DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2464 GENERAAL HANS VON SEECKT door ERICH DOMBROWSKI (Redacteur Berliner-Tageblatt). fc F Een sfinx met het eenoogglas in het gelaat. Oogen, die op tastende vragen geen antwoord geven. Oogen, die als twee lichten uit het masker van het gezicht kijken. Wie kent hem? Wie heeft in de diepten van zijn ziel geschouwd? Wien heeft hij antwoord gegeven op vragen, waar het op aankomt? Het scherpste contrast met Ludendorff. Niet alleen zakelijk, maar ook psychologisch. Ludendorff een eeuwige kadet, een ongetemde energie, een op het doel los stormende wil, als politicus een olifant in een porceleinwinkel, von Seeckt een taaie volhouder,een geschoolde, bijkans gedrilde wil, een scherp snijdend verstand, een koel berekenende kop, die wachten kan, die de dingen tot zich laat komen, maar steeds afstand poogt te houden tusschen zich en de dingen. De weg dezer beider mannen heeft zich op militair en politiek gebied niet pas na den oorlog gekruist. Reeds tijdens den oorlog. Toen de positie der Oostenrijkers in Galiciëhopeloos begon te worden, werd generaal von Mackensen daarheen gestuurd, om de zaak weer in orde te brengen. De luitenant Kolonel von Seeckt was chef van den generalen staf bij deze legergroep. Men kwam, zag en overlegde. Men beraamde met een soort van artistieke intuitie, een werkelijk grandioos-koen plan van doorbraak. In alle stilte werd infanterie, cavallerie, artillerie bijeen gebracht, en nog meer artillerie bij TarnowGorlice, en dan, op een dag in Mei 1915, brak men met ongehoord geweld door de Russische stellingen. Wierp de Russen terug, eenmaal, tweemaal, driemaal, en op slag was het geheele Russische front opgerold. Met den wanhopigen toestand der Oostenrijkers was het uit, en nu waren h;t de Russen, die, als vluchtend voor een plot seling onweer, naar alle windstreken werden ver strooid. Was dit de daad van von Seeckt geweest? Was in zijn hersenen de gedachte ontsprongen? Velen hebben dit succes voor zich opgeëischt. Mackensen, Hötzendorff en von Seeckt. De keizer zond aan von Seeckt, toen hij de doorbraak bij Oorlice had geforceerd, het volgende telegram: Ik en mijn volk zullen deze daad van u nooit vergeten." De ster van von Seeckt was aan den militairen hemel plotseling hel opgeklommen. Wachtte hem nog hoogere taak? Dreigde hij in het Oosten een concurrent te worden van Hindenburg en Ludendorff? Misschien. Daarom moest hij voorzichtig naar de peripherie der oor logsgebeurtenissen worden geschoven en op deze wijze, langzamerhand, onttrokken worden aan den keizerlijken lichtglans. Ludendorff verdroeg, ook toen hij nog niet eerste kwartiermeester was, niemand naast zich. Grootvader Hindenburg geneerde hem niet. Von Seeckt werd kolonel. Werd generaal-majoor. Werd luitenant-generaal. Alles in stormpastempo. Maar altijd ver van het mid delpunt der gebeurtenissen. Hij kreeg een comman do bij het zevende Oostenrijksch-Hongaarsche legercorps en een jaar later werd hij chef van den generalen staf van het Turksche veldleger. Toen Ludendorff ten val werd gebracht, toen de ineen storting niet meer te keeren was, werd Groener generaal-kwartiermeester in het groote hoofd kwartier. Von Seeckt niet. Daarvoor waren natuur lijk beweegredenen. De rijksdag kende Groner uit zijn werkkring als chef van het Kriegsamt" beter, en von Seeckt was ver weg. Von Seeckt stamt uit een oude officiersfamilie. Zijn vader Richard was commandeerende generaal van het vijfde legercorps geweest. Op een Aprildag van het oorlogsjaar 1868 had Hans voor 't eerst het licht der aarde gezien. Als negen tienjarige trad hij als vaandrig op, werd na anderhalf jaar luitenant, maakte de gewone promoties en kwam al snel bij den generalen staf. Zijn militaire loopbaan voerde hem van trap tot trap, snel voorwaarts. Toen de wereldoorlog uitbrak, was hij luitenant kolonel en chef van den generalen staf van het derde armeecorps. Zijn verdere militaire loopbaan werd reeds vermeld. ? In tegenstelling met Ludendorff, die, toen de revolutie uitbrak, qp de vlucht ging en in Zweden afwachtte, tot de donkere wolken weer waren over gedreven, stelde zich von Seeckt, in het belang van het ineenstortende Duitschland, op den bodem der feiten. Nog in het jaar 1919 nam hij het commando van het leger op zich, leidde de grens bescherming Noord en werd, bij de verandering van het oude leger in Rijksweer, chef van het algemeene Truppenamt". In 1920, na de staats greep van Kapp, werd hij de opperste leider van de Rijksweer. Ejen heele reeks van regeeringen zag hij zijn oog voorbijtrekken: Muller, Fehrenbach, Wirth, Cuno, Stresemann en Marx. Meer dan eens is de bekoring naar hem geslopen, om actief in de politiek op te treden en om de rol van een Romeinsch dictator, die de militaire en civiele macht in zich vereenigt, te spelen. Meer dan eens drongen van rechts tot hem de sirenenklanken door: Wilt gij niet onze York zijn?" Meer dan eens probeerden deze kringen geheime tête a tête's met hem te houden, te sondeeren en te intrigeeren. Vergeefs. Von Seeckt luisterde naar de bezoekers, doorzag ze en stuurde ze weg. Toen in den herfst van 1923 het Duitsche betaalmiddel in den afgrond stortte.de doodendans der papieren nullen begon en tegelijk van München en Berlijn uit een beweging begon ter oprichting van een directorium", kwamen de geheime zendboden ook naar von Seeckt. Deze gaf het lakonieke antwoord: Ik zal met de rijksweer iedere regeering; die op den bodem der grondwet staat, ondersteunen." Den voorzitter van het Alldeutsche Verband", Dr. Class antwoordde hij kort: ,,Ik heb besloten ook tegen rechts te schieten, zoolang ik nog een patroon bezit." In het proces ThormannGrandel verklaarde hij: ,,Heel bepaald kon men niet zeggen, wat Class eigenlijk wilde. Hij geloofde, dat hij talrijke organisaties achter zich had en een omwenteling der bestaande toestanden kon bewerken. Class hoort tot de categorie van lieden, wier denken samenloopt in het eene HANS VON SEECKT ; woord: er moet iets gebeuren. De heeren zoeken den generaal, die dom genoeg is, om er in te loopen. Die ben ik niet." Daarmede was niet alleen het Berlijnsche directprium, maar ook de Beiersche November-Putsch" van Ludendorff en Hitler ten doode opgeschreven. Ludendorff had den oor log en nu reeds twee staatsgrepen verloren. Von Seeckt trok zijn schouders op en glimlachte. De Rijksweer is echter absoluut geen troep die louter uit aanhangers der republiek bestaat. Zij is, na de afschaffing van den algemeenen dienstplicht, een zuiver beroepsleger, geworden. Wiens brood ik eet, diens woord ik spreek. Aan oude traditie vastklevend, zijn de officieren voor het grootste gedeelte monarchisten. Bij demanschappen is de houding tegenover verleden en heden half om half. Generaal von Seeckt heeft het klaar gespeeld, om de troepen buiten de politiek te houden. Maar toch is in de reginientskamers en achter zijn rug om veel met de onwettige organisaties, met de soldatenspelerij van vroegere officieren geconspireerd. Verschillende malen zijn er ook grove tactische fouten begaan. Bijvoorbeeld onder het regime van de uitzonderingswetten in herfst 1923, toen troepen naar Saksen en Thüringen werden gezonden, om daar orde te scheppen". Maar ten slotte heeft de Rijksweer Met het bekende groote warmte vermogen en zuinig gasverbruik der HOEK's Gashaarden en den Amsterdamschen gasprijs verwarmt ge Uw huis goedkooper dan met vaste brandstof. Oeen kolen, geen asch, geen stof, geen arbeid. HOEK's GASHAARDENFABRIEK Piet Heinstraat 64 - DEN HAAG - Tel. 31783 toch in de afgeloopen jaren de discipline bewaard. Tenminste over het algemeen. Von Seeckt heeft de troepen stevig in zijn macht en heeft zijn autoriteit doorgezet. De sfinx ligt stil, rustig en massief op den steen. .. en wacht af. De vroegere gezant Freiherr von Stumm heeft eenmaal ironisch gezegd: ..Zoo gauw in Duitschland iemand een uniform aan trekt, is hij niet meer de normale mensch van gisteren." Op von Seeckt is dit woord niet van toepassing. DE NEDERLANDSCHE AFDEELING OP DE INTERNATIONALE TENTOONSTELLING VAN MODERNE-DECORATIEVE- EN INDUSTRIEELE KUNST TE PARIJS IN 1925. In uw nummer van 30 Augustus komt een artikel voor van den heer Otto van Tussenbroek, waarbij wij gaarne onderstaande aanvulling en verbetering' zagen geplaatst. Dezer dagen werd voor de Nederlandsche deel neming aan bovengenoemde tentoonstelling do<.r de Regeering een Centrale Commissie ingesteld, waarin naast de particulieren, die door bijdragen een inzending finantieel mogelijk hebben gemaakt, de leden van den Tentoonstellingsraad voor Bouw kunst en Verwante Kunsten werden benoemd. Deze Tentoonstellingsraad is samengesteld uit de afgevaardigden van de vereenigingen van kunstenaars op het gebied der toegepaste kunsten, t.w. de Bond van Nederlandsche Architecten, het Genootschap Architectura et Amicitia, de Vereeniging voor Ambachts- en Nijverhcidslamst, de Kring van Beeldhouwers en de Yereeniging de Opbouw; hij werd gesticht om leiding te geven hij tentoonstellingen, die op het gebied der toegepaste kunsten worden gehouden en was daarduc-r het aangewezen lichaam om de Regcering te wijzen op het groote belang van het deelnemen van ons land aan de belangrijke internationale demonstratie welke de tentoonstelling te Parij s beloof t te worden, hetgeen dan ook in een request in het voorjaar is geschied. Voor de kunstenaars is het een heugelijk feit, dat aan hunne vertegenwoordigers een zeer be langrijk aandeel in de tot standkoniing van de Nederlandsche afdeeling werd toevertrouwd. Een sub-cr>minissie uit den Tentoonstellingsraad, wel ke reeds met de voorbereideng was belast, werd officieel tot de Tentoonstellings-conimissie be noemd, en uitdrukkelijk werd in het Koninklijk - Besluit vermeld dat bij deze de technische be slissing voor de toelating berust. De taak die daarop op haar schouders werd gelegd is zeker zeer verantwoordelijk, maar als de door de kunstenaars aangewezen verte genwoordigers vertrouwt de Tcnfoonsteilings com missie, dat zij op een algemeene en onbaatzuchtige medewerking zal kunnen rekenen. Hoewel de tentoonstellingszalen, die door de Fransche tentoonstellingsleiding voor Nederland werden aangewezen, niet groot zijn, heeft de Tentoonstel lingscommissie gemeend de aanmelding voor een ieder vrij te doen zijn en door een Commissievan Beoordeeling te laten aangeven hetgeen naar Parijs zal worden gezonden. Waar in deze Commissie van Beoordeeling Dr. H. P. Berlage, Ir. J. Gratama, W. M. Dudok, Dr. J. Mendes da Costa, Hildo Krop, Prof. R. N. Roland Holst, |. L. M. Lauweriks en C. A. Lion Cachet zitting hebben willen nemen, daar behoeft niet te worden betwijfeld of een ieder zal zich aan het oordeel van deze Commissie willen onderwerpen. J. DE B I E L E U V F. I. I N G T J li E N K J. S. MEUWSEN, Hofl. A'DAM-R'DAM-ÜEN HAAQ DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND