No. 2468 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE WEDEROPENING VAN DEN GIRODIENST Teekming voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek VAN SWAAY: Nu" MAAR VOORZICHTIG AN EN ZORG DAT JE NIET WEER KOU VAT!" DE INTERNATIONALE PUZZLB Begin October 1924. Het slaan van de brug is te Genève gelukt. Men kan nog niet zeggen hoeveel er over heen zal gaan, en in welk tempo; doch het beoogde werk is geslaagd. Het is wel een opwekkend teeken van de verandering der tijden, dat nu eerst dezen zomer in Londen en thans daarna te Genève, zooveel goede verstandhouding gekweekt is, en in documenten vastgelegd. Het is klaarblijkelijk alleen mogelijk geworden door den impuls, die de beide democratieën van Frankrijk en Engeland sinds het voorjaar aan de regeering gegeven hebben. Zonder dien meesleependen stroom zouden nimmer de gedachten zoo snel voorwaarts zijn gegaan. En het is wel snel geweest. Wie had zes maanden geleden nog gedacht, dat de menschheid zich rijp zou gevoelen voor een systematisch en geheel afgewerkt stelsel van verplichte arbitrage, wie, dat zonder verzet de regel uitgesproken zou worden: de mogendheden verbinden zich allen oorlog uit te sluiten? Toch is dit 't, wat het Proto kol van Genève heeft gedaan. Degenen, die sinds jaren de mogelijkheid van verplichte arbitrage betoogden en voor niet geheel ernstig werden aangezien, staan nu plotseling met de verwezen lijking daar. Verplichte arbitrage is immers het middel geweest, waardoor met name Engeland er met zooveel woorden in heeft toegestemd, in geval van aanvallen op andere mogendheden zijn vollen steun te verleenen. Zij die van het machtige Groot-Brittanniëte vergeefs hadden getracht een Steuntractaat te verkrijgen, zij hebben het nu in de hand, omdat arbitrage als algemeene ver plichting is gesteld. Zoo kwam Londen, zoo kwa men de koloniën over de brug, En ook de vertegen woordigers van vele kleine mogendheden, die zich anders gewoonlijk liever- afzijdig houden en niet op politieke verbintenissen ingaan, hebben inge stemd, gezien de verplichting tot vreedzame be slechting van geschillen, die wordt ingevoerd. Een collectief stelsel van sanctie's, in de eerste plaats op economisch gebied: blokkade,handelsbelemme ringen enz., is dus op schrift gesteld. Voor wie willen, daarnevens militair assistentieverbintenissen, in het kader van den Volkenbond. Misschien ware dit nooit zoo goed in orde geko men, ware niet voor dit alles uit steeds de schoone prijs gehouden: ontwa peningsconferentie. Daar voor zorgde steeds de Britsche politiek. Het Protokol wordt slechts rechtskrachtig, wanneer er binnen 't jaar een ontwa peningsconferentie op vol gen zal. Dit resultaat staat dus nog te bereiken. Over het geheel staan de resultaten nog te bereiken. Het Protokol van Genève is een brug. Maar men moet nog zien wat erover komt. Het is wel door de Vergadering goedgekeurd. De regeeringen evenwel zijn nog niet gebonden. De parlementen moeten hun woord nog spreken. Zullen er niet ergens kinken in den kabel komen? Zal men over zes maanden de noodige ratificatie's verkregen hebben, of blijft alles in de lucht? En een conferentie tot verminde ring der bewapeningen, zal zij inderdaad tot die ver mindering, tot beperking der militaire kosten leiden? Dat alles staat te bezien en is af te wachten. Er kan in de internationale wereld zooveel onverwachts ge beuren. Wie zal zeggen, hoe 't er zes maanden verder voor staat. Een ding is echter zeker; dat er op het gebied van de internationale stemming reeds nu ontzaglijk veel vernieuwd is, en beters tot stand gebracht. Dat kan onder geen beding meer verloren gaan. De mensch heid haalt verlucht adem bij het zien van dien brug gebouw. Al mogen de nu gemaakte regelingen nog geamendeerd moeten worden en over een jaar aan herziening onderworpen voordat zij definitieve uit komsten afwerpen kunnen, in elk geval is een geweldig groote en verrassende stap ge zet. Men is van 't verschil van meening over militaire accoorden, tot een veel hooger opgezet gezamenlijk accoord gekomen. Gezamenlijke op bouwende arbeid is verricht. De stoot is ongetwij feld gegeven door Ramsay MacDonald. Het uiterst bekwame uitvoeringswerk is onder Frankrijk's leiding gegaan. Loucheur, die reeds drie jaar geleden regelingen met Rathenau heeft willen maken, en die verleden jaar Poincaréen Downingstreet trachtte te verzoenen, heeft nu 't verzoeningswerk kunnen voortzetten. Van allerlei kanten heeft men hem bijgestaan, de Czechische en de Grieksche staatsman stonden hand in hand. En nu kan 't zaad van vrede en rust verder opschieten. Hoe sterk de gewekte strooming reeds is, doet de opmerkelijke en plotselinge kentering inDuitschland zien. De wereld maakt blijkbaar een sprongperiode door. Die te Londen, te Parijs, te Genève, is gevolgd door die te Berlijn: jaren lang door alle officieele propaganda tegen dei. Volkenbond opge zet, ziet het Duitsche volk zich nu plotseling ge plaatst voor 't regeeringsplan om op toetreding in te gaan. Het was te duidelijk, dat het belang van het nieuwe Duitschland op dien weg ligt. De heeren Marx en Stresemann hebben gehoor gegeven aan het algemeene geluid dat van over de grenzen tot hen doordrong, en waarvan misschien een Nansen de spreektrompet geworden is. Nog wat onhandigheden, nog wat aarzelingen en draaiingen, wat zal hiervan het verloop zijn? De overgang is voor de Duitsche natie wel heel plotseling. Plotseling zou zij uit het mokkende isolement, waarin zij van binnen en van buiten kunstmatig gehouden is, in den kring der samenwerking moeten treden, en een politiek van harmonie stellen in de plaats van quasi-slimme manoeuvres. Twee elemen ten trekken haar weg: de kommunisten die voort bouwen op de Rapallopolitiek van strijd tegen het wereld-imperialisme". De nationalisten, die, nu ja, men weet wel wat willen. zonder dat zij VANNELLCSVARINAS GOUDZEGEL 3O ets. perPakje. precies weten hoe. 'n het betreden "van den'nieuw gekozen weg heeft de Duitsche regeering dus weer een aantal struikelstappen gezet. Nansen wordt gezegd boos Goethe te hebben aangehaald: met de dommen strijden de goden te vergeefs", de oude brave Lord Parmoor is door een gekunsteld Berlijnsche dementie uit het veld geslagen, en de oppositie in verschillende andere landen steekt op. Terwijl Duitschland binnen enkele maanden in den kring van den Volkenbond kon treden, en daarin ook wijs zou doen, moet de loop van dit gehaspel nog worden afgewacht. Ook daarom kan men slechts zeggen dat de brug wacht, op wat er over komen zal. |fc* Dat ook het nieuwe bestek allerlei verdere moei lijkheden bieden kan, heeft ook de Japansche politiek bewezen. Japan bekleedt internationaal een gewichtige plaats, en zijn diplomaten doen in Europa nuttig werk. De regeling te Tokio evenwel is nog niet zoo dicht bij de blanke wereld, en de blanke wereld nog niet zoo dicht bij Tokio. De rassentegenstelling, grootste van alle tegenstel lingen misschien, wordt daar nog bitter gevoeld. De yereenigde Staten, de Engelsche dominions, die in hun geest wel zeer vooruitstrevend, maar tevens ook zeer kleinhartig zijn,?behandelen het Japansche volk nog steeds afwerend. Tot hoogge plaatste en beschaafde Japanners toe, ondervinden dit. Voor Japan is hiermede een economisch belang, Mat der immigratie, gemoeid, maar meer nog een politiek van eer. Te Versailles, bij 't sluiten van het vredestractaat, had de delegatie gepoogd, in de internationale broederschap ook die der rassen te doen vaststellen. Maar daarvan wilde zelfs Wilson, of liever vooral Wilson, niet hooren. Japan is toen gerouleerd". Dit wilde het niet ten tweeden male, en zocht, nu de kwestie's weer op 't tapijt kwamen,. zelfs revanche. Het roerde het teere punt aan dat ook onderwerpen van inwendige souvereiniteit,, wanneer de wijze waarop zij geregeld worden andere volken te kort doen, inden Volkenbond ter sprake mogen worden gebracht. Geen wonder dat de strenge souvereiniteitsleer der anderen zich hiertegen nog heftig verzette. De zaak is voorloopig geschikt, en Japan heeft zekere maar niet volledige voldoening gekregen. Het wilde waar schijnlijk ook niet definitief roet in het eten gooien en de kwade pier" zijn. Met zijn rechtsstandpunt heeft het overigens waarschijnlijk een nieuwen weg in het bosch van 't volkenrecht gewezen, een nieuwe evolutie van 't begrip souvereiniteit" aangestipt, evenals die welke in den loop van de 19e eeuw het begrip van 't private eigendom doorloopen heeft. Niet alles is dus nog in rust, en de wereld kan nog door allerlei catastrophen in de war gebracht worden. Hoe is thans de toestand in China? Valt dit geheel uit elkaar, of slaagt de centrale regeering in handhaving? Waar gaat het in Spanje heen?Dreigt daar, met de Marokko-échecs van 't directoire, de centrale macht te vallen, en behoort een ontbinding in provinciën tot de mogelijkheden? Bovenal: wat voor prikkelingen biedt in den komen den tijd van politieke toenadering, de internationale handelspolitiek? Zal de Volkenbond, na 't totstand brengen van de moreele" en van de materieele" ontwapening, ook voor den strijd der natiën op handelsgebied regelingen moeten gaan zoeken? Men hoort wel in dien geest spreken, en er staan dus nog problemen genoeg voor de deur., BRAND A RIS DEN HAAG AMSTERDAM ROTTERDAM PRIJSVERLAGING LINOLEUMS