DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2465 RAMSAY MACDONALD: MIJN VERSCHIJNEN IS HIER HET BEWIJS DAT HET BRITSCHE RIJK DEN VOLKENBOND WIL STEUNEN MET ALLE MIDDELEN DIE IN ZIJN VERMOGEN ZIJN" DE INTERNATIONALE PUZZLE (Met teekeningen voor de Amsterdammer" door Rot h) Half September 1924. Zal er in deze dagen aan de wereld een werke lijke weg naar duurzamen vrede en verzekerdheid gegeven worden? De vraag is nog alles behalve opgelost. Zij is in gisting. Als door een wonderlijk bestel der historie is vrij plotseling aan Oenève de eisch gesteld, certe oplossing te baren voor de moeilijkheden van de rust in Europa. Voorloopig kunnen wij nog niet zien, dat de goede uitkomst met eenige zekerheid te verwachten is. Al wat men zeggen kan,is dat er blijkbaar met kracht en met de beste bedoelingen van alle zijden gewerkt wordt. Maar het ietwat theatrale verloop van de eerste week der Volkenbondvergadering, waar de beste staatslieden van de oude en de nieuwe wereld het woord namen, en waar de Fransche en de Engelsche premiers hun hart uit stortten, heeft nog niet dat beteekenisvolle resul taat gebracht wat sommigen er in zoeken te leggen. Het eenige wat men kan constateeren, en dit is ontegenzeggelijk een zaak van groot praktisch gewicht, is het sterke begeeren van de leiders der Engelsche en der Fransche staatkunde, om samen te gaan. Het zal niet aan de goede bedoe lingen liggen, zoo een voor beide landen bevredigen de regeling niet tot stand gebracht kan worden. Herriot en MacDonald, met pathos te zamen van het podium tredend en een ontwapeningsconfe rentie in het uitzicht stellende, een curieuse bezegeling van de entente cordiale. Wel moet dit begeeren naar entente sterk zijn, om de uiteenloopende tendenties der beide staten te kunnen doen samenloopen. Zal misschien het instinct, de onuitroeibare traditie, sterker zijn dan de beste staatsmanswil van het oogenblik? Zal elk beredeneerd plan falen, wegens de myste rieuze werkingen van den ondergrond? Het is hier een ware krachtproef tusschen wil en feit. Wat toch heeft men weer duidelijker dan ooit zien afteekenen? Hier is Frankrijk, eeuwenoud nerveus centrum in het zenuwstelsel van Europa. Bewegelijk reageerend op elke beweging in ons werelddeel, zendt het naar alle kanten zijn trillers uit, om vaste aanrakingen te vinden. Frankrijk komt niet tot rust, aleer het 't kloppen voelt van de krachtige, vaste hand, die het de gewaarwording van vertrouwelijkheid geeft. Het staat daar als de prikkelbare arabische klepper, die onophoudelijk de blikken her- en derwaarts wendt, vooral naar het oosten, en opspringt bij elke bedenkelijke toon, bij elk verdacht gebaar, dat hem treft. Dit heeft Herriot niet van Poincar veranderd, Poincaré, die geen partij genomen heeft tegenover zijn opvolger, en van wien men zegt dat de regeering hem nog telkens advies vraagt. Met Herriot heeft Frankrijk zich los verklaard van den haat, en van de machtsbelustheid. Dit schijnt te Oenève wel zeer duidelijk tot uiting gekomen te zijn. Maar even duidelijk, dat het daarom nog niet zijn wantrouwen heeft laten varen, en dat sterke middelen noodig blijven om het tot kalmte te brengen. Wie meenen, dat Frank rijk zich nu gemakkelijk met pacifisme wiegen laat, bedriegen zich. Het recht in plaats van de VAN KARNEBEEK. HET GRONDVERDRAG VAN DEN VOLKENBOND BEVAT REEDS WAARBORGEN GENOEG" HERRIOT: VOORTAAN ZAL DAN WIE ARBITRAGE WEIGEKT, DE SCHULDIGE ZIJN1." macht, goed, verklaart Herriot, maar: het recht moet macht hebben, anders zou het van 't onrecht het slachtoffer kunnen zijn. Dit beteekent, dat in beginsel Frankrijk het idee van bewapening, en van politieke combinatie, niet los laten zal. Het blijft daarom aandringen op militaire beloften, en op militaire machtsmiddelen. Ontwapening, bevrediging, het wil ze wel. Doch het wil een tegenwicht in positieve waarborgen. Aan den anderen kant Engeland, dat van al zulke algemeene waarborgen wars is. Het wil vrede en rust, maar in zijn eigen bedaardheid wil het ook in de eerste plaats den vrede door be daardheid gewaarborgd zien. Het vraagt dus om geloof in het recht, en het doet dit te sterker onder de predikers-staatslieden, waardoor het op het oogenblik geleid wordt. Het wil vóó: alles gén beloften, geen toewijzingen geven. Het wil vrij blijven. Het wil wel helpen als de nood aan den man komt. Maar het wil, ook een instinctieve begeerte, niet vooraf gebonden zijn. Dat juist vroeg Frankrijk: gevoel van gebonden heid. Iets van dien aard was het, dat men uit den zak van den Britschen Santa-Klaus te voorschijn hoopte te zien komen. Echter, het is niet zoo geweest. Met alle beslistheid blijft MacDonald elk militair garantietractaat afwijzen. Hij ziet er een onbewust aanvoeren van den oorlogsgeest in. Hij ziet er een afhankelijkmaking in der Engelsche staatkunde, van mogelijke provocatieve politiek - ,.%" y -j'A , j1 MOTTA: Wij CONSTATEEREN DEN EENSTEMMIGEN WIL OM TOT DADEN TE KOMEN VOOR DEN VREDE" op het vaste land. Want de politieke zenuwen van het vasteland zijn voor den Brit nog steeds een raadsel, of een horreur. Voeg daar gerust aan toe, dat de eeuwenoude ,,evenwichtspolitiek", door Londen gevoerd, ook thans weer een geven en nemen naar weerskanten medebrengt. Herriot weet nu, dat hij dit niet krijgt. Zelfs tegen agressie", wil Groot-Brittanniëzich niet in het algemeene binden. Het vreest daardoor in anderer politiek meegesleept te worden. En het meent ook: dat de aangevallene nog wel eens, dieper gezien, de uitlokker kan zijn ! Wie de aan valler, wie de aangevallene is, is niet altijd uit te maken. Te Chequers, twee maanden geleden, heeft Mac Donald Herriot verzekerd dat in geval van nood Engeland Frankrijk wel bij zou staan. Hij heeft er echter aan toegevoegd, dat het zich daartoe nooit in het publiek en expres zou kunnen ver plichten. Deze weigering is te Oenève nu definitief her haald. En Frankrijk heeft er zich blijkbaar Dij neergelegd. De oplossing zal in twee richtingen verder worden gezocht. Frankrijk zal zich de vrij heid voorbehouden, met andere Europeesche staten bijzondere alliantieregelingen aan te gaan, die 't desnoods bereid is onder Volkenbondscontróle te stellen. Zoolang het Duitsche en het Russische probleem niet afdoende geliquideerd zijn, zullen Polen en Czechoslowakije, Roemeniëen Serviëindirecte posten voor de Fransche positie blijven. Door hen te steunen, steunt Frankrijk de orde en de status quo in Europa. Aan Engeland heeft Herriot het voorstel toegeMINISTER SKRYNSKI: POLEN, VOORBEELD VAN DEN NAAR ALLE KANTEN ANGSTIG BLOOTGESTELDEN STAAT" «l