t * o DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2461 f CLOTILDE SAKHAROFF in Chanson Négre" KRONIEK VAN DEN DANS X. CLOTILDE En ALEXANDER SAKHAROIT. Parijsche herinneringen van een viertal jaren geleden deden reeds vreezen, dat de Scheveningsche dansavond der Sakharoffs eenigszins teleurstellend zou zijn. Zij maakten indertijd den indruk van twee dansers die weliswaar niet van den eersten rang waren, omdat zij te weinig groote lijn en elementair gevoel bezaten dan dat men hen naast Mary Wigrnan, Edith von Schrenck, Gertrud Leistikow zou mogen noemen, maar die toen toch een goed geschoold paar schenen, met verfijningen in vele onderdeden en een voortdurende decoratieve en uiterlijke ver zorging, die hun kunst iets eigens en bijzonders gaf. Daartegenover stond, dat reeds toen hét eigen aardige karakter van dit dansen opviel: de samen gesteldheid uit allerlei kleine bewegingen en fragmenten, het al te bewuste ineengezette, het gebrek aan groote, vloeiende lijnen en aan die eenheid van beweging en dansvorm die de ware danser kenmerkt. Er was iets onder den niterlijken schijn, onder de gepolijste oppervlakte .en de kieskeurige costunms, dat zich bij elke nieuwe herinnering aan deSakharoffs sterker op den voorgrond drong en dat thans, bij een weerzien, een innerlijke ar moede, liever nog: een'gebrek aan ui tdrukkings vermogen blijkt te zijn. Er viel indertijd een ver gelijking op tusschen de ge breken van een groote dan seres als Isadora Duncan en dansers als Sakharoff. Waar Isadora Duncan somtijds niet in staat was haar gebaren gevormd naar Grieksche beelden en vazen, en vervuld met een waar achtige vervoering, op te doen gaan in een voortdu rende eenheid van bewe ging, was er een duidelijk zichtbare leemte en leegte,het lichaam voelde te elementair om dit te verbloemen. Het het was dat van een meesCLOTILDE in Chanson Nègre" De Sakharoffs herstellen dergelijke leemten en fouten met groote zorgvuldigheid: ze verbergen de leege plekken en verdoezelen ze met al de be hendigheid van een talent. Die vroegere indrukken werden door het Scheveningsche programma, waarop weinig nieuws was, bevestigd;de zuivering, die grootere dansers in ons zien gebracht hebben, maakte de onzuiverheden der Sakharoffs dui delijker en ook de oorzaken zijn thans beter verklaarbaar. Alexander Sakharoff, de leider van dit paar is een van de eerste dansers na Isadora Duncan geweest, hij zal zijn plaats in de ontwikkeling ook behouden, want hij heeft, als een der eersten, die vele problemen scherp zag, der beweging vele diensten bewezen. Hij kwam tot den dans met een veelzijdig, wellicht typisch voor-oorlogsch veel zijdig talent, een scherp intellect, uitgesproken neiging voor de schilderkunst en onmiskenbaar decadente eigenschappen. Hij ontdekte zeer snel het zwakke punt in de scholing van Duncan: het gebrek aan technische grondslagen, en hij was een der eersten die de balletschool om hulp vroeg. Maar hij schiep, en dat is karakteristiek voor hem, geen eigen bezit aan bewegingen, hij paste toe wat zijn kieskeurigheid behaagde: een weinig ballet, een weinig acrobatie, een weinig klassieke vorm, een weinig cabaret. En dat stempel zal de dans der Sakharoffs blijven dragen: hun dans is slechts een toegepaste, decoratieve kunst, waarin muziek, costunm, gebaar en schilderkunst op de beweging zijn toegepast, maar waarin de beweging nooit een eigen vrij, creatief leven leidt, gelijk men het bij grooteren dan zij kon aanschouwen. Het is een dans voor intieme salon uitvoeringen, voor kleine zaaltjes, en als men er dan niet meer van vraagt dan een licht, opper vlakkig spel, is er een zekere gratie te waardeeren. In de ontwikkeling der grootere danskunst behoeft men echter met de Sakharoffs geen rekening meer te houden. Trouwens, Alexander Sakharoff ver klaarde kort geleden: wij zijn geen dansers". Wat dit paar wel is, valt moeilijk te definieeren, wellicht in de eerste plaats een paar aangename artisten voor diegenen die van dtn dans alleen het meest uiterlijke aan bekoring vergen en een paar uitstekende voorbeelden om beperkingen en gebreken aan te demonstreeren voor hen die er meer van vragen. In de eerste jaren der nieuwe ontwikkeling gal Sakharoff met zijn scherpzinnigheid en ballet scholing een sterken indruk tegenover het on zekere van vele anderen. Sindsdien hebben de besten daarvan zich een eigen vorm geschapen; Sakharoff vermeerderde alleen} zijn\ kieskeurig bezit aan bewegingsfragmenten. De beweging is hem voorbijgegaan en het lot vaifvelen, die een Ci.oTii.Dr: SAKII \KuriI-: P;<i vr.\Mi: falen was duidelijk ter. bepaalde richting in den aanvang beïnvloedden, om later te worden achtergelaten, is hier duidelijk zichtbaar. Wat eens hun beste bezit was: de scholing, is thans elders zooveel beter, dat het hier een /.eer beperkt en tweedehandsch kunnen lijkt, verborgen onder schijnbare verzorgdheid van vorm. Clotilde Sakharoff, eens Clotilde van Derp, is in haar vroegen tijd door bevoegden erkend als een zeer jonge danseres van een frissche, grillige, ALliXAMDIiR HAIvIlAROFF in ,,Vi^iutic del Ouatroceuto" aandoenlijk jonge en onzekere gave. Misschien toont zich dat vroegere karakter het meest in een dans des Pocme Frintanier", een verfijning van een volksdans, waarin zij vrij en eigen en behoorlijk is. Elders, in het,,Chanson Nègre", leeft dezelfde gratie onder een zeer samengesteld eostiunn en velerlei wispelturige en uitdagende beweging. In verscheidene dansen treft het dat zij, hoewel technisch de mindere, toch veel meer danseres is dan haar leider, omdat er telkens zuivere beweging en natuurlijke stuwkracht verschijnen in het brie abrac van allerhande vond sten, standen en fragmenten, die dikwijls kennelijk door Alexander Sakharot'f zijn samengesteld. Sakharoff /elf treft weinig. Hen van zijn oudste dansen, de Visione del Qaatrocento", herinnert met zijn vele losse standen aan het genre van Cliarlofte Bara en op dien clnodloopenden zijweg v;ui nagebootste en omgev.ette plastiek en schilder kunst waarop zoovele danser.-; vcrüv/üliicn,!;;;;; men ook /ijn ,,Caprice du Lirque rangeeren. Het beste is dan nog een ..(iavotte'1, een Pavane Royale", een Goliwogg's Cake Walk" waarin tenminste gedanst wordt. Maar hier ziet men dan ook hoe beperkt Sakharoff's kunnen in wezen is en welk een klein gebied dit paar slechts beheerscht. Enkele balletbewegingen, het naar voren ontwikkelen en strekken van het been. enkelepassen, waarbij de voet ejnige malen aanslaat, ko men telkens terug; de karakteristieke sterke heupbeweging van het Visione" van Sakharoff verschijnt direkt daarna in Clotilde's Danse Sainte" en maakt ze eer zinnelijk dan heilig; telkens verwacht men, na een in/.et die groote bewe ging belooft, een ontwikke ling en ziet men slechts herhaling of verval. Kn als men den Sakharoff's de eer laat dat zij in enkele dansen iets persoonlijk» toonen, en dns verre boven de massa staan, moet daaraan wor den toegevoegd, dat zij elders dat weinige in zoo pretentieus opgedienden en opgesierden vorm geven, dat de zeepbel barst en spat in lucht en ledigheid. CLOTILDF. in ..Chanson Nèi F. W i: K u M E u s B i.' N i N c.