DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2465 ? TiybCENGOf EN: i i 11 «^ i i . . i, ' ... i i. i PHILLIPPE BARRÈS OP HET OORLOGSPAD. | , Wanneer men twintig is . . *, Neen, niet eenmaal twintig, maar achttien en negentien, als men van het eerste aantreden af rekent. Te denken dat men geroepen wordt het vaderland te verdedigen, te getuigen met de daad ; zijn liefde voor den geboortegrond, de eer op te houden van een wijdberoemden naam, de eer van Franschman te zijn ! Maurice Barrès was na den oorlog trotsch op zijn flinken zoon, Philippe. Zoo had hij gewild dat , hij zou worden. In Neuilly zag men geregeld * vader en zoon na den lunch het Bois de Boulogne ir' inslaan voor een namiddagwandeling. Het was ;V-. de ware familie-eendracht. De vader vol van :- werkkracht en van werklust zag zijn zoon aan den s- arbeid. SJ ? Hij heeft een grooten roman geschreven, kon £???/ hij met ingenomenheid aan den een en ander lx vertellen. !/_ ' O, ik heb er part noch deel aan. Het , eenige dat hij van mij heeft gehad, is mijn raad fe' om het boek te bekorten, de zinnen wat op te K luchten, te snoeien en te snijden, anders niet. p En hij keek met welgevallen naar zijn portret, i|. het was een jeugd-editie van den ouden Barrès, : alleen wat krachtiger en wat gezonder, zoo ik mij de oude dagen wel herinner. De dood is onverwacht gekomen. Voor den zoon V Is de taak gebleven om de uitgebreide nalatenschap t' van Maurice te ordenen, het fragmentarisch ;; overgeleverde bijeen te brengen, de correspondentie '-:' uit te geven en te beoordeelen wat er van het in couranten en tijdschriften verspreide werk de moeite waard is onder de verzamelde werken -."??. s>p te nemen. '-' ttndertusschen geeft hij zijn roman uit: La guerre d vingt ans. Als zijn definitieve bijdrage tot de litteratuur "? van zijn !and beschouwde Maurice Barrès de 15 of 16 deelen van zijn Oorlo^skroniek. Daarnaar wilde hij worden gewaardeerd. De zoon sluit zich 5- in deze eerste proeve van zijn talent bij den vader aan. Hij wil niet geven de ziel van den krijg, maar ? de ziel van de jeugdige krijgers. ; Zij hebben een unieke ervaring ondervonden, zij hebben kennis gemaakt met het afgrijselijke, met het weerzinwekkende van den dood, alsof het iets gewoons was. Er is ook een rust van den dood reen vermoeid lichaam dat zich overgeeft aan zijn lot, een doode wiens trekken zijn ontspannen in kalmte, maar geheel iets verschillends is de eerste schok van de : vernietiging die eensklaps verraderlijk treft. Daar is een schrille, knarsende trekkenverwringing die, wanneer men haar ziet, 't je bijna doet uitschreeu wen van pijn; men kan het niet alleen dragen, wanneer men over het veld gaande plotseling den gesneuvelde treft in zijn eerste ontdaanheid, men '; zou de wereld tot getuige willen aanroepen . . Heel sober, maar diep snijdend, beschrijft de jonge Barrès zijn gang met een vriend over een vlakte tusschen de beide linies en het aspect van het heengaan dat hen daar wacht. Onze vriend schap werd bezegeld", zegt hij door de kennis van de werkelijkheid van den dood. In den oorlog hebben wij nog iets anders opgemerkt dan de bewegingen van troepen, wat de menschen achter " het front zagen." Zal hij den nadruk gaan leggen op het tragische ; onzer jonge dragonders, want bij hen wordt hij vooreerst ingelijfd? Stelt u gerust. Phillippe Barrès die zich in dit boek verschuilt onder den naam van Alain, heeft genoeg smaak om ons niet uitsluitend op horreurs : te onthalen. Hij opent zijn boek met enkele blad zijden over zijn kindsheid, hoe hij die doorbracht in het bergland van Provence waar des zomers bij den oorsporng der Durance een kasteel met heusche torens op den kam van een rots de familie her bergde. Het dorpje lag aan den voet van den bergrug. Vandaar kwamen de kinderen met hem spelen, dat waren Isabelle en Isaure en de blonde Virgile, de ware herdersknaap. De twee meisjes met haar donkere oogen en matte gelaatskleur, met haar bewegingen als van vroolijke geitjes waren zijn eerste liefde, maar Virgile gaf hem het groote gevoel van vriendschap. Als ik daar die dartelende kinderen in de Provensaalsche bergstreek hoor noemen bij den ingang van het oorlogsboek, dan moet ik, en ik weet zelf niet precies waarom", aan den Atta Troll van Heine gaan denken, waar hij in zijn romantisch woudlied den ernst van de Pyreneën en het spookachtig jachtavontuur begeleiat met het zingen en het dansen van een groepje kinderen. In mijn herinnering zingt het betooverend lieflijke wijsje: Girofflino, Girofflette !" Wiederholt' das Chor, und neckend Wirbelte um meine Beine Sich der Ringeltanz und Singsang. Nu schiet het me te binnen: op den grond van het hart van Maurice Barrès, even als van zijn zoon, huist een romanticus dien men ook wel een mysticus heeft genoemd. Vandaar zijn voorliefde voor het Rijnland, zijn gevoel voor la Rhénomie.. maar onze tijd van vakvereenigingen en van fabrieksschoorsteenen, wil niets van het roman tische bij Franschen weten,.... laat ons tot een nieuw hoofdstuk overgaan. Wat zullen wij ons lang bij de prelirninairen van het militaire leven ophouden ! Wij kunnen ons licht genoeg na de eerste opwelling van den achttienjarigen jongeling de verschillende staties denken die te doorloopen zijn eer hij zich in de nieuwe wereld thuis gevoelt. Hij noteert heel levendig zijn indrukken. Eerst is hij geheel van honk geweest, hij had het gevoel dat zijn geest leeg was, dan hooren wij: ,,mon esprit se repeuple", hij leert het peloton kennen dat hij als officier aanvoert, hij gaat belangstellen in zijn menschen. Als planton kiest hij zich een die in het regiment niet op zijn plaats is en er zich belachelijk maakt, omdat hij hem wil helpen; dan sluit hij vriendschap met de kameraden van andere pelotons; hij wil den geest van de jongelui van zijn leeftijd kennen, die bevalt hem in den beginne geenszins, hij vindt hem uit de hoogte cynisch verachtend, maar dan gaat hij begrijpen dat de onverschilligheid en koelheid een soort van tegenweer is tegen de op winding over gewone dingen en gewone gevoelens die geen opwinding waard zijn. Met onzen jeugdigen aspirant leven wij het geheele bedrijf te velde mee: wij zijn aan hetfront in Champagne en aan de Sotntne, 's nachts houden we voortdurend de wacht en zorgen we dat onze mannen waakzaam blijven, wij brengen munitie aan bij de voorste linie, wij bereiden ons voor tot een aanval op de vijandige loopgraven . . Op goed geluk kies ik eenige karakteristieke trekken uit de breede lijst van gegevens. Voorbereiding om op den vijand los te gaan. De kapitein heeft het bevestigd: de aanval is voor morgen. Iedereen heeft zijn opmerkingen over wat in de laatste dagen is gebeurd om zooveel mogelijk heen te komen over het oogenblik waarin we verkeeren, zich eenvoudig en kalm te tonnen, en misschien, om een goed aandenken." Wanneer is ook je permissie voor Parijs?" vraagt Alain aan den brigadier. Zijn geest is zoo ver weg, dat het verlof, anders hoofdzaak, hem totaal is ontgaan. Een ander gaat over zijn broer spreken en zijn toekomst. Alain zegt iets over het regiment, het heeft nog geen decoratie. Hier zijn we op de plaats waar we het eereteeken kunnen verdienen. Voordat hij gaat slapen, krabbelde Alain eenige regels aan zijn ouders bijeen, voor het ge va! dat hij er niet levend afkwam. Hij zocht heel rustige woorden, en eigenlijk was hij opgewonden: dat wil zeggen, hij had gedacht dat hij zijn tranen niet zou kunnen inhouden, maar er was een kracht in hem die hem ophield. Een rumoer loeide in de lucht, bommen barst ten los in het dorp, het huis beefde op den grond, de kaars wiebelde, alles gaf een indruk van onzeker heid en van avontuur. Aan slaap viel niet te denken daarvoor was het leven veel te belangrijk. Alain dood vermoeid hoorde zijn ziel zingen: eindelijk was dan toch de tijd daar dat hij geheel en al leefde. Met den dageraad gingen zij het dorp uit, Overal op de velden plaften de stukken tegen de hoogten, en hun ziel volgde de langdurende wrijving der bommen doorde lucht. Op eens kwam een man op hè" af en ?oidp: Teeenbevel ! Wii vallen niet aan. De eerste beweging was er een van boosheid. Het was alsof hun mooie energie op een belachelijke wijs werd losgebonden. Alain was er verlegen mee dat hij raad had gegeven hoe den aanval in te richten, de brigadier en de planton vergaven zich niet dadelijk dat zij hem met zulk een stalen ernst hadden aangehoord. De grappenmaker van het troepje lachte: Mijnheeren, laat de wind uit den ballon !" Er is onder de reeks ecu schets van de twee soorten van regimenten waaruit het leger bestaat, de ordelijke troep uit de provincie, de anarchistenelementen uit de voornaamste steden, het zou te uitvoerig worden beide beschrijvingen aan 1e halen, hier mogen alleen nog de twee levensbeONZE MAGAZIJNEN DEN HAAG EN AMSTERDAM ZIJN OOK ZATERDAGS TOT6UURGEOPEND schouwingen over moed een plaats vinden van Alain's kapitein. Ik begrijp me best, zei de oude soldaat, hoe ge met twintig jaar niet veel lust hebt bij de pakken te blijven zitten en er op los wilt gaan, er is niets tegen te zeggen, het is een nobel instinct. Maar wat nog beter is, dat is: te dienen waar ge zijt geplaatst. Ik begrijp het best dat ge verkiest bij de afdeelingen te zijn uitsluitend voor den aanval bestemd. Natuurlijk, men is een paar dagen slechts ingespannen en heeft behalve zijn roem er twintig vrij. Maar wie geeft u het recht te kiezen? Heeft de gemeene man de keus?" Alain had in die dagen ook nog de vrijheid van beschikking. Maar al waren er onder zijn vrienden die tot de keurregimenten verlangden over te gaan, hij zelf wilde zich niet laten leiden door de schittering aan den roem verbonden. Hij bleef bij zijn mannen, een ernstige vaderlander ! Laat ons hem daarom, eer wij hem verder in zijn militaire loopbaan begeleiden, zijn permissie gunnen naar Parijs. Hij loopt daar, voor zijn vijf dagen vrijaf, eenigszins met zijn ziel onder zijn arm, totdat hij er een vriend ontmoet die hem meeneemt naar een groot restaurant en die hem inviteert op een diner met een schoone dame van zijn kennis. Ge moet me een beetje helpen bij mijn vriendin" zegt hem de vriend. Ik zal mijn best doen", geeft hem Alain toe, en zal haar aan manen heel lief voor je te zijn, omdat ge nog maar weinig tijd hebt." Dank je den drommel, valt hem de vriend in de rede, ge moet haar wijs maken dat ik een embnsqvében,dat ze gaat denken me voorgoed aan 't lijntje te hebben, en allercharmantst voor me is." O jeugd! W. G. C. B Y v A N c K Boekenveiling Door de firma A. J. van Huffei's Antiquariaat (F. W. G. Theonville) te Utrecht, wordt in de tweede helft van October in veiling gebracht eene collectie boeken, afkomstig uit de bibliotheek van Het Slot te Zeist", benevens de bibliotheken van wijlen Prof. Dr. S. D. van Veen en J. C. du Celliée Muller. In deze verzameling komen o.m. voor zeer belangrijke en fraaie handschriften, zeldzame oude drukken van de 10e?18e eeuw, 18e eeuwsche uitgaven van Fransche schrijvers en vertalingen met gravures. Qn^ers' Corina Bonbons een delicatesse Bijzonder fijne smaaK