten verleiden uit eerzucht, om zooveel mogelijk tot zich te trekken, of uit verkeerde liefde voor den aan hunne zorgen toevertrouwden tak van onderwijs deze grenzen vaag te maken, opdat zij hun eigen gebied kunnen uitbreiden. Zulk een concurrentie wordt de H. B. S. A. aangedaan door sommige handelsscholen. Zelfs heeft het gevaar gedreigd, dat in plaatsen, waar naast een H. B. S. met 5 jar. cursus een handels school bestond, aan de eerste het recht zou worden ontzegd een litt-econom. afdeeling op te richten. Dit gevaar schijnt gelukkig afgewend te zijn. Dat het bestaan heeft, teekent echter den toe stand. In plaats van orde, schept men wanorde; in plaats van gescheiden te houden wat niet bijeen behoort, bevordert men begripsverwarring. Juist voor de nieuwe H. B. S., die zich nog ontwikkelen moet, was eenheid van leiding gewenscht. De nieuwe school behoorde te staan onder het toezicht der inspecteurs van het M. O., aan wie de zorg voor de reeds bestaande H. B. S. is toevertrouwd. Dit zal echter alleen het geval zijn met die litt.-econom, af deelingen, die naast een gewone H. B. S. met 5 jar. cursus worden opgericht; de overige, de op zich zelf staande, komen onder de inspectie van een inspecteur van het vakonderwijs! Nog eens: hier wordt niet geopponeerd tegen de omzetting van handelsscholen in litt. econom. afdeelingen, wanneer dit bona fide geschiedt, wanneer deze scholen f reeds gelijkwaardig zijn met de nieuwe H. B. S., of dit zullen worden. Maar scherpe afkeuring verdient het, wanneer handelsscholen, die geen breede ontwikkeling beoogen, maar zuivere vakscholen zijn, van de nieuwe bepalingen gebruik maken om zich den schijn van gelijkheid met de nieuwe H. B. S. te geven en dezelfde rechten als deze te verwerven. De nieuwe H. B. S. is bestemd de opleidingsschool te worden voor een groot aantal beroepen en ambten. Verlangen ook zij, die voor den handel bestemd zijn, de algemeene ontwikkeling te verkrijgen, die deze school hun kan aanbrengen, des te beter. De ouders, die hunne kinderen daarheen sturen, dienen dan echter te weten, dat het doel van de school niet is: uitsluitend op te. leiden voor den handel. Zoo er, naast deze scholen, nog plaats is voor zuivere handelsvakscholen, kunnen de handelsscholen in deze behoefte voorzien.. Maar zij moeten zich dan ook als vakscholen blijven aanmelden en niet onder vreemde vlag varen. Ten slotte nog ne opmerking. Wie voor de nieuwe H. B. S. den naam litt.-econom. afdeeling'' hebben uitgedacht, bewezen haar een slechten dienst. Niet immers het litteraire", maar het economische" onderwijs dient er op den voorgrond te staan. Er moet de grondslag gelegd worden van een juiste kennis der tegenwoordige maatschappij. Economische geschiedenis, sociale aardrijkskunde, staathuishoud kunde en handelswetenschappen: dat zijn de vakken, die den aard der nieuwe H. B. S. bepalen. Voor de beoefening van deze vakken is evenveel, zij het ander soortig, begrip noodig als voor die van de natuurwetenschappen. Er zal op de nieuwe H. B. S. even goed gewerkt moeten worden als op de oude. Men nieene vooral niet, dat zij, makkelijker" zal zijn, dat het onderscheid tusschen nieuwe en oude H. B. S. hierin ligt, dat de laatste bestemd is voor de vlugge, de eerste voor de domme leerlingen. De nieuwe H. B. S. is geen toevluchts oord voor de meisjes, die in de andere afdeeling niet mee konden komen. Zij is vooral ook niet een school, waar de leerlingen aan genaam bezig" worden gehouden met litteratuur en kunst geschiedenis. Bij het onderwijs in Nederlandsen en moderne talen dient de kennis van de taal op den voorgrond te staan. Er zijn een aantal leeraren, die ook niet verder kunnen springen met hun stok, bij wie het onderwijs in de litteratuur verdort tot een opsomming van namen en feiten. Wie dit wél naar den eisen kunnen geven, wie bij hunne leer lingen den zin voor het schoone kunnen wekken, zij zullen ook op de nieuwe H. B. S. niet nalaten dit te doen en, door het grooter aantal lesuren, meer gelegenheid daartoe vinden. Maar deze soort van onderwijs ??? zij behoort tot de allerbeste kan men niet voorschrijven. Hier hangt alles af van de persoonlijkheid van den leeraar. Ook daarom, maarniet alleen daarom, is de naam,,litt.-econom" afdeeling misleidend. De omgekeerde volgorde ware beter. Maar voor de praktijk is de naam H. B. S. A. het best. Zoo moge de nieuwe H. B. S. dan gedoopt worden. Haar zij een voorspoedige groei toegewenscht, een onbelemmerde ontwikkeling naar eigen aard ! KERNRAMP