No. 2471 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE ONTBINDING VAN DEN RIJKSDAG Teekening voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek LUxTOOLlsr de meest volmaakte wagen. AUTO-CENTRALE - HAARLEM EBERT TOT MARX: ,,IK HEB DAT DING MAAR WEGGESMETEN, ER IS TOCH GEEN REPAREEREN MEER AAN" DE NATIONALE MINDERHEDEN IN POLEN Bij de stichting van den Poolschen staat werd door de machthebbers van toen er niet zoo zeer naar gestreefd het onrecht, dat de Poolsche natie door de buren is gedaan, ongedaan te maken als naar het scheppen van een grooten staat, die een bolwerk tegen het Duitsche gevaar zou kunnen zijn. Het gevolg hiervan was, dat in plaats van een levens vatbaren staat, waarvan de bevolking uitsluitend of voor de overwegende meerderheid uit Polen zou bestaan, een rijk werd gesticht, waarin de vreemde, den Polen vijandige elementen, ruim 40 % van de bevolking uitmaakten. Deze onhoud bare toestand werd later tengevolge van den vrede van Riga, toen de bolsjewiki uitgestrekte gebieden met een zuiver Russische bevolking (hoofdzakelijk Klein-Russen en Wit-Russen) aan Polen hebben moeten afstaan, en van de annexatie van OostOalicië, dat bijna uitsluitend door Oekrajiniërs (Klein-Russen) bewoond is, nog verergerd. Ondanks het feit, dat Polen dus geen nationale staat is en in strijd met de verplichtingen, die de Poolsche regeering te Versailles op zich genomen heeft, om aan de nationale minderheden het recht toe te staan ongestoord hun taal te mogen gebruiken op school en in alle regeeringsinstellingen, hebben de Poolsche regeeringen, onverschillig of zij socialis tisch of reactionair waren, zich gedragen alsof er in het land alleen Polen woonden. De gedwongen polonisatie van de nationale minderheden, het verbod van onderwijs van de eigen taal, de ver nederingen, die de niet-Poolsche burgers overal te verduren hebben, dat alles heeft bij de nietPolen, die tegen hun zin burgers van den Poolschen staat zijn geworden, de sympathie voor dezen staat niet grooter gemaakt. Hebben de Polen zich in het Westen, in de door Duitschers bewoonde streken, alleen tevreden gesteld met plagerijen en Jcultureelen dwang, in het Oosten, in de streken waar de overwegende meerderheid der bevolking (vaak 95 %) tot de Russische stammen behoort, gedragen de Poolsche ambtenaren zich als in een veroverde kolonie en behandelen de bevolking als halfwilden. Over de misdaden, die de Poolsche ambtenaren (grootendeels Polen uit West-Galicië) in de Oostelijke, door Russen, Litauers en Joden bewoonde streken, hebben begaan (folteringen, ontwijdingen van kerken, vervolging van den Oosterschen godsdienst, aan het walgelijke gren zende behandeling van orthodoxe priesters, ten top gevoerd antisemitisme, in vergelijking waar mede zelfs de wandaden van de tsaristische regee ring onschuldig kinderspel lijken enz.) zouden boekdeelen kunnen geschreven worden. " Ofschoon heel langzaam en met moeite, maar de berichten over het gedrag en het wanbeheer der Poolsche autoriteiten in' die gewesten bereikten West-Europa toch en er ontstond een beweging om tegen deze wandaden te protesteeren. In het begin hechtten de Poolsche machthebbers niet veel waarde aan deze beweging, maar na de verande ringen van kabinetten in Frankrijk en Engeland bemerkten de Poolsche politici, dat men te Londen en vooral te Parijs ontevreden werd over de domme politiek, die in de toekomst tot zeer onaangename resultaten zou kunnen leiden, en dat concessies aan de nationale minderheden een gebiedende eisch van het moment zijn geworden. Intusschen nam het verzet der Klein-Russen tegen de Poolsche autoriteiten steeds meer en meer het karakter van een guerilla-oorlog aan en de positie der Poolsche ambtenaren werd in de Oostelijke gewes ten van de republiek steeds hachelijker. Er moest dus onverwijld gehandeld worden en de Poolsche regeering diende bij het parlement een wetsontwerp in, dat de taalkwestie zou regelen. In het buiten land, vooral in Frankrijk werd er veel reclame voor deze hervorming gemaakt en de Polen noemden de wet de meest liberale hervorming van de twintigste eeuw (pochen en overdrijven is een van de nationa le gebreken van den Pool). Hoe ziet echter die wet er in werkelijkheid uit? Te beginnen heeft de wet betrekking slechts op drie nationale minderheden: de Ruikenen" (bedoeld worden de Klein-Russen, die zich zelf ook Oekraji niërs noemen, maar nooit Ruthenen, een zeer archaische benaming, die dient om de in Polen wonende Klein-Russen als een geheel ander volk te stempelen als hun broeders over de grens, een zeer dwaze en kinderachtige maatregel), Wit-Russen en Litauers; Russen, Oroot-Joden, Duitschers en andere nationale minderheden zullen dus van deze concessie niet profiteeren. Maar zelfs voor de drie bovengenoemde groepen zal de wet alleen in sommige provincies gelden, zoodat slechts een klein gedeelte van deze volkeren van de, overigens zeer twijfelachtige, voordeelen der hervorming" zal kunnen profiteeren. Bovendien kan een Litauer van de hem toegekende rechten alleen gebruik maken op het daarvoor aangewezen gedeelte van het land; komt hij in een streek, waar de concessie de Wit-Russen bevoordeelt, dan verliest voor hem de wet iedere kracht. Omgekeerd gebeurt hetzelfde met een Wit-Rus, die in een Litausche streek komt enz. Wat behelst de wet? De wet verklaart, dat er in Polen slechts n landstaal bestaat, n.l. het Poolsch, maar de Ruthenen", Wit-Russen en Litauers kunnen in de door de wet voor ieder volk aangewezen streek verzoekschriften tot de auto riteiten in hun eigen taal opstellen, waarop de autoriteiten wel is waar in het Poolsch antwoorden, maar zij zullen telkens een vertaling van dat antwoord in de taal van den geadresseerde bijvoe gen. De officiëele taal blijft voor alle gemeente besturen, zelfs in de kleinste dorpen, waar niemand de Poolsche taal kent, het Poolsch, maar de stuk ken, die de verschillende gemeentelichamen aan elkaar sturen, kunnen behalve in het Poolsch ook in de eigen taal der meerderheid van de bevolking opgesteld worden; er worden dus van ieder stuk t,wee exemplaren, een Poolsch en een in de taal van de bevolking, opgesteld, waarbij het Poolsche exemplaar het wettige stuk is, terwijl het andere door de wet als een toelaatbare vertaling wordt gekenschetst. De voertaal op alle scholen is Poolsch, maar in dorpen waar minstens 40 ouders onderwijs in de moedertaal zullen eischen, zal dit mogen geschieden. In de practijk zal deze regeling echter van geen kracht zijn, ten minste in de meeste dorpen, omdat de dorpen in Oost-Europa maar kleine gehuchten zijn en de vereischte hoeveelheid ouders moeilijk te vinden zal zijn, vooral omdat de Poolsche autori teiten pressie op de bevolking zullen uitoefenen zich voor het Poolsch als voertaal uit te spreken. Op de middelbare scholen is de voertaal steeds Poolsch, maar op verzoek van ouders van 140 leerlingen kan een middelbare school tweetalig worden. Ook deze regeling is meer schijn dan wer kelijkheid, omdat de middelbare scholen voor een zeer groot gedeelte door Joden bezocht worden en Joden moeten Poolsch onderwijs genieten", al hebben hun ouders bezwaar tegen deze polonisatie. Het zal dus in de practijk ondoenlijk zijn de noodige 140 ouders te vinden, die de wet eischt. Typeerend voor de Poolsche mentaliteit is het dat de wet de Russische taal niet kent, ofschoon zïj de beschavingstaai is van het grootste gedeelte van het geannexeerde gebied. Er zal dus geen n Russische school in het gebied mogen bestaan en dat terwijl alleen in de streken, die de bolsjewiki te Riga aan de Polen hebben moeten afstaan, op het moment van overdracht 40 Russische middel bare scholen bestonden. Wel werd er in het parle ment een poging gedaan aan het Russisch eenige rechten toe te kennen, maar de Poolsche leden, zoo wel rechtsche als socialisten, stemden tegen dit voor stel; onder de tegenstemmers waren er velen die hun kiezers in het Russisch moeten toespreken.. Deze wet is een jammerlijke parodie van hetgeen Polen volgens het verdrag van Versailles aan de nationale minderheden moest geven. De Joden zullen veel van deze regeling hebben te lijden.. Zooals wij reeds hebben gezien, zullen de Joden uitsluitend in het Poolsch onderwijs kunnen: krijgen; hiermede wil de Poolsche regeering ver vreemding scheppen tusschen de Joden en de andere nationale minderheden, vooral de Russen, en tevens wil zij de Joden tot het Poolsch sprekende element maken, de aanwezigheid waarvan de autoriteiten in staat zal stellen de wet op het onder wijs niet toe te passen. Dat dit het antisemitisme onder de Russische bevolking zal doen toenemen, ligt voor de hand. Alle fracties van de nationale minderheden hebben tegen deze wet gestemd en de strijd wordt voortgezet. Tot welke resultaten deze dwaze poli tiek van Polen zal leiden, is niet te voorzien, maar dat zij Europa met veel rampen bedreigt staat vast. Worden in Rusland de bolsjewiki ten val gebracht en komt er een nationale regeering aan het bewind, dan is een oorlog voor de bevrijding van de onderdrukte Russische stammen onver mijdelijk. Of de lappendekenstaat Polen een dergelijken oorlog zal overleven is een vraag. Europa heeft in 1914 de gevolgen van de annexatie van Elzas-Lotharingen met een zee van bloed en onnoemelijke ellende moeten boeten. Begrijpt Europa dan niet dat in Oost-Europa zich een veel gevaarlijker brandstapel aan het . ophoopen is? BORIS RAPTSCHINSKY AMSTERDAM DEN HAAG - ROTTERDAM TOCHTDEKENS - PLAIDS VOETZAKKEN ? VACHTEN HAARDZEILEN - STOVEN DEKENS ZICHTZENDINGEN