Historisch Archief 1877-1940
HO. 2471
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
2!
PEDANTE PIET JE'S P AED AGO
GISCHE PEINZINGEN
TAALVERWOESTING
(Ongecorrigeerd)
(13 jaar)
(Niew-neederlans)
XXIV.
Beste Sjaak Koegan (offiesjieele schrijfwijze:
Jackie Coogan, maar Pietje schrijf niëw-neederlans
volleges Freedderruk vanneede en daarom schrijf tie
in l moeite maar metteen niew-amerikaans) nu u
ook ons land de eer bewijst va» n bezoek wil ik u
de eer andoen van n artiekel in t groenste blad van
Neederland. Ik weet niet of je genog van onze taal
verstaat om me stukkie te leeze? Ik denk van niet.
Want Neederlans is de móejelukste taal van alle
taaie. Daarom zijn dr maar zoo weinig mense in
t buiteland die onze taal verstaan of praate. En
de mense die in ons eige land onze taal spreeke
of schrijve maake tellekes n hoop foute. Zellefs is
Pietjes Mew-Neederlans zóó lastug dat dr ellekke
week boove me artiekele gedruk wor:
ongecorrigeerd", tgeen met andere woorde beteekene wil
dat de heeren van de groene redaksie maar liever
met dr vulpenhouwers van Pietjes proozaa afblijve
uit angs datze dr foute bij maake. Terzaake
Sjaakie. As ik je deeze oope brief in de Groene"
schrijf is t pok volstrek niet met de bedoeling
dat je me brief zal leeze. Je hoef,m zellefs niet eens
te oopene omdat ik m al zellef voor je geopen heb.
Makkelluk, wat? Dat zijn zoo de meniere onder
ons schrijvers dat asse we bang zijn dat ieman" niet
zal leeze wat we schrijve we dr maar boove zette
Oope brief". Zoo prakties zijn nou wij Hollanders
Want op die menier spaar je nog n postzeegel ook
uit. En onze hollanse postzeegels benne de duurste
ter werreld. Behalleve op de niewe-zijs-voorburgwal
waar we onze internasionaale poszeegel-mart
houwe en waar we mekaar nog erger prebeere af
te zette als ze achter de leketjes van t poskantoor
doen. Terzaake Kid. Ik zou je ommers n welkom
toeroepe in het vrije Nederland, dat indertijd Ameri
ka ontdek hét direk na Klumbumbus en Piet
Stuivesant tot 1ste presieden van jullie
Ameerikaanse reepubliek heb uitgeroepe. Uit
ondankbaarhijt waarvoor jullie later Niew-Amsterdam in
Niew-Jork hebbe herdoop. Terzaake, Coogan, daar
maake we laater nog weilis saame n filmpie van,
jij as Klumbumbus en ik as de eerste
Nikkerbokker. En dan saame op jag op de Indiaane van
Aimaar-Ameerieka! Terzaake nogges. Maak je
weilis je eige fillems, Sjaakie? Of speel je dr
alleenig maar in. Ik mag je altijt graag zien speele
in de bioskoop. En ronduit gezeg zien ik je liever
as zoon schoffie dat met Saarlie Seplen uit jatte
gaat, dan zooas ze je nou je europeese
reklaameaanbiedirt laate maake in je piekfijne pakkies met
je Paa en Maa, met je ijge dokter en sekretaaris,
met je ijge kindermeisie en schoenepoetser, en met
al die ijge wijsheit waarvoor je op je 10de jaar
nogveel te jong ben. Wij Pedaagooge zegge altijt
weer: Iedereen mot jong zijn zo lang die jong is,
want as je oud ben geworde is t tijt genog om je
kins an te stelle". Terzaak Sjaak! Met dat al
wens ik je as hartelukste wens de eewige jeug toe.
Dat is nou n wens die ijgeluk voor iedereen geit.
Maar voor jou in t bezonder. Want je jeug, Jack
Coogan, is je fortuin. Onthouw die wijze les van je
ouwere vrind Pietje van de Groene". Want ook
in Pietjes jeug leit zn krag. Ben ik l maal geen
13 jaar meer, maar bevoorbeel 14, dan is t ommers
ook gedaan met PIETJE
36 JOESTI-T-IA.
Op de lijst der zonden, die tegen het Nederl.
bedreven worden, plaats ik zonder bedenken de
verminkte Nederlandsche uitspraak van het Latijn,
waartoe men op onze gymnasia heeft besloten.
In Nederland had sedert vele eeuwen de uit
spraak van het Latijn die van het Nederl. gevolgd.
Dit verklaart voor een niet gering deel, waarom
men tot diep in onze samenleving met het Latijn
vertrouwd werd en waarom die taal der Ouden
zich aan het beschaafde Nederlandsch verbond.
Karsten, Naber, Hartman, waren in mijn tijd uit
nemende vertegenwoordigers van de Nederlandsche
Latiniteit en hun oog was open voor deze twee
enheid. Het Latijn leefde in Nederland voort, terwijl
het in Nederlandsche klanken gesproken in macht
en statigheid had gewonnen. De eerbied voor de
taal van Vergilius ontsproot uit de volheid en
majesteit, die een zuivere Nederlandsche uitspraak
haar toebedeelde.
Onbegrijpelijk onbezonnen om niet te zeggen
roekeloos handelen nu degenen, die juist het
eerst geroepen waren om het oude hechte Ned.
Latijnsche verbond in eere te houden en het goed
recht der klassieke opleiding in Nederland te be
wijzen. Uit hen was een commissie gevormd
tot regeling van de uitspraak van het Latijn",
gelijk zij haar doel aangaf. De uitkomst is deze,
dat die heeren de aloude Nederl. uitspraak van
het Latijn afschaffen, dat zij onzen gymnasiasten
het aanleeren van een poespas van vreemde klan
ken opleggen en dat zij het Latijn zoodoende ont
mannen, verarmzaligen en tot een spot zullen
maken.
Deze wonderlijke hervormers beweren echter,
dat hun bedoeling is geweest niet om te komen
tot een uitspraak van allerlei vreemde exotische
klanken, maar tot een, die zoo dicht mogelijk
staat bij .de uitspraak van het Nederlandsch".
Wij zullen eens zien.
De c zoo decreteeren zij worde uitgespro
ken als K in alle gevallen, dus ook vóór de zachte
klinkers. Dit is inderdaad zoo dicht mogelijk bij
het Ned. want kikero, kaesar, kivis, kbppen met
kitroenen, kenten en kijfers.
De g zij een zachte k". Wat is dat voor een k?
Mogelijk die uit de palatale rij van de
Indogermaansche stamtaal. Zoo dicht mogelijk bij het
Nederl. O kroote, koede, koden. Dit keeft voor den
Hollandschen mond keen bezwaar, meent de
commissie.
De u moet voortaan oe luiden. Mijn vriend Prell
van de Deutsche Wochenzeitung gelieve deze
winst der Cultur te incasseeren. Het is een toppoent.
Van vroeger herinner ik mij een overmoedigen
kantoorklerk, die een Latijnsch woord had opge
vangen, cuculus; uiteenzette, dat de Romeinsche
koekoek natuurlijk nooit ku-kuk had geroepen en
hieruit afleidde, dat wij gymnasiasten het Latijn
heelemaal verkeerd leerden. Ik veronderstel, dat
de geest van dit snuggere pennelikkertje over de
leden mijner commissie vaardig is geweest, maar
had toch liever gezien, dat de koekoek ze allen
gehaald had, vóór zij met hun heilloos bedrijf
gereed waren.
In het eenige, dat de commissie misschien in de
Nederl. uitspraak van het Latijn met recht had
kunnen verbeteren, heeft zij nog gefaald. De uit
spraak van - ti als tsi was onnederlandsch. Het
Nederl. kent geen fricadelformaties, zooals het
JAC URLUS
HAVANA 12 CENTS SIGAAR
Vraagt monster met adres van Uw winkelier
bij FLEVO UTRECHT
Hoogduitsch met zijn pf en ts ze bij de vleet
bezit. In plaats nu echter, dat de gymnasiasten
de t in - ti voortaan mogen vereffenen tot een
min of meer zachten sisklank, gelijk men in het
Nederl. bijv. in attentie of station hoort, worden
ze gedwongen, die t tusschen twee zachte klinkers
als een harde stootende tandletter te zeggen.
Aldus zijn ze met dat ti van den regen in den drop
gekomen en kan die reeks van - ti-t-ia's allicht
ongewenschte gedachten op de schoolbanken ver
wekken.
Laat ons het Latijn en het Nederlandsch onze
deelneming betuigen met de blijken van
apenliefde, die de hier bedoelde vrienden hun beiden te
beurt lieten vallen. H A j E.
Notaris J. W. K. te Zaltbommel. Neen, geachte
heer, ich begreife mir das nicht" (mir 3e naam
val) is toch geen behoorlijk Duitsch. Het is
Duitsch van Manus, u weet wel, dien kruier
van Justus van Maurik of van Weinstübe, den
Westfaalschen poep bij Van Lennep.
Es begreift sich, dass" is wel Duitsch. Hier
f s het voornaamwoord 4de naamval en geeft
het aan het werkwoord een passieve beteekenis.
Dergelijke onpersoonlijke namen zijn ook niet
zeldzaam in het Fransch en in andere talen, maar
het goede Nederlandsch kent ze weer niet. Het
handelt zich om" is een afgrijselijkheid. H.
Avondklok
Klokke luidt:
bim, bam.
Klokke luidt:
acht uur,
Nachte naakt,
bim, bam,
??Naar uw huis,
sluit schuur !
't Dorpke droomt,
zon-zat . .
Kinderlach,
klomp-stomp.
Landman komt,
stijf, mat:
Zware taak,
rompslomp.
Klokke luidt:
bim, bam.
Klokke luidt:
acht uur.
Zonne zonk:
n vlam..
Klokke zwijgt . .
O, duur'!
D. ROODENBURG VERMAAT
PAST STALEN RAMEN TOE
VAN DE
KON.FABR.F.W.BRAAT-DELFT.
SPECIALITEIT: VERZINKTE STALEN RAMEN!
(Passing Show)
(Bystandcr)
De bezoekster: Blij, dat ik je weer eens zie. na zoo'n langen
tijd. Maar wat zie je er vreeselijk afgetobd uit! Je moest heusch
eens wat vacantie nemen."
De gastvrouw: Vacantie? Maar daar kom ik net van terug!"
,,Waar zijn ze nu aan bezig ?"
De Negende Symphonie van Beethoven, meneer.1
Allemachtig, zijn we zóó laat ?"