r. 8473 Zaterdag l November AM934 DE AMSTERDAMMER WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Onder Hoofdredactie van G. W. KERN KAMP Redacteuren: H. BRUGMANS, HERMAN HEYERMANS, TOP NAEFF en G. NOLST TRENIT Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM UITGEVERS: VAN HOLKEMA & WARENDORF DE VERKIEZINGEN IN ENGELAND Toen indertijd de ramp van de Titanic" in den bioskoop ver toond werd, moet het in een Geldersch stadje gebeurd zijn, dat een expansieve dame uit het publiek, toen op het doek de luxueuse eetsalon van het schip werd geprojecteerd, waar de passagiers, onbewust van het naderend onheil, zaten te dineeren, de stilte in de zaal verstoorde door met luide stem, en in onvervalscht Saksisch dialect, te zeggen: ,,noe wéten wi al, dat ielie straks ge piept bint" (nu weten wij al, dat jelui straks om zeep gaat). Hetzelfde voorrecht van reeds de ontknooping van het stuk te weten heeft de lezer van dit artikel boven mij; terwijl ik dit schrijf, wordt van de verkiezingsfilm pas het voorlaatste bedrijf afgedraaid: de dag van de stemming; als hij dit leest, kent hij den uitslag al. Of hij echter dan ook zal weten, wie er gepiept" is, staat nog te bezien; want tot de vele mogelijkheden, die zich bij de opening van de stembus kunnen voordoen, behoort ook deze,-dat geen van de drie partijen, die bij den strijd gemoeid zijn, een belangrijke vermeerdering of vermindering van aantal zetels heeft te boeken. Intusschen, het kan ook anders uitvallen, vooral als je geloof slaat aan de verzekering der partijleiders, die alle drie op den voor avond van de verkiezingen hebben verkondigd, dat ze reden heb ben een flinke overwinning te verwachten: er zijn immers altijd kiezers, die niet willen stemmen op een partij, die geen kans heeft ! Als er echter ook na den afloop victorie gekraaid kan worden, zal dit maar door n van de partijen kunnen geschieden, door haar, die er in geslaagd is de absolute meerderheid te verwerven. Niemand gelooft, dat de liberalen dit zullen bolwerken; de grootste kans erop hebben de conservatieven, omdat zij reeds nu de sterkste partij vormen; Labour zou al een heel grooten sprong naar voren moeten doen, om over den streep van de absolute meerderheid te komen. Wanneer de conservatieven dien streep kunnen passeeren, zullen zij dat vermoedelijk te danken hebben aan enkele misslagen van MacDonald in de buitenlandsche politiek. Jn de eerste plaats aan het verdrag met Rusland, dat ook voor hen, die geen principieele bezwaren hebben tegen een verdrag met de Sovjet-republiek, onaannemelijk is wegens den inhoud ervan, maar dat bovendien in den verkiezingsstrijd geschikt kon worden gebruikt als een boeman, waarmede de kiezers werden af geschrikt van een bestendigingder Labour-regeering, die den bolsjevieken de behulpzame hand biedt. Daarnaast zal de publicatie van het roode document" den brief van Zinowjef, den voorzitter van de communistische Inter nationale, waarin de Engelsche communisten worden aangespoord het leger afvallig te maken en een revolutie aan te stoken den conservatieven te pas zijn gekomen bij hun propaganda. Op dit oogenblik staat de echtheid van dien brief nog niet vast; pok heeft MacDonald, in de veronderstelling van de echtheid, reeds krachtig geprotesteerd tegen zulk een inmenging van de Sovjet-republiek in de binnenlandsche aangelegenheden van Enge land. Aanvankelijk, toen door leden van het kabinet-MacDonald nog geen twijfel aan die echtheid was geopperd en ook de eerste minister zelf nog niet had te kennen gegeven, dat hij daar niet volmaakt zeker van was, kon men zelfs veronderstellen, dat de publicatie van den brief een gewenscht iets was voor de Labourpartij:- zij kon nu Rusland den schop geven; met een regeering, die er zulke praktijken op nahield, kon geen verdrag worden ge sloten; daarmede was dan meteen het ontwerp-verdrag van de baan, dat de kans van Labour op een gunstigen uitslag der ver kiezingen bedierf. Wat er echter sedert is gebeurd, vooral de wijze, waarop Mac Donald zijn houding in deze kwestie heeft verdedigd, zal aan La bour in den verkiezingsstrijd meer kwaad dan goed hebben gedaan. En in elk geval behoeft men er niet aan te twijfelen, dat de conser vatieven het roode document" hebben gebruikt om de kiezers tegen Labour op te zetten: met een regeering, die tot zulke dingen in staat is, heeft het kabinet-MacDonald nu een verdrag willen sluiten ! Zullen dus de conservatieven niet in gebreke zijn gebleven om MacDonald zijn fouten in de buitenlandsche politiek aan te wrijven, aan den anderen kant zullen zijn aanhangers de bestendiging van een Labour-regeering juist bepleit hebben om het vele goede, dat MacDonald als leider van Engeland's buitenlandsche politiek tot stand bracht. Zij zullen zich dan beroepen hebben op de uitvoering van het rapport van Dawes, op de toenadering tusschen Engeland en Frankrijk, op de ontspanning in Europa, op het protocol van Genève voor de vreedzame regeling van internationale geschillen altemaal dingen, waarvan de eer niet alleen aan MacDonald toe komt, die met name niet gebeurd zouden zijn, wanneer in Frank rijk de wind niet uit een anderen hoek ware gaan waaien, maar waartoe MacDonald dan toch het zijne heeft bijgedragen. Ja, men mag aannemen, dat Labour juist nu, op dit oogenblik, verkiezingen heeft uitgelokt, omdat het veronderstelde een groot. aantal kiezers tot zich over te kunnen halen door hun instemming met de resultaten van zijn buitenlandsche politiek. Uitgelokt, zeg ik, omdat het die, zoo het gewild had, ook had kunnen vermijden. Men weet, dat conservatieven en liberalen tezamen aan Mac Donald een parlementaire nederlaag hebben bereid in de kwestie van een vervolging, die wegens een persdelict tegen een communis tisch publicist was ingesteld, maar, door toedoen van de Regeering, om politieke redenen, weder ingetrokken een kwestie, in 't voor bijgaan gezegd, waarbij menigeen, die MacDonald welgezind was, onaangenaam getroffen werd door het falen van het geheugen van den Premier op een punt, waarbij hij zich niet had mogen vergissen. Natuurlijk school er politiek achter het samengaan van conser vatieven en liberalen; maar op 't laatste oogenblik schoven de liberalen MacDonald een reddingsplank toe, door zich bereid te verklaren de door hen gewenschte parlementaire commissie van onderzoek zóó te doen samenstellen, dat niet bij voorbaat reeds een voor de Regeering ongunstige conclusie zou zijn verzekerd. Indien Labour gewild had, zou het de aldus gewijzigde motie heb ben kunnen aanvaarden. Klaarblijkelijk gaf het er echter de voor keur aan, den strijd aan te binden; anders zou het kabinet-Mac Donald eenige maanden later zijn bezweken op de kwestie van het verdrag met Rusland, waarvoor het veel moeilijker zou vallen de sympathie van de kiezers op te wekken. En hoe eerder het nu tot verkiezingen kwam, des te meer zou Labour daarbij profijt hebben van den bijval, dien het in de laatste maanden voor zijn buiten landsche staatkunde had verworven. Uit een oogpunt van Europeesche politiek beschouwd, zijn de verkiezingen van 29 October vooral niet minder belangrijk dan zij voor de interne geschiedenis van Engeland zijn. Wordt het aantal Parlementszetels van Labour er zóó door ver meerderd, dat het aan de regeering kan blijven daarvoor is nog niet noodig, dat het een absolute meerderheid verwerft dan wordt in Engeland bevestigd een buitenlandse!! beleid, dat de vol tooiing van het grootsche werk, onlangs te Genève begonnen, zal helpen bevorderen. Komen daarentegen de conservatieven aan het roer, hetzij omdat zij sterker zijn geworden dan de beide andere partijen te zamen, hetzij omdat zij meer zetels hebben veroverd dan een van deze, dan mag men, op zijn zachtst gezegd, aannemen dat niet Engeland zich het meest zal inspannen om de idee van Genève te doen zegevieren. Wanneer dit nummer van de Groene" verschijnt, zullen de lezers den uitslag van de verkiezingen kennen. Het is echter niet gezegd, dat zij dan ook reeds zullen weten, welke regeering Engeland zal krijgen; de uitslag van de verkiezin gen kan zóó zijn. dat hij ruimte laat voor verschillende oplossingen van dit vraagstuk. Maar wie ook voortaan den wagen zal mennen, hij zal er voor bedanken, het verdrag met Rusland als bagage mee te nemen. KERNRAMP