Historisch Archief 1877-1940
12
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2453
TENTOONSTELLING VAN
TUINPLASTIEK TE BLOEMENDAAL
f,
*
Te Bloemendaal, ten huize van den heer Jac.
van den Bosch, werd een tentoonstelling gehouden
van werken van leden van den Ned.kring van beeld
houwers. Het bestuur van den beeldhouwers
kring schreef een zestal prijsvragen uit, waarin
alle leden van den kring konden mededingen.
In zijn voorwoord van het prijsvraagprogramma
schreef het bestuur: Hoewel de tijden voor de
kunst minder gunstig zijn, kan juist deze passivi
teit der samenleving gebruikt worden voor voor
bereidende werkzaamheden om, wanneer de tijd
daar is, regeering, gemeente en particulieren van
dezen arbeid te
doen kennisnemen,
en op de ver
schillende inge
zonden werkstuk
ken, zoo mogelijk,
opdrachten te
verleenen ten
algemeenen nutte. Het
doel is dus twee
ledig: óf een be
kroning óf, wat
zeker belangrijker
is, het volgen van
meerdere opdrach
ten op het inge
zonden werk, daar
deze tentoon
stelling door be
zoekers met de
uiteenloopendste
belangen bezocht
zullen worden."
De plastiek in
de vrije natuur,
waar het licht en
de plaats van groote
beteekenis zijn en
die geheel andere
eischen stellen aan
het beeld dan in
huis, museum of
het atelier, maakt
dezetoteendienende kunst en is voor
ons land vrij wel
iets
kends,
we daarbij kwanti
tatief een verge
lijking maken met
onze in oppervlakte bijna gelijkstaande nabuur
België, waar de beelden, vooral in de na-oorlogsche
jaren, bij honderdduizenden als paddestoelen uit
den grond verrijzen. Zoo florissant gaat het daar
met deze buiten-sculptuur, dat men herhaalde
malen in de voornaamste Belgische en Fransche
bladen groote advertenties kan lezen voor het
leveren van gedenksteenen en bronzen en steenen
beelden voor den prijs van ± 20.000 francs, een
bedrag dat men gaarne voor iets dergelijks schijnt
over te hebben. De kwaliteit is doorgaans beneden
nul, maar de vraag naar sculptuur het ver
langen is voor ons benijdenswaardig. Men heeft
uitgerekend dat gemiddeld 5 monumenten per week
voor min of meer bekende personen in het Land der
Standbeelden" worden opgericht, waarbij dan
gevoegd moeten worden de ontelbare gedenksteenen
voor Jan en Alleman.
L. BOLLE
Beton beeld voor een stem
mingshof voor een begraaf
plaats, 2.18 M. hoog
HILDO KROP
f' JOHAN POLET
Tuinbeeld Moederweelde"
Onder
tuinplastiek wordt aller
eerst verstaan het
vrijstaande beeld
als sculptuur,
dus driedimen
sionaal, gedacht,
gevoeld [en ge
bouwd, niet als
ruimtekunst in
den zin van om
sluiting maar
ruimtevullendeof
zooals
Prof.'jRudolf Belling eens
zeide: ,,meine
Raumauffassung
der Plastik ist,
dasEinfangender
Luft." Deze
ruimte in
dringende kunst
eischt massa-ver
deeling, orde
ning van licht
en schaduw, het
scheppen van
vormen plastisch
in de ruimte, re
kening houdend
met haar om
geving, om tot
een organisch
harmonisch ge
heel te geraken.
Hiervoor ont
wierp Joh. Polet
zijn monumen
tale Moeder in
krachtige sculp
turale vormen.
Dan krijgen we de gebeeldhouwde bloem-, drink
en vuilnisbakken ; vazen, welke Willem Brouwer
inzond; pompen; lantaarn en fonteinversieringen,
zooals Krop's geestig ontworpen fonteintje in
het prachtig onvergankelijke materiaal: het lood;
weg- en zonnewijzers; balustraden, hekken, afslui
tingen, banken; grafsteenen en grafmonumenten,
waarvoor Wïtn Harzing een ontwerp inzond waarin
gesymboliseerd is: Het nieuwe leven, de vorm
verandering. Het vlinder-motief werd hier als
graf bedekking gebezigd. 1) .
Het is het meubilair der parken", in allerhande
materiaal van lood, geglazuurd bak- en natuur
steen of beton, dat jaren lang op schandelijke wijze
werd verwaarloosd, waarvoor het werk van den
beeldhouwer geheel of aanvullend noodig is.
Zoo ontwierp de Amsterdamsche beeldhouwer
Jansen van Galen het sympathieke beeldje Rood
kapje en de wolf" voor een sprookjestuin, hoe
paradoxaal dit laatste ook klinken mag. 2)
Waar is de beeldhouwer het meest gemeenschaps
kunstenaar als juist aan den openbaren weg? Wie
Italiëkent 3) weet wat er verloren gegaan is na de
middeleeuwen, toen Florentijnen, Romeinen, Si
nneezen, Perugianen. Orviëtanen en vele anderen
hun steden bouwden vol met beeldhouwwerken
in het edele marmer. Het kleine Italiaansche dorpje
Viterbo met een paar duizend inwoners, telt
alleen wel meer dan 20 prachtig gebeeldhouwde
fonteinen op pleintjes, binnenplaatsen, hoven,
parken enz. Deze tuinplastiek te doen herleven
was het doel van het bestuur met zijn prijsvragen.
Een poging, die wellicht smartelijk gevoeld wordt,
omdat het enthousiasme bij de massa ontbreekt
om vruchtbare resultaten te kunnen bereiken,
maar die zeer zeker met uitersten kracht gesteund
dient te worden. -"? *- '
Ach ja, ik weet wel men stampt ditfalles niet
uit den grond zooals destijds de Fransche
,.opperintendant der gebouwen", Colbert onder Lodewijk
den XlVden, hetgeen van korten duur was.
Alleen wanneer er aesthetische behoefte is, zal de
sculptuur gezond kunnen opgroeien, maar nimmer
in deze verwarrende neerdrukkende tijden, want
een oneindig veel grooter ramp dan wat rommelige
productie verhoudingen en politieke toestanden is
voor het menschdom het gemis aan waarachtig
levende saamhoorigheidsgevoel, dat zich zou
moeten uiten in de van zelf-sprekende zedelijke
daad. Het groote probleem der menschheid is
niet van ekonomische, maar van psychologische
aard, niet de paar honderd verloren miljarden
zoo gauw mogelijk in te verdienen, niet de
ontwr'c'nte productie, doch de ontwrichte
menschenziel te herstellen is de belangrijkste eisch. Zoolang
de ziel der maatschappij niet tot eenheid is ge
komen, zal iedere katastrofische
politiek-ekonomische hervorming ontoereikend zoo niet zinloos
en schadelijk zijn.
Deze daadlooze tijd stemt droevig bij de her
innering aan de Fransche parken van Versailles
of Fontainebleau en de Italiaansche van villa
d'Este en Albani of villa Borghese te Rome met
hun duizende beelden daarin geplaatst. Het h
een machtige greep geweest bij den aanleg der
Bron uitgevoerd in hard lood op hardsteenen voet
Champs Elysées en als eenfprachtig verheven
symbool lijkt hier die geheele opzet van het paleis
der Lodewijken het enorme Louvre de vele
monumenten en beeldhouwwerken, vijvers met
gebeeldhouwde fonteinen, bloeiende dreven de
schakel te vormen tusschen het goddelijke en het
menschelijke, want vér achter den
Napoleontischen boog strekt zich het Bois de Boulogne uit,
waar het eeuwige mysterie leeft in de ongerepte
natuur, terwijl aan de tegenoverliggende zijde
achter het paleis der Fransche koningen,
naglanzend als een teeder licht, het kerkje St. Germain
l'Aux;rois grenst, waaruit de menschelijke beden
ten hemel stijgen.
«j
s? Bij onze vele uitgestrekte parken, plantsoenen
en plein- of straatbeplanting, waaraan in den
laatsten tijd herhaaldelijk de aandacht wordt
gewijd bij uitbreidingsplannen van nieuwe stads
wijken, moet eindelijk ook eens aan de sculptuur
gedacht worden, die steeds maar daarin geen
gelegenheid krijgt. In het Vondelpark staat\geen
:-: WIM HARZING
Bekroond in de prijsvraag Monument ^
Begraafplaats"