Historisch Archief 1877-1940
WO. 2465
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
21
DE BÊTISE
(?De eerste ministers van Frankrijk,
Groot-Brittanniëen Belgiëontvingen
van den Duitschen kanselier een brief,
waarin hij meedeelt genoopt te zijn on
verwijld een proclamatie te publiceeren,
waarin plechtig alle verantwoordelijkheid
van Duitschland voor den grooten oorlog
wordt afgewezen.")
Vergeef me, als ik zoo"maar met
de deur het huis in plof:
Dit, kanselier, wordt wat je noemt
beslist een ruize-sof!"
Het ging nu al zoo aardig,
en arm Duitschland, droef en dof,
Kwam weer wat in de gunst, en,
^, ging het jullie nog te slof,
Je raakte zoetjes-aan weer vrij
in eigen huis en hof.
In Londen oogstte je zoowaar
een heel klein beetje lof,
Zoodat het theure Vaterland .
zichzelf eens overtrof.
Me dunkt, de zaak marcheerde, ja,
je had tot juichen stof!
Macdonald drukte je de hand,
was dat soms óók geen bof?
Doch nu, op dit moment, die kwestie . . !
heusch, ik ben geen prof.,
Maar 'k zweer je, dit is een bévue,
echt ouderwetsch en of!
Zoo'n plan 'k gebruik het nette woord,
want 'k ben niet gaarne grof
Dat kan alleen maar rijzen in
de hersens van een Duitscher!
CHARIVARIUS
(Met_teekeningen voor de Amsterdammer"
door den schrijver)
ZEDELIJKHEID
HALF MAAGDEN Union Bioscope.
NS volk is groot in de ze
delijkheid! 't Is'n nationale
hebbelijkheid: ze hoort bij
ons zooals de whiskey bij
den Brit, 't bei-canto bij
den Italiaan en de krop
bij den Zwitser. Zijn niet
onze wegbermen beroemd
over de heele wereld, sinds
ze gezuiverd zijn van de
gevaarlijke, legendarische
personen van beiderlei
kunne?" Worden niet de
armen en halzen onzer spoorweg-employees door
den vreemdeling slechts met fluisterenden eerbied
genoemd? Stellen onze politie-autoriteiten 't
opsporen van dubbelzinnige prentjes 't be
voogden van stille stranden en gemengde baden
't bemachtigen van 'n obsceen filmpje niet verre
boven 't ordinaire moordenaars- en dievenvangen?
Ja, ja we zijn groot in de zedelijkheid en
't'grootste aan ons is misschien nog de perkamenten
ernst waarmee we 't zijn. Want wie vloekt eens
hartig tegen dit eigenaardig soort van verwor
ding wie lacht eens daverend om deze treurige
hansworsterij wie schreit er om dit jammerlijk,
hypocritisch gedoe . . ?
Natuurlijk strekt de zedelijkheidsmanie zich ook
uit over de bioscoop-censuur. 't Komt me voor,
dat deze er zelfs geheel door wordt beheerscht.
Toen er op de lustig in 't wild tierende cinemato
grafie 'n gemeentelijke controle werd ingesteld
kwam 't in geen der snuggere organiseerende
koppen op om deze controle nu eens op breede
basis te zetten om te profiteeren van de onge
zochte gelegenheid door middel van dit ontzaglijk
populaire bedrijf leiding en richting te geven aan
't volksvermaak?en hiermee aan den volkssmaak
en 't geestelijk peil der massa. Nee 't spitste
zich veeleer toe op 't kleine, branderige sexueele
kwestietje: blootigheidjes wegmoffelen
omhelzinkjes verdonkeremanen ??onkuischheidjes uit
knippen. Geen enkele poging om de nieuwe volks
kunst in goeie banen te leiden door 'n censuur
op alles wat artistiek en moreel minderwaardig
is . . moreel dan in wijder en ernstiger beteekenis
opgevat. Integendeel films die half-gare sociale
tendenties in de hoofden van jeugdige bioscoop
bezoekers smokkelen, worden glimlachend toege
laten films naar beroemde romans" die litte
raire meesterwerken verknoeien en neerhalen
worden met instemming begroet films, die
stakkerdjes van kinderen, met en vooral zonder
talent, exploiteeren worden met smelterige en
dierbare gevoelens toegejuicht . . alleen op de
Zedelijkheid met 'n kapitale Z wordt angstvallig
gepast, 'n Voorbeeld? Ongeveer 'n jaar geleden
ging hier in Amsterdam De Tragedie der liefde"
met Emil Jannings als Ombrade, de apache.
Welnu, uit een van de mooiste scènes werd op
last van de dames en heeren, die voor uw en mijn
zieleheil in de bioscoop waken, 'n stuk weggeknipt,
waar Ombrade door hartstocht vervoerd z'n
geliefde in 't been bijt. 'n Dergelijke stumperige
opvatting van 't Caveant Consules !" daarge
laten wie geeft dezen locaal-geachten anonymi
't recht, 't werk van 'n kunstenaar met de betee
kenis van een Jannings te verminken?
En schreit 't niet ten hemel, dat de schoone
gelegenheid om de volksziel te vormen en te ver
edelen, door 'n zoo nauw contact met de psyche
der massa doodloopt in dergelijk
zedelijkheidsgepeuter?
Maar de heftigste aanklacht tegen 't vigeerende
controle-systeem is wel de film Half-maagden",
deze week met enorm succes vertoond aan per
sonen boven den achttienjarigen leeftijd". Daar
sta je nou toch werkelijk geslagen van ! Dezelfde
censuur', die te prude en te teederbesnaard is om
'n daad van rauwe menschelijkheid aan te zien,
staat zonder blikken of blozen 'n vertooning toe,
die in opzet en uitvoering eenvoudig smerig is en
letterlijk geen enkele fatsoenlijke reden van
bestaan, geen enkele verontschuldiging kan aan
voeren. Vroeger hadden we de aufklSrung" en
waarschuwings-film, die met groot vertoon van
moreele noblesse de liefhebbers bezig hielden met
onderwerpen, waarover je in onze wereld van
uiterlijk fatsoen slechts fluisterend spreekt, 't Was
'n weinig verheffend schouwspel menschen, die je
met geen vier paarden naar 'n aufklarung" over
Radio, of natuurgeneeswijze zou trekken te
zien hollen naar de verfilming van Wedekind's
Frü'nlingserwachen" omdat er sprake was van
'n prikkelend sexueel uitzonderingsgeval. Maar
enfin er ii'as 'n soort van excuus 'n voor
wendsel waaronder de naar alle kanten met ver
bod, waarschuwingen en anathemas geïrriteerde
sexualiteit haar ongezonde prikkels kon zoeken.
Hier echter wordt met de
meest schaamtelooze open
hartigheid gespeculeerd op,
wat de
zedelijkheids-maniakken in hun heerlijk
griezel-idioom zoo pakkend
aanduiden als de lagere
hartstochten". Lees de
titel: Half-maagden"
voor de fijnproevers om van
te smullen Half-maagden"
dat voorspelt wat ! Geen ordinaire levensdrang,
geen liefdes-hartstocht daar waakt de censuur
in dit gezegende land van gezuiverde dijkbermen
en geamputeerde Ombrade-beenen wel voor.
Nee iets veel fijners, 'n pervers gegoochel met
allerlei gecamoufleerde en smuigerige
viezigheidjes over jonge meisjes, die met alle
liefdezaken bekend zijn, hierover schaamteloos durven
spreken, maar toch ondanks alles haar maagdelijk
heid weten te bewaren", zooals 't programma
likkebaardend zegt.
Voorts belooft de aankondiging nog allerlei
pleziertjes als 't Parijsche leven in alle details"
plastische standen van schoone vrouwen en?..
En per slot van rekening is de film-zelf op den koop
MAUP
toe nog 'n teleurstelling voor ge
zegde fijnproevers, evenals dat
andere wan-product La
gargonne" blijkbaar door dezelfde hand
samengesteld. Want van al de
voorgespiegelde heerlijkheden krijg
je maar 'n poover beetje te zien
niets meer dan in iedere gewone
society-film. Voor de rest presen
teert 't werk 'n verzameling keurig
MAXIME;..gekleede ledepoppen, die 't ge- "
achte publiek om beurten béte
lachend, verliefd, wanhopig; en
wezenloos aanstaren een i en
ander smakelijk gelardeerd door
'n dialoog van 'n inderdaad eer
biedwaardige en onvergelijkelijke
zinneloosheid. En toch is deze
film voor de lekkerbekken die door
de aankondiging zijn opgewarmd,
vol van heele en halve dubbel
zinnigheden en bedekte erotische
broeierigheidjes, die 't heele geval
onbeschrijfelijk vies en ongezond maken, 't
Walgelijk perverse snuit van de hoofdrol
Germaine Fontane, de decadente Julien, de
blaséMaxime . . alles in dit werk is minder
waardig, bedorven en gammel, 't Eenige wat
gezond en zedelijk aandoet zijn de drie poedel
naakte meiskes, die in II even voorbij flitsen te
snel waarschijnlijk om door de ijverige controle
te worden achterhaald en smadelijk uitgeknipt.
En dat alles wordt openlijk den volke vertoond,
onder 't vaderlijk toezicht van autoriteiten, wier
gemoedsrust verstoord wordt door 'n paar bloote
armen 'n gemengd bad en de noodlottige
personen van beiderlei kunne" in 't gras!
Ja, ja we zijn groot in de Zedelijkheid !
J O~R D A A"N
liiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiinminimiiiiiiiiiiiiiiiiii
PRACTISCHE
JONGENSKLEEDING
TRUIEN
grofgebreidvan
sterke zuivere
A u s t r. wol
selecte dessins
6-16 jaar. 6 j.
4.70
KINDERTRUIEN
rijke verscheidenheid van kleur
combinaties, uiterst
soliede zuivere wol.
3 tot 12 jaar. 3 jaar,
2.75
TRUIPAKJES
Zelfde kwaliteit,
Iraaie tinten. 3 lot
12 jaar 3 jaar
450
=A'DAM -~ KON1NGSPLE1N =
|iiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiM