No. 2453 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 17 AANPLAKBILJETTEN VAN DEN LAATSTEN TIJD De oogst is helaas maar schraal en noch op'het veelomvattend gebied der bescheiden mededeeling, noch op dat van den luiden kreet is den laatsten tijd iets uitgekomen dat volop verheugen kan. Het is alsof de opdracht-gevers huiverig zijn voor de (ongetwijfeld te hooge) kosten van het aanplakken; ook is het alsof zij, indien ertoe wordt overgegaan een nieuw biljet te doen ver schijnen, voor het meerendeel te eigenwijs zijn om zich behoorlijk te doen voorlichten bij de keuze van den ontwerper of wel, goeden raad ter zijde stellend, juist daar terecht komen, waar door gebrek aan talent, intellect en goeden smaak de kansen op mislukking het grootst zijn. Was het affiche van Huib Luns voor de R.E.C.L.A. alreeds veel te zoetig-conventioneel met de toeterende, gevleugelde engelfiguur, ook de T.A.B.A. en de G.I.B.A. bestuurderen bleken weinig oog en gevoel te hebben voor de waarde van een waarlijk schoone en moderne aankondiging van de door hen op touw gezette ondernemingen en zoo ziet men dan dagelijks de reclame-zuilen (de z.g. Colonnes Morris zooals deze in Parijs heeten, herinnerend aan den uitvinder dezer welhaast altijd leelijke sta-in-den-wegs) beplakt met tal van weliswaar kleurige, doch al heel weinig aantrekkelijke en veeleer afzichtelijke papierstrooken, waarvan men niet anders zeg gen kan dan dat het zonde van het gebezigd materiaal en . . van de plaatshuur-gelden is! Het best is wel het gedurfde biljet door Walter geteekend voor de Vereeniging Zomer's Buiten" (Gedrukt bij de Jong en Co. te Hilversum). Het geeft heel duidelijk, zelfs ietwat brutaal, het doel weer dat deze vereeniging beoogt: drie donkere fabriekspijpen, zwarte, roetbezwangerde rook wolken uitdampend, waarboven in een diepblauwen hemel de zon fel uitstraalt, tegen stelling tusschen stadsbenauwenis en frissche buitenlucht. De tot uitdrukking gebrachte, leiden de gedachte gaat hier recht op den man af. Jammer alweer, dat de banale letters storen en geen verband houden met het geheel. Het is eigenlijk net alsof de letters door een ander zijn geteekend. (Is hier soms de vak-lithograaf bezig geweest?) In elk geval een affiche dat, met vermijding van elk detail, zoo flink en breed mogelijk wil toonen waar het om gaat, eene goede eigenschap welke de ontwerper met een kunstenaar als Schwarz gemeen heeft, die zoo prettig en vol zwier een vlak kleurig weet te vullen en met weinig, veel weet te bereiken. Kort geleden verscheen een aardigaffiche van zijn hand, gedrukt bij G. L. van Leer & Co. te A'dam, geteekend voor de Ver. Liefdadigheid naar Vermogen". Als motief een naakt kindje, zittend met een bloempje in de hand. Het is alles als spelenderwijs, vlot en vlug gedaan. Pieck wil hetzelfde, maar is vaak te rommelig, te druk en daardoor te klein, hetgeen te toetsen valt aan een zijner laatst-verschenen affiche's voor De Zeven Sleutels van Baldpate". (Druk kerij Kotting). Voor de tentoonstelling van Nijverheidskunst te Utrecht heeft W. W. (Wim Wijnman) een H AM l T HAARLEM GEM CONCERTGEBOUW! Aanplakbiljet van Liepman Snoek Aanplakbiljet van G. Walter plaat in hout gesneden, afgedrukt in zwart en wit. Hij gaf te veel eene voorstelling van een tooneelspeler uit de oude school, die met breed gebaar de hand op de borst legt, naar de zon ziende als in extase. Maar . . eene goedkoope extase! Overigens zijn de letters (aan een kranigen Lebeau herinnerend) beschaafd en bescheiden, doch als geheel is het biljet met de sterke schaduw-werking van den kop nog te picturaal en te weinig decoratief opgevat. Als bekroond ontwerp van eene door het Bestuur der H.A.M.T.T. (Haarl. Middenstands Tent.) uitgeschreven prijsvraag, welke door de V.A.N.K. werd gelaakt omdat de regeling en Jury-keuze niet voldeed aan de door de Commissie voor de algemeene prijsvraag-regelen ingestelde voorschriften, verscheen een door Liepman Snoek geteekend aanplakbiljet, dat verkleind tevens diende voor allerlei andere doeleinden, in zwart en rood op wit papier (Druk Jacobson, Haarlem). Het was te voorzien dat waar de jongeren in Haarlem (er zijn talenten!) zich om bovengemelde redenen onthielden van mededinging, het resul taat poover zou zijn, doch dat een zóó alledaagsch ontwerp zou worden gekozen, was moeilijk denk baar. Want, niet waar? men neemt als geijkt recept uit de oude doos het stadswapenschild; voegt daarbij den Hermes-staf als zinnebeeld van den Handel; roert alles met wat krullerige lijnen door elkaar en klaar is Kees. De ontwerper heeft het zich dus niet moeilijk gemaakt en inderdaad, er is niets, maar ook in het geheel niets, dat wijst op een reiken naar hooger plan dan Jan en Piet en Klaas verkiezen en zoo missen ook de letters elk persoonlijk karakter, terwijl, juist waar ver miljoen en zwart tegen witten ondergrond zoo krachtig op een afstand zich handhaven, hier ee n slap bessensap-rood gebezigd werd. Zoo is en blijft dus het wachten vooralsnog op beter . . OTTO VAN TUSSENBROEK RUSSISCHE BOEKEN ARTHUR LUTHER. G e schicht e der Russischen Literatur, Leipzig 1924. Onder de boeken over Russische letterkunde verdienen er weinige dermate de aandacht als dat van Arthur Luther: Geschichte der Russischen Literatur, in 1924 verschenen bij het Bibliographisches Institut in Leipzig. Het is niet alleen volledig, maar ook overzichte lijk, schrikt niet terug voor een ernstige diepgaande bespreking der sociale en psychologische proble men, die nergens zoo op den voorgrond treden als in de russische letterkunde, en blijft toch beknopt, zakelijk en duidelijk. De fout van veel russische verhandelingen over geestelijke aangelegenheden is typisch Russisch: die van breedsprakigheid en vermoeiende uitvoerigheid, iets wat ook aan duitsche wetenschappelijke werken niet vreemd is, in tegenstelling tot fransche of engelsche. Die fout is in het werk van Luther niet gemaakt. E. J. VAN SCHAICK MAK ELAAR Korte Jansstraat 25b" - Utrecht WONINGBUREAU ASSURANTIES TELEFOON 125 En toch leent de bespreking van russische pro blemen zich bij uitstek tot in het vage verloopende bespiegeling, een eigenaardigheid, die de meeste russische dichters, schrijvers en vooral hun helden kenmerkt. In de nederlandsche taal bestaat nog altijd geen volledige russische literatuurgeschiedenis. De werkjes van van Wijk blijven bij hoofdmo menten", Stokvis is erg beknopt, Kropotkin eenzijdig en bevooroordeeld (vertaald naar de engelsche uitgave !) In Duitschland bestaan enkele goede werken: Bruckners eschichte der Russ. Literatur, Weselofski, Die Russ. Literatur, Eliasberg, Russ. Literaturgeschichte in Einzelportrats. Frankrijk heeft Courrière, Walizjefski, maar vooral Vogué, een uitmuntend werk over den russ. roman, de duitsche jonge geleerde Nötzel gaf den laatsten tijd uit: Einführung in den Russ. Roman, Umgang mit Russen en vooral Die Sociale Bewegung in Rusland; ma r ten slotte wordt een royaal uitge voerd boek als van Luther blijde begroet. Het is goed geïllustreerd op de wijze van de be kende duitsche literatuurgeschiedenis van Vogt en Koch, de fransche van Bédier, en de nederland sche van Jan ten Brink, met portretten, facsimiles en reproducties van handschriften, titelpagina's enz. Maar wat aan dit werk zijn grootste waarde geeft, is het feit, dat het de vroegere eeuwen van russisch geestesleven niet in een enkel hoofdstukje samenvat, zooals dat tot dusver zoo vaak geschied de, dat het een geleidelijken ontwikkelingsgang geeft en aan de grootvorsten der 19e eeuw de plaats in ruimt die hun toekomt, zonder de verhouding tot het geheel uit het oog te verliezen. Ook is de jongste tijd niet vergeten, maar een goed gedocumenteerd, ofschoon uit den aard der zaak nog niet volkomen overzichtelijk ingedeeld en geschift gedeelte wordt gewijd aan de literatuur sedert de groote revolutie. Figuren als Block, Brioesof, Pilniak, Bjely, Sologoeb, Remisof scheiden zich voor den belangstellenden leek af uit den chaos van bewegingen en beweringen, die het leven in Rusland voor West-Europa op het oogenblik nog altijd is. Luther verstaat de kunst met juist gekozen fragmenten en enkele teekenende volzinnen een dichter levend te maken ook voor hem, die in deze jongste en heel belangrijke literatuur een onbekendejis. , Plaats ontbreekt om de indeeling van de stof nader te bespreken of schrijvers opvattingen toe te lichten, maar dit zeer belangrijke werk over de russ. litteratuur zij hierbij in ieders aandacht aanbevolen. AR N. SAALBORN Aanp:akbiljet van Wim Wijnman