Historisch Archief 1877-1940
No. 2451
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
CHARIVARIA
Seutfcfyfonb, Deutfdjlon» nebn SOUS!
Ten Zuiden van de vuren-lljn van Bath was de
beêtatigfe diepte 8 meter." (Hbl. v. Antw.)
Een door het licht van meerbeïe jaren geel geworden
portretje. Ware deze wedstrijd in de latere jaren ge
houden.. .." (Falkland)
UlT DE HOOGESCHOOL DER JOURNALISTIEK
Dergelijke inconsequenties is men van de bolsewiki
gewend, en zijn voor een goed deel te verklaren
uit...." (N. K. C.)
Treft men dus met zijn paard een ongeval, dan
wordt men pondsgewijze uit de kas der vereeniging
vergoed." (Prov. N. B. en B. Ct.)
MlNISTERIEELE BEVOORRECHTING VAN
GELOOFSGENOOTEN
Ontvangen is een ministerieele missive, waarin ver
zocht wordt het vloeken en bezigen van ruwe taal,
door het nlet-christelijk deel van het corps belasting
ambtenaren, tegen te gaan." (Br. Ct.)
De Koninklijke Fabriek van Rijtuigen en
Spoorwagens J J. Beynes heeft het eerste van de in aan
bouw zijnde vijf stalen Benzine-motorrijtuigen voor
de Nederlandsche Spoorwegen afgeleverd." (Tel.)
Terugsturen en netjes af laten maken, is ons
advies.
Een bank-employéis in de gevangenis door sepa
ratisten ernstig mishandeld. Hem werd de schedel ver
brijzeld, waardoor hij overleed." (N. R. C.)
De gebruikelijke behandeling, betten met
boorwater, heeft dus blijkbaar niet geholpjn.
Besmettelijke ziektebestrijding." (N. R. C.)
Moge de besmetting voortwoekeren.
VERRASSENDE BERICHTEN
Te Lage Zwaluwe is opgericht een varkensvereeniging
met een groot aantal leden. De contributie bedraagt 35
cent per maand." (Prov. N. B. en B. Ct.)
Het aantal werkwillige arbeiders te Enschedéver
meerderde tengevolge van de hervatting door 148 arbei
ders in de fabriek van Nico ter Kuile met 189." (N. C.)
's Lands Hofstad is alom in het buitenland beroemd
als La Grande Village". (Rijsw. Ct.)
Charivarius komt er graag. Hij logeert er
altijd in Hotel Beau Vue.
CORRESPONDENTIE
G. te A. Weet u wien ik gezien heb? Dien meneer
van de vami, die kocht een cetem van den ako op de
giba in de rai. Kent u hem?
Antw. Ja. Ik sprak hem laatst in de enet,
toe hij van de hamit kwam.
PEDANTE PIETJE'S
PAEDAGOGISGHE PEINZINGEN
(13 jaar)
(Niet gecorrigeerd) (Niew-Nederlants)
V
t is nooit goed om lang van huis te gaan dat
blijkt nou weer met me paareische rijs met meneer
mengeleberg. tuis was t niet pluis, zooas de dichter
verwey op de beursbengel gedigt heeft, want pa
en ma hadden woorde gehad (ze noeme datwoorde,
maar u begrijp wel dat als ze eenmaal zijn uit
gepraat dr niet zoo heel veel woorde meer gebruikt
worde) en toen ik tuis kwam en me frans wou lugte
kreeg ik geen boe of ba van pa of moe, en de zussies
keeke ook al sjagrijnig en zeie skep niet zoo op,
blaag", en de broers deje ook al zuur en zeie hoor
em met zn franse kakkie". Tog wou k dr t mijne
van hebbe. Na twee daage was k dr agter. De heele
familje was naar n franse lezing gewees van n zeekere
mosjeu Koewee over suggerreere van autoos, as ik
t goed begreepe heb. Die meneer sprak nettuurluk
frans en ik weet niet zeeker of ze tuis wel zoo sterk
in t frans benne as u onderdaanige dienaar. Afijn,
watze dr van opgestooke hadde kwam hier opneer
dat niemant ziek hoef te zijn die niet ziek wil
weeze en as je erreges pijn voel heb je niks anders
te zegge dan spaspaspaspaspa, of zooies. Nou u
begrijp daar hadde ze woorde over gehad want
ze hadde mekaar allemaal verweete dat ze kwaaltjes
hadde die niet bestinge. Pa heef nog al is las
van duiselinge as die afdeelink-vergaadering het
gehad van zn vrijheit bond en moe voel zich
dukwuls niet lekker as ze wat lang op dr
vrouweklub het zitte debbateere over de vrouwekwestie.
En van me zussies geen kwaat al steeke die in
geen gezond vel en van me broers van tzellefde,
want me broer-de-propegandis heef altijt n schorre
stem van t zinge van de internasionaale uit
moskouw en me andere broer u weet wel van
die draadloze proeve op ons dak heef geregeld n
stijve hals van de nachtkouw in de goot. Toen
zijn dr blijkbaar woorde gevalle en nogwel andere
dinge motte dr ook gevalle zijn en met mosjeu
Koewee zn hokuspokus van spaspaspaspa bleek
t niks gedaan. Dat komp", zeit Pa, omdat
jullie geen onderbewustzijn hebbe". Maar Moe
ook niet van gister zee mijn bewustzijn staat
nog altijt n stuk boove t jouwe". Toen motte de
broers en zussies gegiggelt hebbe. Stampy, dat
zie je zoo op n afstant, en toen ik van me paareise
kunsttoernee tuis kom had mosjeu Koewee voor
minstes l week ons huishouwe an n bedorreve
onderbewustzijn gehollepe, maar ik wil dr t
mijne van hebbe, en smiddas ga ik na t liseum
me partijje voetballe teege die laffers van de
derde hbs die zoo vol met vuile truukjes zitte.
ik speel op me gewone bekplasie en ik haak zoo
ongemerkt hun sentervoor dattie mank loop
en teege de rêverie roep" pietje speel vuil,
scheisregter, wil u n oogie op m houwe, dat heef ie
vast in paareis geleer", nou dat laat je je niet
zegge, ik zeg zoo as je niet zoon lefmaaker was
zou je mosjeu koewees raad vollege en teege
jezellef zegge spapaspaspa dan bin je meteen
van je hinkevoet af oslo!" die bek van hbs
l Hal zeet niks, de sallemander, maar na haftym
glijt tie zoo stiekkum agter me langs, geef me
ongemerkt n opstopper in me rug zoodat ik
vooruit skiet met me neus op n vergeete
koejepastij die van de droogte in de wei hard geworde
was. die komp an, dag ik nog, maar me neus
is al an 't bloeye en is me neus nou juis me zwakste
vlek op me heele gezig. ik staan daar te bloeye
as n rund en ik wenk de rêverie ik vraag n
vrije skop teege die smakker van de hbs" zee ik.
Waarom?" zeet de rêverie. Omdat me neus
met n straaltje bloeit" zee ik. toen komp die bek
van hbs drbij en zeet met n judasgezig as jij niet
zoon frans drukkie uit paareis had meegebrag
naar amsterdam dan zee je nou spaspaspaspa
en as je maar an jou mesjeu Koewee geloof is 't
zoo gestelpt."
Nou toen heb k n leelluk woord terruggesprooke
maar daar was geen woord frans bij van
PIETJE
TAALVERWOESTIN G
UIT HET KLADSCHRIFT
VAN JANTJE
28. VOORSCHRIFTMATIG
Tegen de afleidingen op ??matig valt niets te
zeggen, wanneer matig rechtstreeks aan maat is
ontleend. Dit geld t van middelmatig, gelijkmatig",
alsook van evenmatig" (= evenredig, har
monisch), een woord van edelen huize, dat wij niet
in onze taal willen missen, al kent ook het Duitsch
ebenmassig".
Daarentegen is er een luchtje aan de woorden
op matig, wanneer dit suffix de waarde moet
hebben van volgens, in overeenstemming met"
en dan een namaak is van massig of gemass.
Wel treft men bij sommige schrijvers der 17de
en 18de eeuw wetmatig, schriftmatig,
waarheidmatig" aan, maar de taal des volks aanvaardde
ze niet. In de 19de echter kwamen er heel wat
binnen, van wie er sommige zich gehandhaafd heb
ben. Aan doel-, kunst-, regel-, recht-plichtmatig"
zijn wij gewoon geraakt en onze taal heelt een
beteekenis aan ze toegekend, die min of meer
van het Duitsch verschilt. Doelmatig" zegt niet
hetzelfde als doeltreffend". Stelselmatig" ont
breekt zelfs in hetDuitsch. Men zou
heteenbatavogermanisme kunnen noemen en het om die reden
wel aannemelijk achten.
Er kan echter niet genoeg gewaarschuwd
worden tegen allerlei nieuwe matigers, die tegen
woordig met groote brutaliteit worden binnen
gesmokkeld. Daar heeft men planmatig (= stelsel
matig, regelvast, methodisch); tijdmatig (= van
pas, te juister tijd, ook wel = actueel); het sterk
pruisisch riekende voor schriftmatig (i.p.v. voor
geschreven, volgens regel, reglementair); fabriek
matig (= volgens model, gefabriceerd, gekunsteld,
smakeloos). Carel Scharten had het laatst ergens
over de uniforme stopflesschen van een fabriek
matig sonnet". Heeft hij met dit woord zijn
minachting willen uitspreken, dan heeft hij het
niet te onpas gebruikt. Immers, het Nederl.
mag zich opzettelijk mits dan het opzet duide
lijk uitkome van een germanisme bedienen,
als het daarmede iets dat heel grof, stijf of houterig
is, wil teekenen. Een germanisme, zoo gebruikt,
wekt den lachlust op, doet zijn dienst en schaadt
verder niet. H A.IE.
In het Verwoestinkje van 24 Mei heeft de
zetfoutplaaggeest erg de beest gespeeld. Om
enkele van zijn stoutigheden hier alsnog te her
stellen: 1ste reg. 2 moet staan vreemdsoortig
heid" i.p.v. soortigheid"; laatste al. regel l
gij" i.p.v. zij". Voorts is in al. 2 zin 3 een heele
regel vergeten. Men leze daar: Dit (afvloeien)
beteekent intransitief nederstroomen", letterlijk
en ook figuurlijk". H.
V. ^OSSEM'S