Historisch Archief 1877-1940
Men zou der menschheid gevoegelijkde
gemoedsschokken van den dagelijfcschen gang van zaken
der Londensche conferentie hebben kunnen
besparen. Dergelijke gewichtige onderhandelingen
geschieden nooit zonder een geheel wisselspel van
voorstellen en tegenvoorstellen, van formules en
tegenformules. Wanneer men, gelijk in handels- of
in financieele zaken, zoo verstandig is ait alles
en petit comité" te houden, is van sensatie
geen sprake en wordt het publiek niet anders
gewaar dan 't resultaat, dat natuurlijk een regeling
bevat. De regeeringen' schijnen evenwel met
hare internationale-politieke conferentie's een
ardersysteem niet te kunnen loslaten. Men behoeft
niet te aarzelen dit een verfoeilijk systeem te
noemen. Het. is 't systeem van vergaderen a grond
orchestre, omringd door een menigte sensatie
jagers, intriganten en betweters; de chefs opge
zweept door hun persorganen; ontijdig vastgelegd
aan voorstellen die door indiscretie's noodeloos
worden publiek gemaakt; de geheele atmosfeer
in een nerveuzen toestand gebracht.
Zoo is het er op 't oogenblik ook te Londen weer
uit gaan zien. Men zou den indruk krijgen, dat
minstens eens in de twee dagen het probleem de
heftigste crisissen doormaakt. Toch is het niet
anders dan de vrij normale phase van voorberei
ding, die alleen maar gevaren van mislukking
oplevert doordat zij op onoverlegae wijze aan de
groote klok gehangen wordt.
In de techniek van internationale conferenties
heeft de menschheid het nog niet ver gebracht.
Het beste is dus, de ups en downs van de Lon
densche negotiatie stil hunnen gang te laten gaan,
en niet aan elk oogenblikkelijk vooistel teveel
gewicht te hechten.
Men wachte liever op definitieve resultaten.
Hiervoor is te meer reden, daar nu wel vaststaat
dat verschillende accoorden moeten worden ge
sloten. Niet alleen tusschen de geallieerden
on^erng, maar ook met de Duitschers. Accoorden
betreffende de regeling der Duitsche financiën,
betreffende de evacuatie van de Ruhr, en betref
fende latere sancties. Daar zal dus ook nog een
en ander over te spreken zijn; en het staat te
voorzien dat niets van alles wat nu nog uiterst
gedecideerd en eenzijdig op 't fornuis is gezet,
even absoluut en eenzijdig zal behoeven te worden
gegeten ook. Dit geldt zoowel van de pretensieD,
zoogenaamd, der bankiers", als wel voor die
van sommig? regeeringen. Den eisch van 't opgeven
der individueele bevoegdheid tot sanctiè's, zien
wij in geen geval vallen; al krijgt die bevoegdheid
minder klem, zoodra een goedwillige geallieerde
samenwerking den Duitschers de lust tot
wanpraestatie zal blijven benemen. Evenmin echter
zien wij de almachtige functie van de Commissie
van Herstel onaangeroerd voortbestaan.
Het is onder het afwachten van den verderen
loop der conferentie misschien belangrijk, te
wijzen op de twee groote historische verschijnselen,
die scherper dan ooit te voren te Londen aan het
licht getreden zijn.
Het treffendste daarvan is wel de macht, door
de internationale haute finance heden ten aage in
de internationale staatkunde, en zelfs in de
binnenlandsche aangelegenheden van verschil
lende landen, uitgeoefend.
Te Londen hebben de bankiers gewerkt naar
de door de groote democratische richtingen ge
wilde tendenties. Anders ware het voor deze rich
tingen een schopne gelegenheid geweest, te wijzen
op de bevestiging van de marxistische stelling:
dat de macht van het kapitaal die van de
regeeringsdogma's overtreft.
Wat nu te Landen zoo duidelijk aan den dag is
gekomen, is een verschijnsel dat reeds in de laatste
jaren in geweldige mat^. Europa heeft beheerscht.
Heeft niet de democratie van den nieuwen
Oostenrijkschen staat een belangrijK deel van het staats
program zien opstellen door een internationale
financieele commissie, die 't reconstructieplan
daarvan- afhankelijk maakte? Heeft Hongarije
niet een program van regeeringsmaatregelen
moeten aanvaarden, die door internationale finan
cieele adviseurs Waren voorgelegd? Terzelfder
tijd schikte Polen zich hoewel met meer onaf
hankelijkheid, in voorwaarden, voor inter
nationaal creaiet gesteld. De Ssvietregeering ziet
zich in al harenovermoea beteugelddoordeeischen
van wetgevingen rechtspraak,die de internationale
credietgevers haar onverbiddelijk voorhouden,
en op de soviet-conferentie te Londen gaat de
krachtproef tusschen Moskou's machtsgevoel en
den wil van de City. Aan Frankrijk zelf is,toende
sprongsgewijze daling van de franc was aange
broken, ae klern van Morgan's inzichten omtrent
de bezuinigingsnoodzakelijkheid niet onthouden.
En heeft niet ten onzent de heer Wibaut, ietwat
naief, getoornd ornaat de Nederlandsche bank
"verdere credieten aan den Staat niet onvoorwaar
delijk wenschte te geven? Braziliëziet zijn staats
beleid onderworpen aan déuitvoerige kritiek
vaneen groep Londensche bankiers. Balkanlanden
NEDERLAND OP DE OLYMPISCHE SPELEN
Teekening voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
EIND GOED, AL GOED
moeten hun politiek naar bankiersinzichten nuan
ceeren.
In de Duitsche schadevergoedingskwestie zijn
voor, tijdens en na de Dawesperiode de geldmark
ten een woord gaan meespreken.
Dit is in Londen tot bijzondere uiting, en
daarmede misschien- ook over zijn hoogtepunt,
hénge komen.
Wij brengen het ger^eele verschijnsel hier niet
als een aanklacht ter sprake. In de eerste plaats
is er trouwens weinig tegen te doen. Er valt nu
eenmaal niet economisch te reconstrueeren zonder
de medewerking der economische machtsfactoren,
en deze regelen zich naar hun belang.
Maar bovendien is de invloed der haute finance
in de staatsaangelegenheden nooit zoo
ongetemperd als het soms lijkt. De haute finance is geen
nheid, en zij heeft daarom geen almacht. Te
Londen scheen een tijdlang het heft geheel in
handen van den gouverneur van de Bank of
England, den heer Norman, die als een zeer stroef,
insulair en eenzijdig man bekend staat. In 't
bijzonder heeft hij een bijna manischen hekel aan
alles wat schadevergoedingsschulden" is, en
lag 'taan hem, zoo werden de regeeringen spoedig
gedwongen daardoor strepen te halen.
In 't algemeen gesproken kan men voorts zeggen,
dat de groote financieele leiders niet naar over
macht streven. Wel doen zij zich gelden, maar de
ervaring toont teven;,, dat in die kringen, zeer
verstandig, slechts naar een, niet naar den
invloed wordt gestreefd.
En ten slotte mag er wel op gewezen dat in
onzen tegenwoordigen tijd de groote internationale
kapitaal-wereld onweersprekelijk de groote deugd
heeft, zeer sterk op vrede, rust en herstel van
zaken georiënteerd te zijn ! Juist daardoor ook
is het haar mogelijk geworden, een zoo gewichtige
rol te spelen, dat die rol goeddeels een heilzame is.
Een tweede verschijnsel, waarop de Londensche
conferentie ons doet wijzen, is de steeds meer
veranderende houding van Noord-Amerika. Wij
zien de menschen van dat land nu weer actief in
SCHEEPS- WINKEL- KAMER.
Grootste Meubelfabriek van Nederland
internationale Europeesche zaken deelnemen.
En wat bovenaien het opmerkelijke van deze
medewerking is, is: dat zij zich voltrekt door
middel van de band met Groot-Brittanië.
Men heeft vroeger van Japan gezegd, dat
Holland het venster is geweest, waardoor 't Rijk
van den Mikado Europa heeft leeren zien. Op
eenigizin. gelijke wijze schijnt nu Noord-Amerika
door 't Engelsche venster Europa gewaar te
worden.
Inmiddels hebben de Bayreuthgangers, tiie de
dit jaar hervatte Wagneropvoeringen zijn gaan
bijwonen, op den weg naar den schouwburg het
No/«/2gzwaard" vinden hangen, tusschen de
jaartallen 1914?1918, en met de verzekering er
bij, dat Notung weer jong en met nieuwe kracht
daar is. De voorstellingen eindigden met het
bekende Deutschland iiber Alles". Dat ook de
Beiersche kunstwereld zich weer zoo betuigt,
maakt zeer stellig Herriot's positie in de Londen
sche onderhandelingen en bij de bespreking van de
vraag der securité', niet gemakkelijker.
BRANDARIS