Historisch Archief 1877-1940
No. 2451
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
DE WEIGERING VAN DE SOC. DEM. EN COMM. KAMERLEDEN
OM 5 pCt. VAN HUN TRAKTEMENT AF TE STAAN
Teekening voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
Snel en zeker werkend tegen
Wat de anderen doen, kan ons niet schelen. Al is er ook te weinig, wij de volle portie!"
DE INTERNATIONALE PUZZLE
Begin Juni 1924
De aanslag op het leven van den Oostenrijkschen
Bondskanselier Dr. Seipel zal waarschijnlijk niet,
zooals nu 10 jaren geleden de moord op den
Oostenrijkschen troonopvolger, een oorlog ont
ketenen. In Weenen ligt gelukkig op het oogenblik
geen brandstof voor een wereldstrijd. Maar een
treffend feit blijft deze aanval op den man, die
er met wijs beleid naar gestreefd heeft, het nieuwe
Oostenrijk tot een levensvatbaar nationaal bestaan
te brengen. Laconiek en nuchter geestelijke,
die in menig opzicht aan Dr. Nolens doet
denken,?heeft deze prelaat-staatsman een uiterst
gewichtig werk gedaan. Een werk ook van
Europeesch belang. Door de Oostenrijksche bevolking
den weg te wijzen uit den chaos, uit de wanorde,
uit het tumult en den ondergang, door de
leiding te nemen in het herstel van orde, zuinig
heid en zelfstandig staatsbeheer, heeft Seipel
Midden-Europa voor een dreigende verzakking
behoed, en van alle conflicten die daaruit dreigden,
toen hij de hand aan 't werk sloeg, scheen wrijving
tusschen staten als Italiëen Czecho-Slowakije,
elk met hunnen aanhang, aangaande het Oosten
rijksche cadaver bijkans onvermijdelijk. Het
Beiersche pangerrnanisme stak de handen uit.
Thans is Oostenrijk veeleer een welverzekerd en
zelfstandig rustpunt geworden; te vaster nu
Bethlen een zelfde coup voor Hongarije heeft
toegepast.
't Is waar, dat Seipel's werk tegen twee
belangenstroomingen in moest gaan, die beide
wellicht nu in den moordenaar een instrument der
wrake hebben gevonden: de groot-duitsche be
weging en het socialistische staatsruif-regime.
Het was voor Seipel niet altijd gemakkelijk de
los-van-Duitschland-politiek vol te houden;
noch, de ontzaglijke bezuinigingen door te zetten
waartoe hem het reconstructieplan verplichtte
en die vele persoonlijke slachtoffers maakten.
En toch was de Bondskanselier naar sommiger
oordeel in zijn bezuinigingen nog niet ver genoeg
gegaan. Toch werd hem verweten, het herstel
van 't financieel evenwicht vooral in het, zooveel
gemakkelijker, opvoeren der belastingen te hebben
gezocht, zich meer partij-politiker dan staats
man te hebben getoond. Hieruit was in den
laatsten tijd vaak hooggaand verschil met den heer
Zimmerman voortgevloeid, die waken moet
tegen de bloedarmoede waartoe eenzijdige
belastingpolitiek voor de economische ontwikkeling
van het nieuwe Oostenrijk dreigde te voeren.
Het is het dilemma waarvoor zich de
regeeringsmannen in zoo menig land geplaatst zien.
Poincaréheeft, nog den dag voor zijn heengaan, het
reddende gebaar gemaakt van de uitvaardiging
der bezuinigingsdecreten op groote schaal, waar
door hij Herriot stellig geen ondienst heeft gedaan.
Engeland zucht onder de economische weeën
van een al te eenzijdig doorgevoerde zware
belastingpolitiek zonder 't tegenwicht van bezuiniging;
en geen der partijen weet precies, wat met het
unemployments"-\raagstuk aan te vangen,
waarover politieke confectiehandelaren een oogen
blik gemeend hadden Max Donald te kunnen doen
vallen. En trouwens, zien wij ook niet den heer
Colijn tusschen de rotsen van bezuiniging" en
belasting", op de baren van het onherstelde
financieele evenwicht voortdobbcren?
Het dilemma tusschen Controleur en Kanselier
zou juist dezer dagen op de vergadering te Qenève
zijn afgehandeld. Nu is de kanselier buiten gevecht
gesteld, en het zal in de algemeene zaken stellig
worden gevoeld, dat er een man minder is in de
Europeesche werkplaats.
En er zijn reeds zooveel mannen te min !
Het getob met de regeeringsformatie in
Duitschland geeft daarvan helaas een wanhopig blijk.
In den grond bezien, moet men den gang van
zaken daar zeer tragisch opnemen, omdat het
allen schijn heeft dat men vooreerst met een
Duitschland met ruggegraat en vaste lijn niet
te doen zal hebben. Toch ware dit voor 't be
reiken van een doe! door onderhandelingen een
onmisbaar vereischte. Ook van het standpunt der
buitenstaanders; ook van dat der tegenpartij.
De minst bevredigende oplossingen krijgt men
in die negotiatie's, waarin een der partijen geen
partij biedt. En dit is te vreezen van de nieuwe
Duitsche regeering. Zij zal geboren worden uit
compromis, opportunisme en onbeslistheid zonder
waarachtige lijn. De nationalistische groepen
zien wij vervuld van 't streven om twee vliegen te
slaan in n klap: de regeermacht in handen te
krijgen, n hun verkiezingsleuzen waar te maken.
Die verkiezingsleuzen waren tégen
hetDeskundigenrapport. Regeeren evenwel is voor Duitschland
niet doenlijk dan volgens dit rapport. Op de
waarschijnlijkheid dat 't toch zal worden opgevolgd
berust thans het nog overgeblevene Duitsche
crediet, de mogelijkheid van een te herwinnen
prestige. Maar hoeveel meerbelovend zouden deze
er voor gestaan hebben, wanneer de regeerings
formatie te Berlijn aanstonds houvast geboden
had. Wel mag men concludeeren dat het Duitsche
volk nog door zeer harde staatkundige levens
lessen heen zal moeten.
Met hoe weinig opgewektheid deze toestand
aan den overkant is bezien, blijkt wel uit het
curieuze feit dat de, in zichzelvetochonmogelijke,
kanselierscandidatuur van Tirpitz in de geallieerde
wereld niet eens met dat verzet is vernomen 't
welk zij inderdaad oproepen moest. Tirpitz is
inderdaad een der best hated men" voor
Duitschland's wederpartijen; hij verpersoonlijkt een régime
van rücksichtlosigkeit", geweld, en zelfs van
onoprechtheid. Maar toch scheen in Londen en
Parijs, en zelfs in Washington, ook de gedachte
een oogenblik mede te spelen: dat zou ten minste
een richting zijn waarvan men wist wat men er
aan had.
Extra moeilijk zal overigens een Duitsche
regeering, mits zij eieren weet te kiezen voor haar
Rheumatiek
Hoofd- en
Zenuwpijn
Verkoudheid
Griep
Influenza
Togal-tabl. bij alle Apoth. en Drog. verkrijgb.
geld, het niet hebben. Zij vindt een gemoedelijke
verhandelingsatmosfeer, zoowel in Downingstreet,
als aan het Quai d'Orsay als in 't Palazzo Chigi.
Die atmosfeer te hebben vastgelegd, is ook
nog het blijkbare oogmerk van de gepubliceerde
brieven tusschen Poincaréen Ramsay Macdonald.
Op het eerste gezicht heeft deze publicatie wat
raadselachtig geleken. Maar bij nadere verklaring
vormt zij een blijvend gewichtig feit. Van geallieerd
standpunt heeft zij een zeer soliede band tusschen
Engeland en Frankrijk openlijk vastgelegd, waar
door dus ook ieder ander weet waaraan zich te
houden. Van Britsch standpunt heeft men van
Poincarébijzonder toeschietelijke verzekeringen
gekregen; en dit is van veel belang, want Poin
caréis niet wég"; hij zal in den Senaat, in de
Revue des Deux Mondes en met zijn aanhang een
belangrijke rol blijven spelen, zóó belangrijk, dat
men misschien uit vrees daarvoor een deel van de
actie die nu tegen Millerand gevoerd wordt,
verklaren moet.
Van den Franschen kant heeft men echter ook
heel wat verkregen, en Poincarélaat zijnen opvol
ger een menigte verkregen punten" na. Overeen
stemming is immers geconstateerd in zake: a.
aanvaarding der Ruhrbezetting als fait accompli;
b spoedige opheffing daarvan zoodra de Duitschers
aan uitvoering" beginnen; c. mogelijkheid van
collectieve sanctie's ingeval van niet-nakoming;
d. praktische regeling van de spoorwegregie in
't Rijn- en Ruhrgebied in overleg met Duitschland.
Daarnevens is gedecideerd overleg verkregen
in zake de doorvoering van de eischen voor de
controle op de Duitsche bewapeningen. En voor
de toekomst teekent zich zelfs een veiligheids
garantie aan Frankrijk af, gegeven in het kade*
van den Volkenbond", hetgeen waarschijnlijk
de aan Duitschland te stellen voorwaarde vaa
toetreding in zich sluit.
Zoo ziet, niet alleen wat macht betreft, maar ook
in moreele stelligheid, Duitschland op 't oogenblik
een zeer sterke tegenpartij voor zich. Zeker is,
dat van Duitsche zijde goede wil daartegenover
het meeste zal vermogen. Of men die zal weten te
praesteeren? En in vast beleid om te zetten?
Daarvan zal meer te verwachten zijn dan van
alle nationalistische of duistere mystieke kronke
lingen, alle verholen oefeningen in den wapen
handel, geheime genootschappen enz., alle zaken
die misschien zeer beantwoorden aan den zin voor
romantiek en die veel onrust kweeken, maar geen
hout snijden.
En toch is het de roeping van West-Europa
rust te brengen. Er zijn nog genoeg brandpunten
van onrust. In den Balkan kan de yougoslavische
staat zich nog maar niet op evenwichtige grond
slagen vestigen. De crisis duurt er door. Kroaten
en Serven kunnen geen eenheid vestigen. De
bevolking wordt verhinderd een natie te vormen.
Patschisch en Pribitschevitsch leven op de crisis
en permanence". In Albaniëkookt het weer.
Italië, dat daar altijd naar specialen invloed heeft
gestreefd, en de andere groote mogendheden
die die willen tegengaan, werken er eikander tegen.
Bessarabiëblijft het teere punt bij uitnemendheid;
Roemeniëvoelt zich geïsoleerd. Verderaf nog,
is in de Arabische wereld, in Mesopotamië, veel
gisting aan den gang. De Vereenigde Staten
stootenjapan voor het hoofd in zake de immigratie.
Tokio protesteert. De fatale tegenstelling tusschen
wit en geel accentueert zich weer eens.
Er moet dus heel wat sterke, evenwichtzoekende
kracht werken om alles in rust te houden. Die
kracht moet komen van de hoofdsteden in
WestEuropa. B R A N D A R i s
Ringfers*
Kersen'
Pralines J
Bijzonder frisschei
.aangename smaalS
*?'?:.':'??$?