No. 2461 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 21 (Met ieekeningen voor de Amsterdammer" door den schrijver) DE EEUW VAN HET KIND JACKIE COOGAN Cinema Palace. DINKËY DEAN Tuschinsky. E leven inde eeuw van het kind ook cinematogra fisch gesproken. Ik bedoel hier niet 't groote kind, dat bioscoopbezoeker" heet en met ademlooze belangstelling dramati sche verwikkelingen volgt, die in de hoogste klasse der lagere school als te flauw" zouden worden genegeerd nee, ik meenden ernstigen, knap pen mensch van drie turven hoog, door ouderwetsche luitjes abusievelijk voor 'n baby aan gezien, die evenwel bezig is z'n vaste plaats op 't witte doek te veroveren. 't Is 'n wonderlijke historie met die kinderdramatiek. Eigenlijk heeft er 'n soort geestelijke omwisseling plaats: de volwassene zoekt hoc langer zoo meer onnoozele amusementen terwijl 't kind zich werpt op een kunst, die meer dan welke andere ook bij den rijperen leeftijd hoort. Of is niet 't vermogen, om de illusie, den schijn te verwekken iets zóó absoluut in strijd met aard en wezen van 't kind, dat het feitelijk ophoudt kind te zijn als het z'n grootste charme,de goddelijke onbevangenheid mist? Wij, die 't Marconigram en de Rauio-speecli als iets doodgewoons aanvaarden, zijn te veel aan wonderen gewend geraakt, om 't fenomeen, Jackie Coogan, als alarmeerend verschijnsel in z'n juisten omvang te zien. Maar men bedenke eens hoe vreemd 't met zoo'n kinderzieltje gesteld moet wezen, dat alle emoties perfect weet te simuleeren. Nietwaar, daar is iets niet in den haak bij 'n hummel van zeven, acht jaar, die zich nauwkeurig rekenschap geef t van iedere beweging, van iedere gelaatsuitdrukking die alle gemoeds aandoeningen weet te veinzen met 'n geraffi neerde virtuositeit, die verbijsterend is. Mij dunkt daar moet iets kapot zijn, dat door geen talenten, van welke kwaliteit ook, is goed te maken. Nu zou men in zulk een op zichzelf staand geval als geniale abnormaliteit kunnen berusten ware 't niet, dat 't succes van Jackie Coogan 'n regelrechte cultus van kinder-acteurs in 't leven schijnt te roepen, 'n Jaar of vijftien geleden maakte 't eerste film-wonderkind ik meen onder den naam van baby Lucien of zooiets opgang en 't bleef tot onze dagen zonder noemenswaardige concurrentie. De tijden zijn echter veranderd we tellen er nu al verscheidene en 't aantal neemt steeds toe. De gentlemen, die de wereld van films voorzien, hebben blijkbaar ontdekt, dat 't kind-acteur 'n groote attractie is, die veel geld in 't laadje brengt en dies moet 't artikel in voldoende hoe veelheid worden geleverd om in de behoefte te voorzien. Zoo is naast Jackie Coogan verschenen de jongen met de zomersproeten" benevens vele anderen terwijl ons nu als jongste filmwonder wordt gepresenteerd de heer Dinkey Dean, oud zes jaar. 't Ventje is 't levend bewijs van de ellendige speculatiezucht der gentlemen voornoemd. Kan men bij den jeugdigen Coogan nog spreken van 'n onmiskenbaar talent, dat zich ondanks alle leeftijdsgrenzen baan breekt bij dit kind is hiervan geen sprake, 't Wurm is eenvoudig voorde lens gesleeptom de goe gemeente te verrukken als de jongste acteur en acrobaat der wereld" maar behalve dat 't een paar onnoozele kunstjes verricht, speelt het z'n rol minder expressief en stellig met minder intelli gentie dan de hond, die hem terzijde staat, 't Is 'n trieste gewaarwording dit publiek gade te slaan, dat zalig en verteederd lacht als 't scenario 't stumperdje komiekig laat zeggen: Ikke niet moe maar hij (de hond)!" en de verrukte uitroepen te hooren als 't kind z'n gebedje doet en de hond meebidt." Zie, 't maakt je tureluursch te bedenken, dat 'n instituut als de wereldbibli otheek al jaren moeite doet bij de massa belang stelling te wekken voor 'n Sprotje"of 'n Jaapje" maar daarin nooit behoorlijk slagen zal, zoolang dergelijke Weeë, door-en-door valsche sentimen taliteit als kunst wordt gepropageerd. Is 't dan zoo vreeselijk als 't publiek dol is op zoo'n aardigen peuter? Natuurlijk niet 't kind, gefilmd of niet, is altijd 'n genot om te zien maar't wordt heel wat anders, Wanneer 't als acteur en kunstenaar de aan dacht vraagt. Indien Kunst", ruw gefor muleerd, emotie" is, dan dient die emotie zoo zuiver mogelijk te blijven. Ik heb er vroeger al eens op gewezen, dat 't wonderkind inde concertzaal, zoowel als op 't filmdoek, door z'n persoonlijke charmes reeds 'n stemming van verteedering en sympathie teweegbrengt, die op zichzelf heel mooi kan zijn maar die voor 't zuivere onderscheidingsvermogen funest is. 'n Publiek, dat bij 't zien alleen van 'n aanvalligen dreumes uitbarst in dierbare Och's" en Ach's" is artistiek on toerekenbaar. En afgezien nog van de groote onrechtvaardigheid tegenover de hard ploeterende volwassen artisten er ontstaat die ellendige verwarring van senti mentaliteit en kunstgenot, welke steeds de kwaad aardigste vijand van alle waarachtige Kunst is geweest. Voor 't werkelijk begaafde kind geldt deze waarheid dubbel, omdat 't door z'n succes den weg wijst tot kunstlooze imitatie omdcrwille van 't geld. En zoo kom ik weer terug op Jackie Coogan! Ik erken 't graag: dit talent i's iets merkwaar&igs en moreele bezwaren terzijde gesteld 't cultiveeren waard, 't Filmwerk, dat onder den ontzaglijk conscientietizen artist Chaplin als The Kjd" de wereld veroverde is film kunst van den eersten rang en op zichzelf 'n af doend pleidooi voor 't bestaansrecht van de bioscoop als kunstuiting. Helaas 't bleek, dat met den kleinen Jackie heel wat meer te ver dienen was zonder al die zorg en moeite. Hij Nederlandsche Automobiel MIJ. FRANKENSTBAAT S7'83i, 'sOnAVENHAOB een aard had en 't publiek vond dit eigenlijk wél zoo mooi. Het lachte en griende om 't schattige jog zonder iets te merken van de artistieke misdaad aan dit opmerkelijke, teere talent begaan. En de pers? Och, zij noemde al die latere ver minkingen (?Vadertje" Circuskind" enz.) wezenlijk heel aardige films" of iets van die scherpte. Toch al doet 't je zeer dit jonge talentje als 'n citroen te zien uitknijpen blijft 't spel van Jackie Coogan ondanks slechte regie en omgeving, ondanks miserabele scenario's, van 'n ongelooflijke virtuositeit, die je in de meeste gevallen ontwapent. Maar welke verontschuldiging bestaat er voor het ten tooneele sleepen van stakkerdjes als 't met veel ophef aangekondigde film-wonder Dinkey Dean? De om-te-gapen vervelende film Een dag koning!" is als 'n worst voigestopt met requisieten, stoffig van ouderdom als daar zijn: de stervende koning ??de snoode verrader 't verdonkeremaande prinsje de reizende acro baten de nobele kluizenaar en de schrandere hond. In deze origineele, frissche omgeving wordt nu 't kind neergezet, 't Wonderkind, dat op z'n teere schoudertjes 't stuk" zal moeten dragen. Eilacie 't lieve joggie laat geduldig met zich sollen staat netjes op z'n handjes en huilt en lacht gehoorzaam dat is alles. Niets van Jackie's pienterheid niets van z'n prachtige expressiviteit noch van z'n intelligent aanvoelen van de situatie. Hier is de talentlooze imitatie, door gewetenlooze, onverschillige geldploerten in 't filmgcdoe gesleurd om recettes te graaien over de heele wereld. En 't publiek, 't hooggeachte royaal betalende publiek stort evengoed sentimenteele tranen bij dezen schwindel, bij dit boerenbedrog en is alweer in vadzige onverschilheid 'n paar sporten lager gezakt op de ladder, die naar werkelijke film-kunst voert. Maar wat doe je er tegen met 'n simpel arti keltje? Wat begin je tegen dit kleffe plakken van millioenen zitvlakken op de heerlijk makke lijke banken van duffe conventie? Wat bereik je als de brave anonymi, die de gemeentelijke controle vormen en de films nauwgezet verdeden in nette, minder nette en onfatsoenlijke, ze respectievelijk toewijzende aan kinderen be neden?en ver boven den 18-jarigen leeftijd, als deze goede lieden van zulke problemen nooit gehoord hebben of ze schichtig uit den weg gaan? .... Laten we er ons niet in verdiepen, maar doen wat onze hand te doen vindt. Eindelijk moet de stem des roependen ook buiten de woestijn doordringen en zullen 't groote. en 't kleine kind hun eigen mentaliteit terugkrijgen. Misschien nog voor 't einde dezer eeuw, die immers de eeuw van 't kind is. J O K D A A N WAN verhuisde uit de handen van den artist in de nobele klavieren van H.H. Managing Directors, die al wat fijn, sober en gevoelig in The Kid" was als larie en apekool beschouwden. Ze legden 't er extra lekker-dik op, er werd ge-Coogan'd dat 't JERRY DOOR JEAN WEBSTER Vert. door \. QUARLES DE QUARLES Oeïll. door J. WIEOMAN Geïll. omslag van IS. VAN MENS Prijs gebonden f 1.50 UitgivavanVAIIHOLKEHA&WAIEIIDOIF.A'diin