DE AMSTERDAMMER, WEEkBLAD VOOR NEDERLAND No. 2466 HET REIZEN IN ITALI DE VÈNETIAANSCHE GONDELIERS. ; Meestal is het eerste wat men van Venetiëweet vóór men het bezocht heeft: dat er gondels zijn. De gondelier met zijn gondel is in onze verbeelding <|e romantische verschijning van Venetiëgeworden, <jie wij reeds kennen uit platen en uit beschrijvingen van Alfred de Musset, Byron, e.a. Ongetwijfeld behoort de gondelier met zijn gondel tot het stemmingsbeeld" van de stad. Zonder de smalle zwarte gondels, rank met voor- en achtersteven uit het water opstekend, door den gondelier licht als een kano voortgepagaaid met een handigheid en een sierlijke kalmte als men zelden ziet, zouden de kanalen van de stad doode grachten zijn, zou er geen levensklopping gaan door de slagader van de stad, het Canal Grande, het groote kanaal, dat als een serpentine zich tusschen de rijen der paleizen voortslingert. De indruk van een doóde stad, waartoe Veneti met zijn verleden grootheid allicht aanleiding zou geven, wordt door de bedrijvigheid der vele gondels voorkomen. Allen, die als een Alfred de Musset in Veneti konden droomen", weten het aandeel dat de gondelier met zijn gondel er in heeft. En het is alsóf de gondelier zich zijn aandeel bewust is, alsof hij zijn taak" kent, alsof hij weet wat de vreemdeling van hem verwacht «n verlangt. Hij weet hoe het meest tegemoet ,te komen aan de stemmingen, die zijn passagier zoekt. Hij weet het juiste tempo waarin hij zijn gondel moet doen voortbewegen, een zachte glijdende beweging, zooals men die met gewoon roeien nooit bereiken kan, zoodat zijn passagier zich volkomen behagelijk gevoelt en zich geheel aan zijn indrukken kan overgeven. Hij weet hoe .hij zijn route moet kiezen, welke grachtjes de meeste stemming hebben. Met een goe den gondelier en in een helderen, zoelen zomérnacht beleeft men op zoo'n tocht met; den gondel in Venetiëhet nirwana van zijn droomen, en de vreemdeling, di< niét een nachtélijfcen gondelvaart meemaakte, heeft Venetiëeigenlijk niet gekend. De romantiek van den gondeltocht is door de bewonderaarsnietovèrdreven. Daar is al dadelijk die wonderlijke sen satie van het wegglijden van den wal, bijna gerulschloos en laag, liggend de donkerte van het doodstille water in, dat maar flauw de schaarsche lichten der huizen weerkaatst. Het roepen om de hoeken bij nauwe grachtjes, als de gondeliers elkaar waarschuwen met den vreemden kreet, die aan die van een vogel herinnert. De weer ingevallen stilte, terwijl, den bocht omzwenkend, men getroffen blijft onder den aanblik van een maanlichtschijnsel op een hoog paleis, dat met de marmeren muren zich uit het water verheft. Wanneer dan de tocht ten einde is en de gondel de wal nadert, staat er een der vele bedelaars, die met een haak gewapend de gondels opwachten om ze stil te doen liggen bij het uitstappen krabbenvangers noemen de Venetianen deze lieden gereed, en voor dit meestal onnoodige dienstbetoon verlangt hij een paar soldi, waartoe hij u een vuilen hoed of een nog vuilere hand voorhoudt. Doch, als zooveel in Venetië, verkeert het ver voer per gondel niet meer in zijn oude glorie. De gondel is niet meer het uitsluitend vervoermiddel der reizigers gebleven dat hij vroeger was. Motor bootjes en de stoomboot, die als de tram" van Venetiëhet Canal Grande op- en afvaart, hebben hem duchtig concurrentie aangedaan. Men kan het tegenwoordig zonder gondel stellen helaas, zou ik willen zeggen. De toestanden zijn er zoowel voor den gondelier als voor den passagier niet beter op geworden. De mindere afname heeft het gondelerf duur gemaakt het vervoer, van het station tot even voorbij de Ponte di Rialto, van twee personen mét wat handbagage betaalt men met 20 lire l en dit schrikt weer af van het gondelen en doet het stoombootje' als verkeers middel Verkiezen, wanneer men vervoerd moet wórden. En de strijd om het bestaan is door dit alles voor den gondeHer moeielijker geworden. Zijn tarieven zijn wel is waar door de stad gecontroleerd, maar latett veel ruimte voor een eigen uitleg over en men 'kan wanneer men niet van ? te voren den prijs van den tocht bedingt, onaangename ver rassingen beleven wanneer hèt-op betalen aankomt. De gondelier blijkt dan met zijn verlokkend: Gondola, Sighore l Gondola! Gondola l" tevens e«« sirene voor je beurs geworden l Vooral de Amerikanen, die met een zekere zorgeloos heid hun geld uitgeven, moeten bloeden". Dit afzetten" maakt het gondelen soms minder aanlokkelijk.. Het is mij trouwens een raadsel hoe de talrijke gondeliers, die men nog in Venetiëziet aan den kost komen» Het is waar, sommigen be lasten zich met het vervoer van koopwaar, groen ten, balen en zelfs vee. Maar de gondelier kan ook soms een heelen dag op een vrachtje" zittert wach ten en doodt zich dan den tijd met het overal in Italiëhartstochtelijk beoefende kaartspel of met een veel-geschreeuw-en-weinig-wol"-ruzie tegen een anderen gondelier, die hem een vrachtje" heeft afgekaapt. Inderdaad, de glorie-tijd van de gondelvaart is voorbij. De beroemde, rijk en kunstig versierde gondels der oude patriciërs zijn verdwenen. De weinige eigen gondels, die men er nog aantreft, zijn sober en verschillen van de huurgondels alleen door hun uiterlijke verzorgdheid en door de kleedij der gondeliers, die nog het vroegere type: matrozenpak, roode sjerp en stroohoed met linten vertoont. Deze gondeliers in particulieren dienst vervullen dan meestal in huis tevens de plichten van knecht en bedienen aan tafel. De Venetianen zijn in hun uiterlijk de minst Italiaanschen onder de Italianen. Met hun zeer blanke, roze gelaatskleur en hun vaak blond haar en blauwe oogen vallen zij op naast het meestal zooveel donkerder type der overige Italiaansche steden. En onder de bevolking van Venetiëis de gonde lier nog een wezen op zichzelf. Hij is tegen vreemden gesloten van 'karakter, voor zich zelf sober in zijn behoeften, gehecht aan zijn stad, zijn gewoonten, zijn eigen huis. Een aardige traditie waaraan hij nog steeds getrouw blijft, is die van de madonna der lagunen", d.w.z. een madonnabeeldje op een paal in het water, waarbij dan des nachts een lantaarn FONBERS-RIJWIELEN De haam op een rijwiel Is een waarborg voor KWALITEIT Mod. H.H. in uitr. 4 F. 110. In uitr. l F. 97. FILIUEI El UEITSCIAPPEI II ULE PLUTSEIIEVESTICD zooals hij in zijn Italiaansche reis beschrijft, te Venetiënog een tweetal gondeliers gevonden, die strophen uit den Tasso voor hem zongen. Maar tegenwoordig vertelt de gondelier je hoogstens eenige griezelige volkslegenden, zooals die van den afgehakten kindervinger, die in den bouillon dreef (waarvan Howells in zijn Venetian Life" verhaalt) of wijst je op je gondeltocht langs het Canal Grande geboortehuizen aan, waarin de menschen, die hij noemt, nooit geboren zijn. Men kan den gondelier nog wel een enkele maal hooren zingen, maar in zijn eentje, en dan zeker geen helden dichten meer. Sic transit gloria. CONSTANT VAN WESSEM Correspondentie: R. v. M. te P. Mussolini is door den koning van Italiëin een orde opgenomen, waarbij hem het recht is verleend den titel van hertog te voeren en zich neef van den koning" te noemen. Als u wilt is hertog honoris causa". C, v. W. VENETIË^IN DE£ACHTTIENDE EEUW (Afbeelding uit een ouden reisgids) Leekenspiegel Th. L. te B. In het antwoord op een vraag om inlichtingen betredende de op leiding tot apothekers-assistent(é) deelt u mede, dat hiervoor vereischt wordt het bezit van een diploma H.B.S. 3-/. cursus of daarmede gelijkgestelde ontwikkeling. Moet dit laatste blijken uit een ander soortig diploma (Mulo b.v.) of uit een aan het assistentsexamen voorafgaand of daar mede verbonden wetenschappelijk onder zoek, of staat dat alleen ter beoordeeling van den geheel als particulier werkenden opleider? wordt opgehangen. Bij den val van de duizend jaren vrije republiek Venetiëin 1797, toen de laatste doge besloten was te abdiqueeren en de stad zonder strijd aan Generaal Bonaparte over te geven, waren het de gondeliers, die in een opvlam ming van verzet en onder den ouden krijgskreet der Venetianen: San Marco!" nogmaals te wapen liepen. Tijdens de Oostenrijksche overheersching bij den vrede van Campo Formio ontvingen de Oostenrijkers de stad uit Napoleon's handen heeft hij zich nooit vasal kunnen gevoelen, haatte hij de politie, die overal het kwaad zochtr als de dokter de ziekte". Wat zijn tijdverdrijf betreft is de gondelier een hartstochtelijk liefhebber van de komedie en, vroeger, van het marionettenspel. Hij pochte er soms op dat hij met de zijnen, door hun aantal, een stuk kon doen slagen of vallen. Onder elkaar maken de gondeliers vaak ruzie, maar zonder eenige rancune en zonder ooit handtastelijk te worden. Zij zijn het er over eens, dat men wel eens te keer moet gaan om ijverig te lijken, maar les loups ne se mangent pas entre eux", en het is ten slotte de schuld van de gierig heid der cliënten, die liever de route nemen, die ook de honden nemen, dan met een gondel te gaan". Het zingen der gondeliers is ook al zeldzamer te hooren. Er bestaat een opvatting als zouden de Venetiaansche gondeliers de dichterlij kste en muzikaalste menschen ter wereld zijn, die b.v. den geheelen Tasso van buiten kenden en op maat zptigen. Inderdaad schijnen vroeger de gondeliers zich door hun artistieken aanleg een traditie te hebben geschapen. Een beroemde gondelier uit de 18e-eeuwAntonio Bianchi heeft heldendichten gecomponeerd en een ander was gerenommeerd om zijn improvisatie-talent. Ook Goethe heeft, Inderdaad is elkeen, die zich belast met de opleiding tot apothekers-assistent(e) vrij in het bepalen van den graad van ontwikkeling waaraan de door hem ter opleiding aan te nemen leerlingen moeten voldoen. Onze zegsman, een apotheker die meermalen voor het examen voor a.a. opleidt, en meerdere van zijn collega's, eisenen de ontwik keling als door ons genoemd. Hoe die verkregen is, aan welke school of door particulier onderricht, komt er niet op aan. Waarschijnlijk dat door den grooten toevloed van sollicitanten de eischen zoo hoog kunnen gesteld worden. In het K.B. van 12 Februari 1879, Staatsblad 36 wordt alleen gezegd: Bij het examen als apothekers-bediende moeten bewijzen worden geleverd: a. van met vrucht genoten behoorlijk lager onderwijs." VRAÏ8T BEKNOPT PROSPECTUS r~