3ffr',fe~'-t? ?""' i ;ww?'*> '? '-' " - -a * t (* V.MW Zaterdag 12 Juli A'. 1984 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Hoofdredactie van O. W. KERN K A MP Redacteuren: H. BRUGMANS, HERMAN HEYERMANS, TOP NAEFP en O. NOLST TRENITB Secretaris der Redactie t C P. VAN DAM UlTOEVERSi VAN HOLKEMA ft WARENDORF DE STILLE KRACHT VAN HET AGTUALISME De actualisten, zooals de Nederlandsche fascisten zich noemen, beginnen van zich te laten spreken. Aanvankelijk zochten zij het middel daartoe alleen in het ver spreiden van hoogdravende manifesten en het op andere wijze verkondigen van hunne theorieën in woord of geschrift. Maar in den laatsten tijd gaan de heeren ook over tot de daad en leveren alvast een voorproefje van wat ons te wachten staat als hun aantal mocht wassen en zij zich nog meer gedragen voel den door de sympathie van hun stille vennooten. f ^Z^tr^ciiten de vergaderingen van anti-militaristen of soortge lijke groepen, wier inèrïfhfeTi*hliir'biztfnder antipathiek zijn, in de war te sturen en maken daarbij een enkele maal zelfs gebruik van het middel van stankverwekkende projectielen. Zij verleenen bij stakingen bescherming aan werkwilligen en matigen zich aldus een deel van de taak der overheid aan. Zij sturen dreigbrieven aan sociaal-democraten: de redactie van Het- Volk werd gesommeerd eenige van hare leden te ontslaan, anders zou er een inval in de drukkerij geschieden en de verdere uitgave van het dagblad onmogelijk worden gemaakt; een sociaaldemocratisch wethouder te Hoorn werd aangezegd, dat hij binnen veertien dagen moest aftreden; toen hij zich begrijpelijkerwijze daaraan niet stoorde, maakte de Stormorganisatie van Stam II' zich op, des nachts aan zijne woning een proclamatie aan te plak ken, waarop een doodskop was geteekend, met het omschrift: Gehoorzaam binnen veertien dagen ! De eedgenooten wachten niet langer. Hoed u. Eerste waarschuwing". Een politieagent belette den aanvoerder der Stormorganisatie", het heldenfeit der aanplakking te volbrengen en nam hem mee naar het bureau, waar proces-verbaal tegen hem werd opgemaakt. Over de kwajongensstreken van deze branies, wier hoofd op hol is gebracht door de roemruchtige daden van de fascisten in Italiëen van hun geestverwanten bij de völkische" partij in Duitschland, kan men de schouders ophalen. De held uit Hoorn zal zich voor de rechtbank hebben te ver antwoorden; indien het gelukt de schrijvers van den dreigbrief aan de redactie van Het Volk te ontdekken, zullen ook zij worden gestraft; men moet aannemen, dat de justitie ook de heeren, die met stankbommen gooien, niet ongemoeid zal laten. Toch is er eenige reden, het actualisme niet heelemaal en baga telle te nemen. In de eerste plaats, omdat zulke daden, als wij signaleerden, niet beschouwd moeten worden als op zich zelf staande handelingen van enkele verdwaasde individuen, maar voortvloeien uit het wezen van het actualisme. Dit wil immers niet slechts het parlementarisme en de sociaal-democratie en het communisme bestrijden waartoe het volkomen gerechtigd is, mits het zich daarbij van geoorloofde middelen bedient?, maar het wil ook een gewapende macht vormen, die door vreesaan jaging of door uitoefening van geweld te gelegener tijd het roer van den staat in handen van hare leiders brengt. Nu behoeft men zich er niet erg ongerust over te maken, dat dit laatste doel zal worden bereikt. De uiterlijke fratsenmakerij van het actualisme: zwarte hemden met oranjestrikjes, stormorganisaties, dreigbrieven met doodskoppen en al zulk fraais strookt al heel weinig met den aard van ons volk in zijn geheel. Ook heeft dit een afkeer van onwettigheid en geweld. Maar voor sommige groepen van Nederlanders schijnt het actua lisme toch eenige bekoring te hebben. Het vindt zijn aanhangers onder Roomsch-Katholieken en vrienden van het Vlaamsche activisme en officieren, in het alge meen onder die kringen van meerendeels jongelieden, die aan een vurige nationale gezindheid vijandschap paren tegen de heer schappij van de menigte, die gloeien van verlangen om door daden van die gezindheid te laten blijken, al is htt dan voorloopig maar door het gooien met stankbommen en het schrijven van anonyme dreigbrieven, en wier zin voor het decoratieve en ostentatieve en romantische bevrediging vindt in de geheimdoenerij en de zwarte hemden met oranjestrikjes en de telegrammen met be tuiging van verknochtheid, waarmede, als ik wél ben onderricht, onze Koningin door hen wordt overstelpt. Men zou hun al deze genoegens kunnen gunnen en hun den, overigens volstrekt niet door hen gewenschten dienst kunnen be wijzen, over hunne faits et gestes het stilzwijgen te bewaren, indien de Bond van actualisten alleen zijne beteekenis ontleende aan zich zelf of aan de verrichtingen zijner leden. Maar zoo staat de zaak niet. De eigenlijke reden, waarom het actualisme hier te lande aandacht verdient, is de stille kracht van sympathie, die het steunt. Het verheugt zich in de welwillende gezindheid van een aantal ? medeburgers, die nooit van hun leven zich aan het schrijven van ' dreigbrieven hebben schuldig gemaakt en rillen bij de gedachte, dat zij zouden moeten paradeeren in een zwart hemd, versierd met oranjestrikjes, en den fascistischen groet zouden moeten brengen. Het wordt aangemoedigd, misschien ook geldelijk gesteund door Nederlanders van allerlei kleur en belijdenis, maar die hierin overeenstemmen, dat zij het algemeen kiesrecht en de uitwerking; daarvan verfoeien, en die het actualisme begroeten als het eenige middel om van die vermaledijde democratie af te raken eere ongeoorloofd en onwettig middel weliswaar, maar zij zouden bereid zijn over dit bezwaar heen te stappen, indien het middel slechts probaat bleek ter bereiking van het gewenschte doel. Het wordt zelfs openlijk, zooal niet gulweg toegejuicht en blijde aanvaard, dan toch met blijkbare instemming begroet en als een alleszins verklaarbaar teeken des tijds geduid in tijdschriften en dagbladen door dezelfde categorie van menschen, die in Novem ber 1918 geen woorden genoeg vonden om hun afschuw te betuigen van het revolutionair bedrijf, waarmede een minderheid van het volk zijn wil aan de meerderheid trachtte op te leggen, maar die het aan het actualisme niet euvel zouden duiden, wanneer het met soortgelijke, d.w.z. door onwettige en revolutionaire middelen hetzelfde volbracht als toen werd gepoogd, nl. een staatsgreep of revolutie, mits deze slechts de democratie den hals omdraaide. Onder hen, die het doel van het actualisme aanvaarden, zullen er zijn, die voor de middelen, waarnaar het grijpt, nog terug deinzen. Maar hier en daar worden op dit punt reeds concessies gedaan. Toen de vergadering van de anti-militaristen te Amster dam had plaats gehad, waar de actualisten met stankbommen manoeuvreerden, kon men eenigen tijd later in het Utrechtsch Dagblad een soort van vergoelijking van dit bedrijf lezen: men moest toch niet vergeten, dat de actualisten zoo geprikkeld werden door het optreden van de anti-militaristen ! De stille kracht, die het actualisme bevordert, verklaart voor een deel de brutaliteit, waarmede deze partij meer en meer te werk gaat. Over deze activiteit moet men zich tenslotte verheugen. Zij zal de overheid niet alleen nopen tot het uitoefenen van gerechtigheid, maar haar ook opmerkzaam maken op een ander gevaar: dat de partijen, die.door het actualisme worden bestookt,, tot tegenweer overgaan. Zij zal vermoedelijk den Minister van Oorlog er ook toe bewegen,, aan de Nederlandsche officieren duidelijk te maken, dat liet met hun plicht niet overeen is te brengen, te behooren tot een partij, die terreur tegen medeburgers predikt en uitoefent. En zij kan hen tot inkeer brengen, die het actualisme in stilte waren toegedaan. Welke gerechtvaardigde bezwaren men ook moge koesteren tegen de politieke toestanden van onzen tijd, de weg, waarlangs het actualisme tot verbetering wil voeren, door schrikaanjaging en geweld, zou alleen mogen worden ingeslagen, als die toestan den onduldbaar waren en alle middelen tot herstel uitgeput. Noch het een, noch het ander 's liet geval. K E R x K A M P