. 8471 Zaterdag 25 October AM984 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Hoofdredactie van G. W. KERNRAMP Redacteuren: H. BRUGMANS, HERMAN HEYERMANS, TOP NAEFF en G. NOLST TRENIT Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM UITGEVERS: VAN HOLKEMA 6 WARENDORF Prfls per jaargang f 10. bQ vooruitbetaling. Per No. f 0.25 Redactie en Administratie : Keizersgracht 333, Amsterdam Advertent'ën f 0.75 per regel Dispositiekosten 20 cent GEEN ANARCHIE, MAAR ORGANISATIE Naar aanleiding van mijn artikel in dit weekblad van 11 Oct. 1.1. kreeg ik den volgenden brief: In uw artikel Genève" schreeft gij: Wie mee wil genieten van d^n waarborg van veiligheid en vrede, moet ook bereid wezen zijn deel van de lasten te dragen; hij mag zich niet onttrekken aan den plicht, mede te doen aan een internationale militaire actie tegen een aanvalsoorlog; laat hij die actie aan anderen en grooteren over, dan is hij een klaplooper en wordt als zoodanig behandeld." Wil dit toelichten, M. d. R. ! Te Oenève is door de Esthlandsche afgevaardigden geprotesteerd tegen nationale ontwapening; en in 1922 nam het lid der Eerste Kamer Idenburg nog het standpunt in, dat internationaal recht nationale ontwapening verbiedt. Daarna heeft echter minister van Ka. ne beek verklaard, dat zulks niet het geval is (bij de discussies over zijn begrooting voor 1924 in de Eerste Kamer.) Neen inderdaad niet! Dit sta onomstootelijk vast. Lord Phillimore heeft het ook ontkend, in antwoord op een hem verleden jaar gestelde vraag op zijn colleges voor de Academie voor Internationaal Recht in het Vredespaleis, in 1923. Het kan mij ontgaan zijn; maar de vijf jaren sinds de Volken bond tot stand kwam vernam ik van geen voorstellen of ontwerpen van de Nederlandsche regeering, om art. 8 van het Handvest in practijk te brengen wat Nederland betreft; zij zou, met wat meer activiteit, voor dat onderwerp (van de geleidelijke vermindering der bewapening) het initiatief hebben kunnen nemen. Nu staat te bezien, of de Regeering de leiding zal kunnen behouden. Want nu wordt op art. 8 getuurd en gepiekerd, en hebben de ontwapenaars" de con clusie getrokken, dat ook dit artikel de geheele ontwapening, per natie afzonderlijk, geenszins verbiedt. Dus Geachte redactie, bederf de zaak der Ontwapening niet, door met klaplooperij" te schermen, want 't is heusch al weer voldoende voor menigeen, om terug te deinzen van zijn bekeering door vrees voor zoo iets onfatsoenlijks. Maar onderscheid duidelijk: Ie het geval dat Nederland zijn weermacht houdt, en dan toch niet bereid zou zijn, de internationale orde overeenkomstig het Handvest op het. toekomstige protocol te helpen handhaven; 2e het- geval dat Neder land zijn belang het best gediend acht, door te ontwapenen. In het eerste geval hoogstens kunt gij van klaplooperij spreken. In het tweede geval ? Wel beschouwd ligt reeds een petitio principiïin de aanvangswoorden van het citaat: genieten van orde en veiligheid;" want in verband met de rest versta ik uw gedachtengang aldus: vrede en veiligheid hangen af van internationale wee'rmacht". Welnu, bezie de.zaak volkomen onbevangen! Zou het waarlijk zonder dat niet gaan? Bedenk, (nu wij eenmaal niet meer gevangen zitten in onze geërfde opvattingen van absolute souvereiniteit der staten, enz., nu ontwikkelen zich haast dagelijks onze opvattingen en verliezen wij steeds meer onze vroegere- obsessies. Een paradoxaal voorstel kondig ik u bij dezen aan: Nederland stelt een contingent voor de internationale weermacht; en bedingt uitdrukkelijk, dat ingeval het zelf ruzie krijgt, het niet, nooit, in geen geval, absoluut nimmer, gewapenderhand bijgesprongen zal worden." Les idees marchent. Over twaalf maanden, of reeds, eerder, maak ik van dezen paradox een serieus voorstel. Let eens op. Zoo gij weet, of ergens een adres is, waar men zich opgeven kan voor dienstneming in het Hollandsche Contingent, dan verplicht gij mij met de mededeeling. Esthland soll ruhig sein." Met handslag voor Nationale Ontwapening," W. ELINK SCHUURMAN Aan het gevraagde adres kan ik Mr. Elink Schuurman niet helpen. Misschien wil prof. van fEmbden hem terecht brengen. Zoo niet, dan zal hij zijn ongeduld nog een jaartje moeten bedwin gen. Binnen twaalf maanden mogen wij immers een voorstel van hem verwachten, dat Nederland een contingent voor de inter nationale weermacht zal leveren, onder uitdrukkelijk beding dat het zelf noo.it militaire hulp van anderen zal krijgen. Als het zoover met hem is gekomen, zal hij zelf ook wel reeds een Werfbureau hebben opgericht voor dienstweigeraars, die niet voor hun eigen land, maar alleen voor andere willen vechten. De door hem aangeroerde kwestie, of de: Nederlandsche regee ring het initiatief had moeten nemen tot geleidelijke vermindering der bewapening, kan ik laten rusten; zij gaat geheel buiten het door hem aangevallen artikel om. Evenmin zal ik ingaan op de vraag, of Nederland, wanneer het jongste protocol van Genève tot uitvoering geraakt, het recht behoudt tot geheele ontwapening over te gaan; want ik ben van meening, dat Nederland, zelfs al zou het daartoe gerechtigd zijn, dit niet moet doen. De door Mr. Elink Schuurman gevraagde toelichting" van de door hem geciteerde passage uit mijn artikel lijkt volmaakt overbodig. Elk mensch met normale hersenen zal begrepen hebben wat ik daarmee bedoelde, ook al was hij het er niet mee eens. Het woord klaplooper" schijnt hem gehinderd te hebben. Ik ken nog geen beter woord om de houding van een Staat te brandmerken, die wél mede wil genieten van de waarborgen voor veiligheid en vrede, maar niet zijn contingent wil leveren voor deinternationale weermacht, die de veiligheid moet verzekeren en den aanrander van den vrede te keer gaan. En dit in antwoord op een vraag van Mr. Elink Schuurman ? ik meen dat het zonder de internationale weermacht niet zal gaan." De klaplooperij" wil hij desnoods nog laten gelden, als Neder land een eigen weermacht op de been houdt, en die niet in dienst van de internationale gemeenschap wil stellen; hij verwerpt echter die qualificatie, als Nederland zijn belang het meest gediend acht door ontwapening. Hoe heb ik het nu met hem ? Hij spreekt van geërfde opvattingen van absolute souvereiniteit der Staten", waarin de menschen vroeger gevangen zaten. Maar hij schijnt zelf uit die gevangenis nog niet vrij te zijn gekomen. ^Vanneer Nederland zijn beslissing over de ontwapening zou willen laten bepalen door zijn eigen belang, dan zou het immers juist handelen volgens de oude, ook door Mr. Elink Schuurman verworpen leer van de absolute souvereiniteit", volgens welke een staat het recht heeft, zijn bewapening geheel naar eigen inzicht te regelen. Die leer leidt tot anarchie. De nieuwe leer, van Genève, dat het vraagstuk der bewapening in gemeenschappelijk overleg moet worden opgelost, leidt tot organisatie. Die nieuwe leer is dezer dagen voortreffelijk uiteengezet. De hoofdlijnen" van het protocol van Genève zijn aangegeven door een aantal op staatsrechtelijk gebied bekende Nederlanders, o.a. door de heeren Dresselhuys, van Eysinga, Fabius, Kleintjes, Kranenburg en Vollenhoven. Laat elk die hoofdlijnen" nu eens lezen; ze staan b.v. in het Avondblad van de Nieuwe Rott. Cour. van 21 Oct., en vermoede lijk in tal van andere bladen, onder het opschrift Het protocol van Genève." Laat elk, die nog een beetje belangstelling heeft voor andere dingen dan zijn eigen zaken, elk, die er prijs op stelt eenige notie te hebben van een onderwerp, dat in de volgende maanden overal op den voorgrond komt te staan, zich nu eens de geringe moeite geven om dit stuk onder zijn oogen te krijgen. Dan zal hij precies weten, wat de strekking van het protocol van Genève is: de anarchie der Staten-maatschappij te vervangen door organisatie. En dan zal hij tevens eenige practische argumenten vernemen, waarom de kleine Staten zich niet, langs een achterdeurtje", mogen onttrekken aan de militaire taak, die ook zij in de georga niseerde Staten-gemeenschap hebben te vervullen. KERNRAMP