Historisch Archief 1877-1940
1 E,I\U/AmiVlC,I\, W C,C,f\DLit\LJ \\J\JK. iVC,UC,l\L,t\i*tU
l l
DE MODE IN GARICATUUR
Teekening voor ,4e Amsterdammer" door
Maddy Vegtel.
WAT IK VOND IN 'T VERRE LAND
Het was een van Hongarije's grootste
rouwdagen, toen we dat bericht uit Holland hadden
gekregen", zegt de jonge sympathieke pianiste,
die toevallig heeft gehoord, dat ik hem goed gekend
heb, daarginds in Holland. Strak en wit werd
haar pittig gezichtje bij het terugdenken aan dien
slag: dat Stefan Partos nooit meer spelen zou in
zijn geboortestad . . dat zijn huis in de Sziv
utca 1) niets anders meer te herbergen zou krijgen
van dien kleinen, genialen bewoner, dan wat
asch ??een weinigje asch en een tot zwijgen
gedoemde Ouadagnini!
Bij het stille licht dat zacht en devoot glijdt
langs den doodenschrijn van Pértos, waarin
de kelk, die zijn asch bevat, als een mat-glanzende
bloemknop te slapen schijnt, spreekt iemand met
teedere, niet immer vaste stem over den kleinen
Stefan. Vóór hij Budapest verliet om op
concerttournee te gaan door Turkije, Scandinavië, Holland
telde hij nauwlijks veertien jaren. Daar komt
op een keer een jeugdigen violist, die voor het
eerst in 't publiek optreden moet, bij Pértos om
raad. Het moeilijke vioolconcert zal hij spelen,
dat Pértos reeds vroeger ten gehoore heeft ge
bracht hij is wel wat bang voor de krachtproef
en er hangt voor hem zooveel van af! Wil Pértos ?
Natuurlijk, de kleine Stefan is dadelijk bereid:
n en al vuur en belangstelling! Eerst bespreken ze
samen de moeilijkheden, dan zet het tengere kind
met de lange zwarte lokken zich aan den vleugel
en begeleidt den ouderen knaap, luisterend met
heel zijn ziel naar diens vioolspel. Als dan de vreem
deling gehoord heeft, hoe PÏrtos denkt over zijn
opvatting en techniek, is hij dankbaar voor den
goeden raad, maar . . nu zou hij toch nog zoo
hél graag eens hooren, hoe Pértos zelf het doet!
En Stefan neemt zijn viool, de ander zal zijn plaats
innemen aan het klavier . .
Aan het einde is er even een stilte, maar als
Pértos, met zijn viool nog in de hand, vragend
naar den zwijgenden -jongen kijkt, springt deze
eensklaps woest op, grijpt zijn eigen instrument
en . . wil dat voor de knie aan stukken breken !
Sterke handen grijpen toe om den wanhopigen
knaap tegen te houden, bleek en bevend ziet de
kleine Stefan, die zoo van ganscher harte den
vreemde van dienst wou zijn, welk een vernieti
gend effect zijn hulp heeft gehad !
Nooit, nooit wil hij meer spelen !" roept de
vreemde jongen in vertwijfeling, nooit meer zijn
viool aanraken ! Het beste gaf hij, wat hij had, en
het is knoeiwerk naast dat van Portos ! Weg dus
met die viool weg er mee !"
Radeloos pleit de kleine Stefan; wie mee toe
hoorden, vallen hem bij, en eindelijk lukt het,
de jonge violist tot de overtuiging te brengen,
dat hij geen dwaasheid mag begaan, dat hij toch
waarlijk den menschen al iets te geven heeft en
heel het leven nog vóór hem ligt om te streven
naar dat, wat hem in het spel van Partos zóó
heeft getroffen !
. .Ginds op den vleugel, waaraan toen de
kleine Stefan zat, staat nu de buste, naar hem
gemodelleerd door een jonge Hongaarsche
en het zachte licht vlijt de schaduwen juist zóó, dat
de lijnen van het nobele voorhoofd geaccentueerd
worden, de oogen, gesluierd in half-licht, iets
levends krijgen en de mond een nauw merkbaar,
wijs en teer glimlachje heeft.
Sterk geuren de vele witte lelies op het klavier.
. .Een standbeeld zal Pértos krijgen in zijn
vaderstad en de Sziv utca moet in de toekomst
den naam dragen van dat lievelingskind van
Hongarije?
Zóó willen het de bewoners van Budapest en
het zal wel goed zijn.
Maar in die stille kamer bij de doodenschrijn
en de verstomde muziekinstrumenten hoor ik
toch iets veel mooiers: daar wordt mij een getal
genoemd van vele gouden cijfers heel die groote
som is tot eer van den kleinen Stefan bijeen
gebracht door zijn landgenooten en dat in deze
moeilijke tijden !
Het Pértos-fonds is de grootste instelling van dien
aard in Hongarije; n concert, gegeven bij de her
denking van den sterfdag van Partos, legde den
grondslag voor dit kapitaal. En, wie weet of het
fonds niet kan worden uitgebreid tot het in staat is,
steun te geven aan alle arme Hongaarsche jonge
artisten, musici en beeldende kunstenaars beiden !
Niets dan goede gedachten hebben achter dat
J) Sziv utca i i H irt"-straat
hooge voorhoofd gewoond," getuigt de teedere
stem, als ik weer naar het schoone beeld op den
vleugel kijk! . . Ik weet het! En het doet mij
zoo goed te hooren, dat deze fijne, nobele jongen
bij machte is geweest tijdens zijn korte leven in
de harten van duizenden de kiem te leggen, waar
uit thans den lust tot een goeden daad is opge
bloeid !
Budapest. jo DAEMEN
VAN ALLES WAT
DE BIJENKORF"
WAGENSTRAAT 45?45a DEN HAAG
ZALEN
voor VER9ADERINGEN, EXPOSITIE'S, etc.
CENTRUM DER STAD TEL. 14228
beeren, dat in Italiëwordt toegepast. De tomaten
worden goed gewasschen, van de pitjes ontdaan,
in de vleeschmachine fijn gemaakt. Op l K-G.
tomaten die matig gezouten worden voegt
men l gram salicyl, vult hiermede flesschen,
waarin zooveel ruimte wordt overgelaten, dat er
een vingerdik slaolie nog bovenop kan worden
gegoten. Goed toekurken en staand bewaren.
In Duitschland is de ramenas veel meer
inheemsch dan hier te lande. Men ziet daar bijv. in
bierhuizen bordjes ramenas schijven met zout
staan, die gratis worden aangeboden, omdesc/zöne
Durst maar te bevorderen.
Een Duitsche huisvrouw raadt hare zusteren
aan, meer ramenas in de huishouding te gebrui
ken, niet alleen omdat dit de gezondheid bevordert
maar ook vroolijk stemt! En wie zou dit niet
wenschen in deze moeilijke tijden? Zij geeft
daarbij eenige gebruiksaanwijzigingen:
1. Aan schijven gesneden, met zout bestrooid,
op de boterham.
2. Fijn wrijven met de rasp, wat zout, peper en
suiker er doorheen roeren en daarvan, met olie
en azijn, een pittige saus maken voor
andijvieof kropsalade.
3. Hoest de familie, dan fluks een ramenas uit
gehold en met donker bruine suiker gevuld. Men
plaatst deze dan in een glas, opdat hij goed rechtop
blijft staan en vult suiker bij, indien die er in is
getrokken. Van tijd tot tijd een lepeltje van die
suiker, vooral op de nuchtere maag, doet wonderen
bij een blaffend menschenkind.
N E L L Y
OVER BOEKEN EN TIJD
SCHRIFTEN
De Chineesche vrouwen beginnen hoe langer hoe
meer naar ontwikkeling te streven, om zich te
bekwamen voor verschillende beroepen. Ook van
Staatswege wordt daaraan tegemoet gekomen en
hulp verleend. Zoo studeeren op dit oogenblik
44 Chineesche vrouwen, op staatskosten, in de
V.S. van Noord-Amerika, ten einde te kunnen
voldoen aan de voortdurende vraag naar vrouwe
lijke artsen. Een Chineesche doktores, Jawa?Kul,
heeft, gesteund door subsidie van het Rijk, een
groot ziekenhuis geopend, met het doel verpleeg
sters te vormen, waaraan eveneens groote behoefte
bestaat.
Een Duitsch Ingenieur, dr. in de chemie,
Ludwig Kaufmann in München, spreekt in de Neüeste
Müncher Nachrichten" een troostwoord tot de
overbelaste huisvrouwen die, naar Duitsch ge
bruik, de wasch in huis behandelen. Er is nu
volgens hem een middel uitgevonden, dat het goed
van zelf schoonweekt. Dit middel, Burnus ge
doopt, is samengesteld uit dezelfde bestanddeelen,
die in de maag datgene tot oplossing brengen
waardoor het goed, voornamelijk het lijfgoed,
wordt vuil gemaakt. De eiwit en vetten bevatten
de afscheiding die de huid uitwasemt waarbij
dan nog stof, roet en huidschilfers zich voe
gen wordt door dit middel, dat in plaats van
soda dienst moet doen, opgelost. Burnus is een
middel dat door dr. Böhm, ook een chemicus,
werd verkregen uit de maagsappen van dieren.
Leest men dus over dit toovermiddel Burnus,
dan weet men de herkomst.
Mevrouw Ada Otto, in de Beiersche sportwereld
een bekende figuur, die met haar Otto-wagen reeds
vele prijzen op automobielwedstrijden behaalde,
zal, als de eerste Beiersche vliegenierster in de
lucht proeven van bekwaamheid gaan geven.
Huisvrouwen die niet zoo gelukkig zijn
eenWecktoestel te bezitten en toch gaarne tomaten willen
inmaken, moeten het volgend recept eens
proEr ligt een mooi Kinderboek voor ons: De
Waterkindertjes, Uitg. Maatsch. voor Goede en
Goedkoope Lectuur Amsterdam, 't Is een sprookje
naar Charles Kingsley verhaald door Martha van
Vloten en versierd met gekleurde en zwarte
teekeningen door B. Midderigh?Bokhorst. Een sprook
je dus, een parabel, maar een van de beste soort.
Niet alleen een fantastisch geval van 't onder
water levend gedierte, doch tevens een verhaal
dat te denken geeft waarin een moraal is vervat
die bij voorlezen aanleiding kan geven tot diepere
gedachtenwisseling tusschen moeder en kind.
Tot de prettige lectuur dragen zeer zeker bij, de
artistieke illustraties van mevr. Midderigh
Bokhorst die vooral in het zwart-wit werk zeer
geslaagd mogen heeten. Teekeningen vol expres
sieve kracht, gevoel en distinctie.
Het Kleuterboek. Uitg. Prometheus, Den Haag
is meer een boek voor de heele kleintjes, 't Geeft
Rijmpjes van Felix Timmermans en Prenten van
Tom. Of de ietwat Vlaamsche versjes de kinderen
in 't geheugen zullen blijven, dat zouden wij niet
durven beweren. Doch de prenten zoo eenvoudig
van lijn, van vlakke kleuren, van gedachte, geven
den kinderen zeker vermaak en zijn door de gewone
vormuitbeelding aanschouwelijk en leerzaam.
Verder zijn er nog drie Handwerkboekjes.
Uitg. Gebr. Kluitman Alkmaar. Dergelijke
werkjes zijn voor haar die gaarne naald en draad
hanteeren voor eigen kleeding of plezier hebben
in 't maken van handwerken altijd van nut. Niet
dat het boekje Kruissteek veel moderne patronen
geef t. Zeker, ze zijn er in te vinden, maar naast tal
van gewone conventioneele slechte voorbeelden
van bloemcomposities en bladslingers. Aardig
zijn daarentegen weer de volkskunstpatronen.
Men kieze dus met oordeel. Hoe maak ik mijn
hoed op? en Hoe maak ik onderkleed me? zijn beide
boekjes, bewerkt door H. J. van Wessem, die de
techniek van hoedenmaken en naaien duidelijk en
aanschouwelijk verklarend demonstreeren.
E. M. R.
DRINK WEINIG MELK
maar goede melk, van betrouwbaar
GEZOND vee.
HOFSTEDE OUD-BUSSEM.
Kerkstraat 187. Tel. 49344.