DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND No. 2467 j/DGENGDf EN\] '' FRANSCHE ROMANS JACQUES SINDRAL. I Jacques Sindral die in het dagelijksch leven en als auteur van politieke geschriften Alfred FabreLucéheet, gaf achtereenvolgens twee romans in 't licht: La Ville Ephémire (1922) en^UAüiratm de la Mort (1024); beide mogen niet over 't hoofd worden gezien: om der wille van, <Jen auteur, een man die aan de wereld iets heeft tézeggen, en om de boeken zelf die ook het hunne jtomen vertellen aan .en over de jeugd van onzen tijd. '?' ? Fabre-Luce is niet lang na hét begin der twin tigste eeuw uit een aanzienlijke Fransche burgerfamilie gesproten, en hij heeft dus niet gewacht de menschen met zijn aanzijn in kennis te stellen. Zijn vlijt , want hij heeft degelijk en van den grond op gewerkt, zijn ernst en de voornaamheid waarmee" hij zijn buitengewoon talent draagt, geven he?n het recht van zich te doen hooren. Maar ik weet niet of het mij zal gelukken hem zoo voor mijn lezers te plaatsen als ik hem wel zou willen voorstellen. Hij is geen gemakkelijk sujet. Niemand is gemakkelijk, die iets eigens heeft te uiten en die zijn mond moet opendoen in .een samenleving waarvan het gemiddelde tweemaal zijn leeftijd heeft. Wees twintig of daaromtrent en heb door de gunst der omstandigheden de gelegen heid gehad veel en velen te zien en te doorzien, zoodat ge op uw achttien jaren terugziet, alsof ge er een eeuw van waart gescheiden en uitziet op de lieden van uw eigen tijd alsof ge hen beoor deelt van de hoogte waarop ge'zeker binnen kort zult komen, gelooft ge geen, aanstoot te zullen geven? Maar ik voor mij heb op met de jeugd. In vino " veritas, is een oude goed gewaarborgde spreuk. De roes van de jeugd, daaruit valt iets, daaruit valt veel in zich op te nemen, ook al is er soms eenige hinder te overwinnen. Men heeft zich den overmoed, gelukkig, niet persoonlijk aan te trekken. La vitte Ephémèrel Luidt de titel niet als een streek op de viool? Eéndagsstad, zpoals men van ndagsvliegjes spreekt, worde hij klankloos overgebracht, en de beteekenis hoeft niet lang twijfelachtig te blijven voor wie bedenkt dat Rome, la ville ternelle, de plaats is van de voorvallen in het boek. Eeuwig! wat beduidt eeuwig voor den geest die zich boven den tijd verheft? Dat is louter een ondeugendheid, men moet er niet te veel achter zoeken. Misschien ook niet te weinig. "Want onze auteur is ambitieus. Uit den opzet van zijn verhaal merkt men dat, Proust 't hem heeft aangedaan, hij wil niét enkel indrukken van het leven beschrijven, waarop de meesten van zijn tijdgenooten, b.v. een Paul Morand zich styleeren, maar hij zou de massa's van het leven tegenover elkander willen zien ageeren in hun karakteristieke en tegelijk van zelf sprekende beweging weg het verhaaltje, weg het betooverende solo en het aangrijpende duo! en blijvend alleen de orchestratie van het geheel waarin de persoonlijkheid eerst tot haar volle waarde van waarheid komt. Dat/laatste het eenige doel en het eenige merk van den grooten kunstenaar. Maar deze jonge man met zijn geqefenden, lenigen geest, grijpt nog, en hij begrijpt ook. Vooreerst -echter mist hij het vermogen om zijn waarneming als voorwerpen buiten zich vrij te behandelen, hij leeft op 't oogenblik in zijn solo's n zijn duo's en is tevreden er mee, wanneer hij hnn een passenden achtergrond heeft gegeven, en het kan niet worden ontkend: zijn werk is dikwijls geestvol en treffend. De mode' ónder dfe"jo'ngèlui die zich voornaam houden, is E/igèlsch sinds Abel Hermant, Oxfordstyle. De held van Sindral's Ville Ephémère is een Engelsche Lord, Archie onder dévrienden, wiens vader was gestorven en wiens vrome moeder enfin, de familie staat buiten het spel. In Parijs zocht hij op zijn achttiende jaar de Fransche beschaving. Hij genoot hét voorrecht zich daar exotisch te gevoelen. Een stad toch leert men het beste kennen wanneer men er zich als vreemdeling gevoelt. Met zijn statuur, zijn blauwe oogen en zijn adel deed hij opgeld, wat hem in het eigen land niet zou zijn te beurt gevallen. De jeugd stelt zich op prijs, dooi een tint van buiten af. Op een mooien zomerdag had hij een meisje onder een boom aangetroffen; dat avontuur gaf hem inwijding in gevoelens, die wel niet direct een vervulling voor hern], werden, toch het idee openden van een mogelijkheid daartoe. Het samenleven der beide seksen in Parijs echter leek hem vulgair n»het leidde tot vulgairiteit; hij stortte zich dus op de kennis uit boeken, bezocht koortsig -'de bibliotheken, en sloot zich aan bij den kring om den grooten filosoof van den dag de mart was oud geworden en' toegevend. Veel hoorde hij daar over de begeerte en den drang van het leven. Het bracht hem Van zelf tot het experiment in werkelijkheid. De wijsbegeerte voerde hem in de armen der loszinnigheid. Hij had zijn vriendinnetje als de anderen. Maar dacht hij bij haar het begB van de liefdegemeen schap te ontdekken, 'hij \3»ïd er slechts het plaatje vart de vrouw..Archie moest tevreden zijn met het kleine geld van den hartstocht. Binnen de grenzen van zijn idee moest hij zich houden. Toch had het leven in de wereldstad grooter en dieper eisenen in hem, gewekt. Zijn geest ver langde naar activiteit, waarin hij zijn persoon kon realiseeren te, midden van zijn medemenschen, zijn gevoel zocht een krjng voor zijn gedachten die als een springbron zou wezen voor zijn persoon lijkheid. Hij wilde weten-en hij wilde liefhebben.. Wij ontmoeten hem weder in Rome als attach der Engelsche ambassadjj. Kostelijke penteekeniBq^éh" krijgen we van het personeel' van het gezantschap. DaSfls de chef, het Ijoofd der ambassade; de irian is geheel opgegaan in den diplomaat. Is hijzelf humeurig en tyranniek, een menschenhater en menschenverachter, geen gemakkelijker en geleidelijker onderhandelaar zal men zich in staatsaangelegenheden 'kunnen denken, al zijn deugden heeft hij bewaard voor zijn ambt, de privaatpersoon is dikwijle belachelijk ondragelijk. Hoe weet hij zich echter met een kort gebaar te redden wanneer moeilijkheden voorkomen, als bij het bezoek van den hertog van Lancaster die in de Piemonteesche familie zijn bruid komt zoeken. Daar zijn wij getuigen, van een episode die de hoofdfiguranten te kort''doet schieten in hun ceremonieele bewegingen, omdat de ingestudeerde lessen niet ver genoeg strekken. Het is een niet geheel goedaardige satire op grootheid die telkens uit haar rol dreigt te vallen, als er geen hulp komt die er haar weer in plaatst. Hoe zijn ze allen daarbij bezig die aan de ambas sade zijn verbonden! De stroeve eerzuchtige chef van den dienst, steeds in het gareel, omdat hij zijn weg wil maken tot het hoogste ambt, die andere handige die niet zijn lachend gezicht de toekomst dwingt, ,en de eerlijke Mélville wien men het ver velende werk opdraagt, omdat men vast op hem kan bouwen! Om niet te vergeten de schetterende, bewegelijke dames tachygraphen en vooral niet de echtgenoote van den chef 'Van den dienst, die haar man behulp zaam wil wezen in zijn streven en die heeft gehoord dat een vrouw aan de ambassade, wil ze in de wereld iets beteekenen, een intrige moet aanknoo,péri;' Ach, arme, zij doet haar best en niemand vliegt in haar net! Heb ik u niet gezegd dat Sindral ondeugend kan wezen? Kleinigheden'. Voor die poppetjes zijn wij niet Archie naar Rome gevolgd. Zal hij daar vinden die hem op een hooger plan van menschheid vergezelt om een wijd uitzicht over h«ttieven:te winnen «n om de innerlijke samenstemming met den rhytïtius van het bestaan te verwerven, die zekerheid~en consequentie verleent aan zijn handelingen? : In de wereld van Rome zijn het enkele vrouwen die den toon aangeven, een verdorven wereld, waar alle ondeugden tieren en waar het verraad en de jaloezie heerschert. Wie zich niet kan laten gelden door het bijeenhouden van zijn vermogens, gaat ten onder; wee wie niet staande blijft in het voortdurende duel dat het type is van het leven! Wij komen hier tot het kapitale stuk van het boek: ? Archie's ontmoeting en samenzijn met Casella, een van de vrouwen op den eersten rang in Rome. 'VCasella is een Oriekin van afkomst, gehuwd met een Italiaan die het verstand, en de discretie welke een deel is van het Verstand, heeft gehad om niet lang meer na zijn huwelijk op aarde te vertoeven en aan zijn,vrouw de gelegenheid te laten de wereld door te zwerven en er haar ver overingen te maken. (Ik stel me haar voor, maar zonderde minste gelijkenis in het portret te zoeken, als een Madame de Noailles, gelijk ik Bompard of een der beide Cambons, onder hetzelfde voorbehoud, zie in den chef der ambassade). Zij heeft de veertig reeds bereikt of overschreden, ^^^ Rippers' Butterfly Bonbons Overheerlijke/ pikante ^^ smaak zij kan niet meer op de duurzaamheid van haar triomfen hopen, zij nadert Archie als de meerdere, de ervaren vrouw. Hij gevoelt zich de gelijke, hij zou het denkbeeld niet verdragen de mindere te zijn. Een verbintenis wordt het die haar grond heeft in een strijd, die nooit kan worden opgelost in een algeheele overgaaf, maar die haar momenten heeft van volledige samenstemming. Het duo, met andere woorden, is zeer savant samengesteld en heeft volstrekt niets van een Romeo en Juliette-partij, het raakt aan het ver fijnde intellectueele leven, en zoekt zijn harmonie in de meesterschap over het gevoel als een middel om van het gevoel alles te genieten. Op die hoogte breekt ook de betrekking tusschen Archie en Casella. Hij krijgt weerzin in het gekun stelde van de neiging. Een zuivere meisjeslach treft hem in die omstan digheden, en Archie verbeeldt zich dat een natuur lijke jeugdige gehechtheid tot hem komt. Hij zoekt haar intimiteit, en hij, als de ervaren man, geeft thans zijn raad. Zich zelf geven als eigen, kan hij niet, hij wil de geliefde vormen tot een ver houding waarin het physieke genot veredeld wordt tot een geestelijke verheffing. In een brief meldt hij haar uitvoerig zijn levensbeschouwing. Weinige dagen later krijgt hij het antwoord. Het meisje schrijft hem dat zij verloofd is met Henry Mélville, den attachébij de ambassade. Hij heeft haar ten huwelijk gevraagd en zij heeft uit zijn woorden begrepen dat hij haar aanziet als een persoon, noodzakelijk voor zijn leven, en niet als een instrument waaraan hij tonen van wellust kan ontlokken; zij wil in Melville's leven niet slechts een voorbijgangster maar een beslissende invloed zijn. Archie bukt voor het verdriet, want hij voelt den slag, alleen zijn scepticisme troost hem: de tijd zal hem gelijk geven; hij heeft zijn houding niet op te geven, en blijft hem niet Casella? Hij zal, hij wil haar terugzien. De begeerte is machtiger dan zij allen. Op die noot eindigt het eerste boek van Sindral. W. G. C. B ij v A N c K Dien avond Aan J. R. Dien avond stond ik onder pereboomen. Bewustloos stierf de laatste lente-dag. Ik keurde loom het komend ooft en zag Zwaar zwang're takken stilkens hangen droomen. Plots plofte op 't zachte grastapijt een peer. Niet, naar 'k verwachtte, groen maar rood en geel. Kreeg zij van 't godlijk levenssap te veel? Dat, zóó ontijdig, zij, lijk rijp viel neer. En krampige angst priemde op in mijne ziel: Ik dacht aan Jaap, mijn dood'lijk zieken vrind, Dien grootschen geest, in 't lichaam van een kind. En bevend bangde ik: als de peer, die viel . .? O neen, God neen, beveel dat hij geneest, O vier' mijn ziele toch 't herlevingsfeest!" D. ROODENBURG VERMAAT BATENBURG & FOLMER (O. W. FOLMER) DEN H AAG, HUYGENSPARK 22 SPECIALITEIT: BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS MET SAFE.INRICHTINQ. VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE INTERNATIONALE TRANSPORTEN