Historisch Archief 1877-1940
No. 2451
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
N.V. PAERELS
Meublleering-MI].
AMSTERDAM
OOMPLETE
MEUBILEERING
BETIMMERINGEN
Rokin 128 - Tel. 44541
lm
Corsetière
Keizersgracht 772 te A'dam.
TEL. 37151
Ateliers voor Reparatiën.
In den Haag alken Vrijdag Hotal Central
Het feit, dat er dagelijks meer
WHITE
VRACHTWAGENS EN OMNIBUSSEN
op den weg verschijnen, spreekt voor zich zelf.
De prijzen zijn concurreerend.
ALLEENVERTEOENWOORDIOINO VOOR NEDERLAND:
N.V. Qebrs. NEFKEMS' Automobiel Maatschappij
ALLEEN: AMSTERDAM, Jacob Obrechtstraat 26, Tel. 22507.
UTRECHT, Nachtegaalstraat 55, Tel. 3061.
Green filialen, ook niet in andere plaatsen.
HARO, TE WAPEN!
We kennen allemaal het nut der tegenspoeden,
die zoo onthutsend goed vermomde zegeningen.
Het aantal voorbeelden is legio. Men zegt, dat wij
Nederlanders een groot deel van onze goede
eigenschappen te danken hebben aan onze avon
turen met wind en water. Als wij hier of daar
dreigen te dutten of te dommelen, dan schrikt
een ferme overstrooming ons weer eens wakker.
Een afwisseling van abnormaal droge en abnormaal
natte jaren met den stoot van den wereldoorlog
«r boven op, brengt ons tot een van onze
Herculische daden: de droogmaking van de Zuiderzee.
Naast den strijd tegen den waterwolf komt het
meer ingewikkeld'e verweer tegen ziekte en ondeugd.
Een van de minst som
bere gevallen uit deze
reeks is de strijd tegen i
de malaria. Een jaar
of zes geleden liepen
over die ziekte nog al
onrustbarende geruch
ten en het heette toen
wel dat, als het zoo
voortging,
Noord-Holland benoorden het IJ
weldra ontvolkt of on
bewoonbaar zou worden
door de malaria. Zoo
iets zou je nu wel
kunnen gelooven van
troPische gewesten of zelfs
van de landen om de
i ?, " Oude Wereldzee, maar
me korte kaaktS dat Alkmaar of Hoorn
met korte kaaktasters Qoit ,edjge ruïnen ZQU_
den worden ten ge
volge van de malaria, daar mag toch niemand
aan gelooven. Toch is het niet te ontkennen dat de
veelvuldig voorkomende wisselkoortsen veel leed
en ellende over de Noordhollanders hebben ge
bracht en dat hun werkkracht en levensvreugd
en belangrijk door wordt verminderd . Als men
dat eens in goede guldens ging uitdrukken, dan
kwam men allicht tot bedragen van de orde van
het tekort op de begrooting van 1924. Het is
dus wel de moeite waard om de malaria te onder
drukken en dat er van Overheidswege wat aan
gedaan wordt."
Nu is de malaria bij uitstek geschikt, om er
wat aan te doen. Reeds sedert eeuwen kennen
wij de waarde van kinine als een geneesmiddel
tegen de ziekte en sedert ruim een kwarteeuw
weten wij door de ontdekkingen van Ronald
Twee koppen
Links: de malariamug
Ross en de Italianen dat de malaria-parasiet,
die ons bloed vernielt, een deel van zijn ont
wikkelingsgang moet doormaken in het lichaam
van bepaalde soorten van muggen, waarvan eigen
lijk slechts een enkele voor ons van belang is:
de befaamde Anopheles Maculipennis. De
strijdleus is gevonden: Geen muggen, geen malaria!"
Nu kan men wel alle muggen gaan verdelgen,
zonder onderscheid van soort, want lastig zijn ze
allemaal, maar het is toch het best, om den aanval
te concentreeren op dien Anopheles. Daarvoor
is het noodig zijn leven en gewoonten te kennen,
de omstandigheden, die zijn bloei bevorderen of
beperken, zijn vrienden en vijanden, zijn sterke
zijde en zwakke punten. Men weet daar al wel het
een en ander van, maar nog lang niet genoeg en
nu heeft onze Overheid een paar jaar geleden een
wetenschappelijke commissie ingesteld tot onder
zoek van het malaria-probleem en die houdt zich
onder veel andere zaken dan ook bezig met het
navorschen van de levensbijzonderheden van onzen
Anopheles en in verband daarmee het uitvinden
van bestrijdingsmiddelen.
Het voeren van den strijd zelf wordt het werk
van een nieuwe commissie, die haar zetel heeft
in Alkmaar en samengesteld is uit gedelegeerden
van het Roode Kruis, het Witte Kruis en het
Geelwitte Kruis. Deze Commissie noemt zich
Propaganda-commissie en heeft natuurlijk een
volijverigen secretaris, wiens ideaal het moet zijn,
om de heele bevolking van Noord-Holland en in
het bijzonder de landelijke bevolking te
mobiliseeren voor den strijd tegen de malaria-muggen.
La Patrie en danger ! Elk hoerenkind zal leeren
hoe een malariamug er uitziet: gevlekte vleugels
en ongevlekte pooten en aan weerszij van zijn
zuigsnuit n paar tasters, haast even lang als de
zuigsnuit zelf. .Nog makkelijker ziet men het ver
schil: in ruststand: de nalariamug recht uitgestrekt
en een hoek van 45 gr. makend met zijn steunvlak;
de andere muggen houden hun lichaam evenwijdig
aan het steunvlak en hebben den kop geknikt.
Alle muggen met groote pluimsprieten zijn onge
vaarlijk want dat zijn de mannetjes en die zuigen
Het wijfje van de Malariamug
Anopheles maculipennis
Larve van de malariamug langgestrekt langs
het wateroppervlak
nooit bloed. De bloedgierige wijfjes van de
malariamuggen zuigen alleen in de schemering en 's nachts,
daarom is het noodig in den laten namiddag de
ramen van slaapkamers te sluiten en de ventilatie
alleen te laten geschieden door horren met ijzer
gaas, zoo wijdmazig mogelijk en dat is 11
mazen op 2 centimeter. Eerst binnenshuis alle
muggen dooden, dat gaat 't best door middel van
petroleumglas of bak. 's Winters zoeken de
malariamuggen hun toevlucht in de stallen liefst
bij de varkens en koeien. Ze kunnen dan bij
honderden tegelijk gedood worden door ze te
spuiten met een 3 % lysoloplossing. Wilt ge
goedkoop zoo'n spuit aanschaffen dan zal de
propaganda-commissie te Alkmaar u er aan
helpen en dan kan bij beurten elk bewoner van de
buurt ervan profiteeren, want dat bespuiten
behoeft lang niet alle dagen te gebeuren. Dit is
het voornaamste werk binnenshuis en het lijkt
heel eenvoudig. Buiten wordt het wat moeilijker.
De wijfjes-muggen, wier bloeddorst gestild is,
gaan eitjes leggen in slooten en vaarten. Die van
de m'alaria-mug zijn nog al kieskeurig; zij willen
heldere slooten hebben met plantengroei, maar
niet al te dicht. Stinkslooten of slooten heelemaal
met kroos overdekt deugen niet voor hen. Zij
hebben liever de mooie wit bloeiende
waterranonkeltjes of de slierten van vederkruid en
hoornblad of open plekken tusschen de lange
slierten van het vlotgras, die zoo plat op 't water
liggen en dergelijk gedoe.Daar komen dan de larven
te liggen, in de lengte vastgehaakt aan de opper
vlakte van het water door middel van kunstige
waaiervormige knopjes en ze likken dan met hun
Hoe ze zitten:
Links: een zingmug
Rechts: de malariamug
dikke
snorrebaard kleine
eetbare din
getjes van de
oppervlakte.
Als ze schrik
ken laten zij
zich zinken,
straks kron
kelen zij weer
opwaarts. Als
nu de platte
landsbevol
king maar
goed oplet,
dan weten wij
spoedig, wel
ke slooten
dicht bezet
zijn met die
larven en dan
kan men probeeren om ze te dooden door een
besproeiing met fijn verdeelde paraffine, die
de andere waterdieren niet deert. Paraffine is
nog al duur en mag dus niet noodeloos verspild
worden. Het gaat niet aan, om maar klakkeloos
alle slooten te besproeien; men moet wel eerst
ter dege de larven opsporen.
Omtrent de natuurlijke vijanden van de larven
weten wij nog niet veel zekers. Het lijkt wel of
niet veel dieren die vlugge wezentjes te pakken
kunnen krijgen. Vrij zeker weten we, dat stekel
baarsjes en salamanders er vaak in slagen en dat
zijn nu juist de diertjes die de kinderen het meest
uit de slooten halen. Waterhoentjes en eenden
helpen ook mee, maar blijkbaar niet genoeg,
want anders zou je niet zoo dikwijls met een schep
een paar dozijn larven tegelijk kunnen bemachtigen.
Voorloopig gaat er niets boven paraffine en de
plattelandsbevolking, in 't bijzonder de dorps
onderwijzer en zijn leerlingen kunnen zich alvast
nuttig maken door het ontdekken van de slooten,
die dicht met larven bezet zijn. Zij melden dat
aan de propaganda-commissie en die zorgt dan
wel voor de bespuiting. Tegelijk licht zij de weten
schappelijke commissie in omtrent haar ervaringen
en overstelpt haar met vragen en vermoedens.
Als deze organisaties goed werken, dan is er
wel kans dat wij de malaria in Noord-Holland de
baas worden. Het oogenblik is gunstig, want door
allerlei oorzaken (koude voorjaren, demping van
wateren) is het aantal malariamuggen en
malariagevallen minder dan een paar jaar geleden en als
men nu maar de belangrijkste broedplaatsen
kende, dan was er spoedig een einde aan de ellende.
Intusschen kan de plattelandsbevolking heel wat
natuurlijke historie van waterdieren leeren.
Ook bestaat de mogelijkheid, dat de muggen
zich van de menschen afkeeren en zich beperken
tot het bloed van het vee. Dat is gebeurd in Dene
marken en in de Vendée. Daar zijn muggen in
overvloed, maar geen malaria. Ook in Engeland
is de ziekte zoo goed als verdwenen en we mogen
dus gerust verwachten dat ook de propaganda
van de wakkere Alkmaarder commissie haar doel
zal bereiken. Maar ik hoop toch, dat het niet al te
gemakkelijk gaat, anders sticht de tegenspoed niet
genoeg nut. Dat nut zit voornamelijk hierin,
dat ieder toch moet leeren, zooveel mogelijk
zijn eigen straatje te vegen !
JAC. P. T H ij s s E
Kop van het mannetje van de malariamug