DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2459 CHEMISCHE OORLOGVOERING EN VOLKENBOND In het vorige artikel 1) werd nog geen rekening gehouden met het bestaan van den V. B., waarvan het hoofddoel is: de hand having van den Vrede. De eenige afdoende wijze waarop het oorlogsgevaar kan worden gekeerd, is het eendrachtelijk samenwerken der Bondsleden om dit duidelijk in het Grondverdrag aangegeven doel te bevorderen. Met gejammer over de vreeselijke gevolgen der toepassing van het door het Volkenrecht met beslistheid verboden oorlogs middel: vergif, komt men geen schrede verder; met het aanprijzen van de weerloosheid der kleine staten, staat men voor dezen een stelsel voor, dat hen met zekerheid in een eventueelen oorlog, in de nabijheid hunner grenzen gevoerd, zal betrekken. Men moet de gifplant in hare wortels aantasten, en dit kan slechts door den V.B. geschieden. Het Grondverdrag wil vóór alles twee zaken, die onderling in het nauwste verband staan: vermindering der nationale bewapeningen en onderlinge militaire garantie der Bondsleden tot handhaving van den Vrede. Het verband tusschen deze beide is zóó innig/datde eene zonderde andere ten eenenmale onoplosbaar is. Zonder vermindering en begrenzing van de nationale bewapeningen kan van eene verzekerde garantie geen sprake zijn omdat de weg niet wordt afgesloten, die tot het voortdurend opdrijven dier bewapeningen leidt, die iedere garantie op losse schroeven stelt. Zonder onderlinge garantie, waarop vast kan worden gerekend, kan geen staat aan eene vermindering zijner bewapening denken- Daar nu echter door eene verwaterende Résolution interprétative de onderlinge militaire garantie van het Grondverdrag geheel illusoir is gemaakt, is door Lord Robert Cecil het initiatief genomen, om door een onder de auspiciën van den V.B. te sluiten algemeen garantieverdrag de hoofdbepaling van het Bondsverdrag weder te herstellen. Het is hier niet mijn doel het ontwerp CecilRéquin in bijzonderheden te bespreken en de wijzigingen en aanvullingen, die er m.i. in zouden dienen te worden aangebracht, te vermelden. Het bevat vele goede, enkele zelfs uitmuntende bepa lingen. Vóór alles moet men het echter eens zijn over het beginsel van de op de algemeene onder linge garantie gegrondveste vermindering der bewapeningen. Aanvaardt men dat beginsel niet, dan wordt natuurlijk elk garantieverdrag, hoe goed ook geredigeerd, verworpen, en tracht men dit door eene afbrekende critiek te motiveeren. Hoe het met die beginselquaestie is gesteld, zal hieronder worden aangegeven. Vooraf echter nog enkele opmerkingen over de beteekenis der algemeene garantie. Deze, aangegaan onder de auspiciën van den V.B., zou den Bond niet verzwakken, zooals somtijds wordt beweerd 2), maar hem integendeel verster ken, door het bevorderen van zijn hoofddoel: de handhaving van den Vrede. Met name zou de algemeene garantie het den V.B. mogelijk maken het gifmonster te verdelgen. De alleen door eene algemeene onderlinge garantie te verwezenlijken vermindering der bewapeningen zou den V.B. in staat stellen bij die vermindering tevens de gifstoffen als oorlogsmiddel te verbieden en aan 1) Zie het artikel: De chemische oorlog en de nationale ontwapening in het nummer van 28 Juli 11. In de 3e alinea v. o. van dat artikel (blz. 3) zijn de hieronder gecuisiveerce woorden uitge vallen. De zin moet luiden: Wie echter, die met aandacht de verschillende phases van den wereldoorlog heeft gevolgd, kan ontkennen, dat zelfs een onvoldoend geoutilleerde strijdmacht als die waarover Nederland beschikte (vóór of tegen, di s met twee vermenigvuldigd), een afstootende kracht heeft uitgeoefend, zoodot dus de bewe ring niet opgaat, dat zij geen gewicht in de schaal heeft gelegd?" 2) Toen onze regeering van'de door de Japansche, Amerikaansche en Britsche gezanten afge legde verklaring van 5 Februari 1922 nopens de eerbiediging van Nederlands eilandenbezit in den Stillen Oceaan, met levendige voldoening akte nam (brief v. d. Min. v. Buit. Zaken van 12 Maart 1922), heeft niemand er aan gedacht (en terecht)eronze regeeringeen verwijt van te maken, dat zij niet aan de Japansche, Fransche en Britsche regeeringen heeft doen weten dat zij die verklaring ongewenscht achtte, omdat arti kel 10 van het V.B.-verdrag reeds eene be sliste garantie bevat, zopdat het geven en aan vaarden van die verklaring den V.B. slechts zou verzwakken, terwijl alleen eene aanvullende ver klaring van de V. St., die geen Bondslid zijn, noodig was. Maar wanneer men deze feitelijke garantie van Japan, Frankrijk en Gr. Brittanje geen verzwakking van den V.B. noemt, waarom beschouwt men dan de algemeene garantie onder de auspiciën van den V.B. wel als zoodanig? de uit te breiden militaire controlecommissie de taak op te dragen de eventueele vervaardiging en het gereedhouden van gifstoffen voor oorlogs doeleinden te constateeren en tegen te gaan. De verbodsbepalingen tegen het bezigen van vergif in den oorlog zouden in de meest ondubbeïzinm)^ bewoordingen in het garantietractaat moeten zijn vervat. Hierbij kan worden verwezer.i naar het conventioneele Volkenrecht, dat het bez:'gen y^ri vergif als krijgsmiddel met beslistheid \ 'erbieü1 (artikel 23 sub. a van het Oorlogsreg! .etnent, Verklaring van 1899). Artikel 5 van het Washingtonsche tractaat . 6 Februari 1922 luidt: The use in war of asphyxiating, po/sonï.^tl or other gases, and all analogous liquids, mater ia, or devices, hoving been justly condemned by t' . general opinion of the civilised world and a prohibi1 '? of such use hoving been declared in Treatfes to which a majority of the civilised Powers are porties: The signatory Powers, to the end that this prohibition sho.ll be universally accepted as a part of inter national law binding alike the conscience and practice of nations, declare their assent to such prohibition, agree to be bound thereby as between themselves and invite all other civilised nations to adhere thereto." Het eenige afdoende middel daartoe is de alge meene wederkeerige waarborg die slechts de V.B. vermag in het leven te roepen, met de daaraan verbonden vermindering der nationale bewape ningen en onder het algemeen aanvaarde beginsel, dat het gebruik van vergif als oorlogsmiddel onherroepelijk verboden is. Zonder zulk een algemeen garantie verdrag kan geen staat, hoezeer ook het gebruik van de gifstoffen in den oorlog verfoeiende, er van afzien ze in gereedheid te houden, wil hij zich niet weerloos maken tegenover een eventueelen tegenstander die het wél mocht bezigen. 3) Toen in de zitting der Assemblee van 1922 de be kende Résolution XIV me t algemeene stemmen was aanvaard, was er reden hoopvol gestemd te zijn. Doch terstond daarop begonnen vooral de neu trale" staten zich reeds tegen het algemeen garnnttedenkbeeld te verzetten, en speelden daar door in de kaart der groote staten, die hun vrijheid van handelen niet aan banden gelegd wilden zien. Inplaats van met allen invloed die hun ten dienste stond in opbouwenden zin te werken, hebben de neutrale" staten afbrekend werk gedaan: alles wat hun in het ontwerp niet beviel werd breed uitgemeten, het juiste beginsel werd niet onom wonden aanvaard (integendeel de poging om tot de eenig mogelijke oplossing te komen werd met wantrouwen beschouwd); de goede en zelfs de uitmuntende bepalingen van het ontwerp werden over het hoofd gezien of verdacht gemaakt. Het resultaat van dit alles is nu geweest, dat alle groote staten, behalve Frankrijk, tengevolge van den weikomen steun dien zij van de zijde der neutra len" hebben ondervonden, onder bemanteling hunner ware bedoelingen het algemeene-garantieplan konden doen in duigen vallen. Onder deze omstandigheden doet het eigenaardig aan als men hoort beweren, dat onze regeering aan de pressie" der ons omringende groote mogendheden nethoofd zou hebben moeten bieden toen zij het onderlingegarantie-denkbeeld met beslistheid verwierp ! In elk geval kon aan den V.B. geen beter getuigschrift van objectiviteit en onpartijdigheid worden uitgereikt dan de weigering der groote mogendheden om de algemeene Volkenbonds garantie te aanvaarden, die hunne agressieve neigingen of hun materialistisch-egoïstisch streven aan banden zou leggen. Japan is er tegen. Het wil de vrije hand" in den Pacific niet verliezen. Italië, het rumoerige land, dat niet voor de toepassing van geweldmiddelen terugdeinst(Corfu),iser tegen. Het werpt nog steeds begeerige blikken naar het Oosten en wil zijne eventueele agressieve handelingen niet door den V.B. belet zien. V. St. van Amerika zijn er tegen omdat zij in het W. werelddeel de vrije hand willen houden en zich verre verheven achten boven den V.B. En nu onlangs heeft ook Gr. Brittanje zich er tegen verklaard ! Het wil zijn splendid isolation, zijn eeuwenoude politiek van right or wrong, my country, niet prijsgeven ! Moge ook volgens sommigen Mac Donalds afwijzend schrijven aan den V.B. zijn beïnvloed door de 3) Zie het artikel van Capitaine Fonck in de Revue des Deux Mondes l mai 1924: Le danger aérien allemand." Schr. die zich in den wereld oorlog als aviateur heeft onderscheiden, is Voor zitter van de LigueAéronautique, en publiceerde het werk: L'Aviation et la Sécuritéfranchise", door mij aangekondigd in Het Fransche Boek", April 1924. Verblijdend en hoopgevend is het bericht, dat de Britsche onderstaatssecretaris voor de Luchtvaart in het Lagerhuis heeft verklaard, dat de Britsche luchtstrijdkrachten niet beschikken over bommen,rgevuld met gif gassend Maar zonder algemeene garantie moeten de staten wel op het gifmisbruik^bedacht zijn. E. J. VAN SCHAICK MAKELAAR tjftrte Jansstraat 25b" - Utrecht WONINGBUREAU ASSURANTIES TELEFOON 125 mstandigheid, dat deze tot de Labourparty oehoorende Minister zich geplaatst ziet tegenover een voorstel van den conservatieven Lord Cecil, m.i. ligt de oorzaak dieper. Ieder die de geschiede nis van Engeland, en met name die van den allerlaatsten tijd, aandachtig heeft gevolgd, weet, dat het streven van dit land er steeds op is gericht zijn meest rechtstreeks materialistisch-eigenbelang te dienen. 4) Zoo het door den V.B. kon worden verplicht zich aan de zijde van den staat te stellen, die het slachtoffer is van een aanval, zou het dat standpunt moeten prijsgeven. Veelal hoort men hier te lande onomwonden verklaren, dat het ontwerp Cecil-Requin tegen Duitschland is gericht. Indien men echter niet willens blind is voor Engelands houding sedert de laatste jaren moet men er van overtuigd zijn, dat indien het gelukt ware eene algemeene garantie (althans voor Europa) tot stand te brengen, waarin dus ook Engeland ware vertegenwoordigd, die garantie minstens evenzeer gericht zou zijn tegen eene eventueele agressie van Frankrijk als tegen eene van Duitschland of van welk ander land dan ook. Maar.... Engeland verkoos vrij te blijven om steeds te kunnen handelen naar het materialistisch-egoïstisch eigenbelang des oogenbliks. De omstandigheden waren juist in dezen tijd gunstig om de grondslagen te leggen voor een algemeene Europeesche garantie. Eene belangrijke schrede in de goede richting ware de toetreding van Duitschland tot den V.B. (met een vasten zetel in den Raad) nadat de garantie van den V.B. onomwonden ware aanvaard. Reeds in Januari 1921 zeide Viviani in de Sorbonne, dat deV.B. niet volkomen aan zijne roeping kan beantwoorden tenzij hij algemeen is. Herriot verklaarde in zijne eerste ministerieele rede, dat ook Duitschland, evenals ieder ander land, behoefte heeft aan een gevoel van veiligheid. Hij wil aansturen cp een algemeen verdrag van wederkeerige garantie, waartoe ook Duitschland kan toetreden. Dat Engeland de toetreding van Duitschland tot den V.B. voorstaat (zooals nog onlangs weder door Lord Parmoor werd gezegd) spreekt van zelf. Nu echter, tengevolge van de weigering der groote staten, de algemeene garantie voorloopig in de doofpot is gestopt, kan er vaneen systemati sche, doelbewuste vermindering der bewapeningen ook geen sprake zijn. Nu zal ook voorloopig met den chemischen oorlog in al zijn diabolischen omvang rekening moeten worden gehouden ! De neutralen" moeten er zich rekenschap van geven, dat zij door hunne kortzichtigheid die hen zich met hand en tand tegen het garantieontwerp deed verzetten, de bestendiging van dien toe stand hebben bevorderd. Nadat bovenstaande regelen reeds waren ge schreven, las ik een uitvoerig overzicht van Mac Donalds schrijven aan den V.B. waarin de reeds bekende bezwaren" tegen het garantieontwerp weder breed worden uitgemeten. Wellicht geeft mij ditaanleidingdie bezwaren nader te bespreken. Zij kunnen m.i. den toets eene r opbouwende critiek niet doorstaan. Hiermede is niet gezegd, dat het ontwerp geen wijziging en aanvulling zou behoeven, maar wél, dat het bij aanvaarding van het grond beginsel, en gelet op den weg dien het Grondver drag aangeeft, welke moet worden gevolgd bij het ontstaan van een geschil dat oorlogsgevaar insluit, een zeer goeden grondslag aanbiedt om op voort te bouwen. Geen oorlog valt als een bliksem straal uit onbewolkten hemel, (dit was ook niet me t dien van 1914 hèt ge val) en allerminst wanneer de algemeene vermindering der bewapeningen onder toezicht van den V.B. is doorgevoerd, het geen een fundamenteele eisch der verplichte garantie is. Een staat die weigert het geschil voor den V.B. te brengen in weerwil van de waarborgen voor onpartijdigheid, die thans reeds de Raad biedt en die nog kunnen worden vermeerderd, schendt zijn Bondsplicht. Een aanval ter ver dediging" is slechts noodig voor een staat die een onpartijdig onderzoek in zijne zaak schuwt. Mac Donald wil nu eene conferentie der staten buiten den V.B. om \ De beide Vredesconferenties" te 's Gravenhage gehouden hebben geleerd wat daar van in het belang van den vrede te verwachten is. | H. LTv A N O o R D T 4) Ik moge hier verwijzen naar mijn artikel in Onze Eeuw (1904): De vrede van Amiens, wat er aan voorafging en op volgde."