Historisch Archief 1877-1940
Ho. 2451
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
19
Op den Economischen Uitkijk
De ges c hied e n is hèr ha a 11 zich!
Het blijft voor ons, hier in Nederland, van
belang, het oog te houden op wat er in Engeland
gebeurd is en gebeurt op het stuk der handels
politiek. Van belang blijft dat te meer, omdat
wij hier thans ontegenzeggelijk leven in een sfeer
van toenemende neiging (in Regeerings- en par
lementaire en nijverheids-kringen) naar bescher
ming. Een sterker woord dan sfeer wil ik op 't
oogenblik niet gebruiken. Het is.bekend, dat vóór
eenige wekeneen ontwerp van minister Colijn totwij
ziging van ons tarief van invoerrechten den Raad
van State heeft bereikten dus op weg is naar het
Binnenhof. Nog niet bekend is, wat dit ontwerp
inhoudt, door welken geest het is ingegeven.
Uitlatingen van Minister Colijn omtrent zijn
inzichten schijnen, even als die van zijn collega
Mr. Aalberse, te wijzen op erkenning dat voor
ons land vrijhandel het aangegeven stelsel is,
maar zij schijnen niet uit te sluiten een praktijk,
die talrijke afwijkingen van de consequentie dier
erkenning niet alleen toelaat, doch eischt.
Men zal zich herinneren, dat Mr. Aalberse bij
de opening van de Jaarbeurs te Utrecht in zijn
tijdrede", waarop ik hier de aandacht vastigde,
verklaarde: voor ons land met zijn op export
aangewezen nijverheid is vrijhandel verre
verkieselijk boven protectie, al zou deze laatste ook
voor sommige nijverheidstakken tijdelijk
vopr?deelig zijn. In een der blaadjes der Vereeniging
Het Vrije Ruilverkeer" werden die woorden
van Mr. Aalberse aangehaald, met instemming
natuurlijk, en met de toevoeging, dat die uit
spraak door het bestuur van Vrij Ruilverkeer"
volkomen beaamd werd. Waarop een katholiek
dagblad schreef dat, als twee hetzelfde zeggen,
dit nog niet hetzelfde is.
Dit laatste moeten wij inderdaad wel bedenken
en wij moeten ons eraan gewennen,dat principieele
erkenning van vrijhandel als voor ons land verre
verkieselijk uitgesproken wordt door lieden
die daarna protectionistische maatregelen aan
prijzen of ontwerpen.
Is men in Engeland op dit stuk altijd oprechter
geweest? Dat is moeilijk te zeggen. Zeker is, dat
in Engeland de protectionistische gedachte
altijd doorkruist wordt door die van colonial
preference" en deze laatste wortelt in de
natuurlijk velen Britten dierbare gedachte
van het groote, sterke Empire". Toen in 1903
het lage statistiek-recht op graan in
Groot-Brittanniëwerd afgeschaft, verzette Chamberlain
zich daartegen, omdat hij in behoud van dat recht
eene gelegenheid zag, aan tarwe in de koloniën
een voorkeurs-tarief toe te kennen for the sake
of Empire unity", niet, naar hij toen verklaarde,
uit protectionnistische neigingen. Maar de felle,
door hem gevoerde campagne, nadat hij terzake
van dit geschilpunt uit de Regeering was getreden,
was een verklaarde veldtocht voor bescherming.
Natuurlijk: aan den samenhang tusschen prefe
rence" en protection" viel niet te ontkomen.
En die samenhang blijkt ook nu weer: Mr.
Snowden heeft, gelijk men wee t, onlangs gezet wat
ten zijnent genoemd werd a very long step
towards the restoration of Free Trade", door ver
schillende rechten op levensmiddelen aanmerkelijk
te verlagen. Terwijl ik daarop straks nog terug
kom, wil ik hier erop wijzen, dat die verlagingen
automatisch inwerken (in de richting natuurlijk
van vermindering) op de imperial preference";
volgens de wet van 1919. Toch zijn die voorkeurs
rechten in het algemeen bepaald op 1/6 van de
(voor andere landen) geldende rechten; komen
deze laatste op een minder hoog peil, dan zakt
dus vanzelf ook de voorkeur.
Dit verband tusschen de groot-nationale ge
dachte eener krachtige Rijks-eenheid en
eigenlijkgezegde bescherming is, gelijk men ziet, specifiek
Engelsen; wij hier kennen nu reeds sedert 50
jaar geen preferentieele tarieven" meer 1).
Maar dft is ook, dunkt mij, het eenige bijzonder
Engelsche, want overigens kan men van wat
betreft protectie in Engeland, protectionistische
pogingen en protectionistische ervaringen aldaar
zeggen: de geschiedenis herhaalt zich; wat men
ginds zegt en doet en beleeft, is geheel hetzelfde
als wat men in andere landen waarneemt; het is
inderdaad overal hetzelfde.
Laat mij twee punten noemen, om dit in het
licht te stellen. Zij zijn leerzaam genoeg, ook voor
ons.
Hoe gaarne en hoe veelvuldig word t
niet ook ten onzent door voor
standers van bescherming gezegd, dat
de door hen verlangde steun slechts
tijdelijk aan de daaraan voor 'n
oogenblikbehoefte hebbende nijverheidstakken
zal worden verleend ! Niet anders ging
het in Engeland. De zoogenaamde Mc.
Kenna import duties" werden in 1915
ingevoerd zuiver en alleen als oorlogs
maatregel. Reeds toen werd door
vrijhandelaars daarginds voorspeld, dat dit
tijdelijke zeker wel heel lang zou duren
en ook dat het heel moeilijk zou blijken,
die beschermende rechten weer af te
schaffen. Daartegenover werden toen
door de Regeering de plechtigste, meest
bindende verklaringen afgelegd, datdie
rechten zouden verdwijnen zoodra de
oorlog voorbij was; voor die belofte
zwichtte althans een deel der oppositie.
Maar sedert dien zijn negen jaar voor
bijgegaan, eer de belofte werd gegeven
en vijl jaar eer zij werd ingelost.
Baldwin, men herinnert het zich, zon zelfs
op uitbreiding, doch wilde, juist wegens
de vroegere belofte, niet daartoe over
gaan, alvorens de kiezers zich daarover
hadden uitgesproken. Zoo werd dan
uitbreiding van protectie in Engeland
tot inzet van den daar laatstelijk
gevoerden stembusstrijd. En men weet,
met welk gevolg! In de eerste week
van December 1923 heeft eene over
weldigende meerderheid van het Engel
sche kiezersvolk zich tegen de
Regeeringsleuze en voor vrijhandel uitge
sproken. En nu eerst, na die zoo ondubbelzinnige
uitspraak, treedt dan een Chancellor" op, die de
tijdelijke" Mc. Kenna-duties krachtig aantast! 2)
Het tweede punt, dat ik uit de Engelsche
ervaring naar voren wil brengen, is het (zeker wel
begrijpelijk) verzet van de zijde der belangheb
benden, die met wegvallen van den hun
toegekenden steun worden bedreigd. Dit is daarom zoo
begrijpelijk (eigenlijk ook zoo echt menschelijk !),
omdat de dooreen tijdelijk" tarief bevoordeelden
niet alleen vanzelf denken: Nu ja, zoolang als
het duurt, duurt het...., maar ook hun zaken en
heel hun zaak daarop inrichten, ook voor langere
tijdsruimte dan de aangekondigde duur hun
calculaties maken, contracten afsluiten enz. En
aangezien, gelijk Cicero reeds zeide, een mensen
graag gelooft wat hij hoopt, gelooven zij eenvoudig
niet, dat bij het verstrijken van den termijn de
voor hen zoo profijtelijke maatregel zal komen te
vervallen. Vandaar hun heftig verzet, als dan toch
het gevaar ernstig begint te dreigen. En vandaar
in landen, waar de Regeering en het Parlement
gevoelig en toegankelijk zijn voor den druk der
privé-belangen van bij wettelijke maatregelen
betrokkenen, de zware druk, die dan op de lieden
die het te zeggen hebben, wordt uitgeoefend door
de lieden, die voortzetting van den steun
begeeren.... In Engeland, zoo lees ik, hebben velen
der door de Mc. Kenna-duties bevoordeelde
industrieelen van jaar op jaar geloofd, dat dit
tijdelijke wel zou duren [nu, het duurde dan ook
van jaar op jaar!]; zij bleven dat blijmoedig
vertrouwen koesteren ook na den uitslag der
verkiezingen in December 1923 en werden uit
die hoopvolle stemming eerst opgeschrikt door
Snowden's begrootings-rede, die dan ook heel
duidelijk was
Nu moet worden erkend maar dat is dan ook
juist het groote bezwaar tegen alle zoogenaamd
tijdelijke bescherming dat de beëindiging
daarvan altijd stoornis brengt, een (zij het uan
kunstmatig gevormd) evenwicht verstoort en de
industrieën dwingt het punt van evenwicht
weer ergens elders te zoeken, dan waar het door de
tijdelijke protectie was geplaatst. De wetgever
zoekt soms dat bezwaar te ondervangen door
geleidelijke vermindering, om zoodoende den
schok te breken 3), wat dan toch meestal niet heel
veel baat. Snowden heeft het anders gedaan:
hij geeft een termijn van 3 maanden en daarna
is het uit; na ommekomst van dat kwartaal
zullen de beschermden het zonder de hun tot nu
toe tijdelijk toegekende bescherming moeten
stellen.
De geschiedenis herhaalt zich. Wie denkt bij de
overweging van bovenstaande ervaringen met de
tijdelijke" bescherming in Engeland, die nog
vijf jaar duurde na den dag waarop zij zou zijn
komen te vervallen, wie denkt ten onzent daarbij
niet aan het tijdelijk" Schoenwetje van minister
Aalberse? In de M. v. T. en in de M. v. A. hebben
wij ook zoo stellige verklaringen kunnen lezen
omtrent de tijdelijkheid" van dezen
protectionnistischen maatregel; een half jaar zcu deze
stelselmatige beperking der invoering van
buitenlandsch schoenwerk duren en na dat half jaar
zou het uit zijn, want dan zou het leed geleden
en de noodtoestand verholpen zijn. Zelfs verzette
de Minister zich krachtig tegen aandrang tot een
DIERSTUDIE: JONGE REIGER
Teekening voor de Amsterdammer" door H. Versüjnen
Machtsbetoon
FOUBEBS-BIJWIEIEN
De naam
op een rijwiel is een waarborg voor
KWALITEIT
Mod. H.H. in uitr. 4 F. 110.
in uitr. l F. 97.
FILIALEN EN AGENTSCHAPPEN IN ALLE PLAATSEN GEVESTIED
langeren termijn. Onderdehand heeft deze en
gene allicht gedacht: als wij maar eerst den
tijdelijken maatregel hebben ! dan zullen we later
wel vereer zien.... En wat h.bben wij gezien?
Met ingang van l Januari 1.1. zou Ut tijeelijke zijn
afgeloopen. Maar gedurende de minLterieele
crisis nam het lid eer Tweede Kamer, de heer
Fleskens, het initiatief tot een ontwerp, ertoe
strekkende om den geldigheidsduur tot l Juli
a.s. te verlengen. Maar, gelukkig! lezen wij nu
dat de Minister op 15 Juni a.s. een eind eraan
maakt. Laat ons juichen, dat deze geschiedenis
zich dus niet herhaalt!
SMISSAERT
1) In het nummer der Groene van 18 November
1922 herdacht ik het feit, dat die tarieven ten
aanzien van onze Oost-Indische koloniën een
halve eeuw geleden hadden opgehouden te gelden.
2) Inderdaad krachtig aantast: de verlaging
van rechten op levensmiddelen bedraagt over
1924 in haar geheel niet minder dan £ 23.
millioen, waarvan / 17.7 millioen op suiker, £ 5
millioen op thee, £ 800,000 op cacao, koffie en
chicorei, £ 200.000 op gedroogd fruit.
3) Aldus handelde onze wetgever, die de Indische
differentieele rechten over een tijdperk van 6
jaar in 3 tapes" verlaagde alvorens ze af te
schaffen.
UTENIÜ1E i FDLME1
Dan Haag -:- Hoiiganspark 22,
SPECIALITEIT:
Verhuizingen onder Garantie
Bergp/aatsen voor Inboedels