No. 2475 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 13 LINSE'S Muurschilderidg in den Kon, Haagschen Schouwburg. Linkerhelft. (Photo Rijks Monumentenzorg) LINSE'S Muurschildering in den Kon. Haagschen Schouwburg. Rechterhelft. (Photo Rijks Monumentenzorg) SCHILDERKUNST-KRONIEK DE MUURSCHILDERINGEN IN DEN KONINKLIJKEN SCHOUWBURG (DEN HAAG) DOOR LINSE. De schilder Linse heeft, toen hij de muurschil deringen in den Koninklijken schouwburg had voltooid, een korte rede gehouden in verband met de wandschilderingen in 't algemeen en met die hij pas had voltooid in 't bizonder. Deze rede had den volgenden inhoud. Ik (Linse) wil dan direct behandelen de eischen ?die ik aan een wandschildering stel. In de eerste plaats zij een wandschildering een wandschildering, d.w.z. dat de gegeven wand onverschillig van welke materie vervaardigd, versierd moet worden door een schildering. Wanneer wij een decoratieve schildering op schilderlinnen door een plakmiddel op de aange wezen plaats aan den wand bevestigen, hebben wij daardoor geen wandschildering verkregen maar is en blijft dit een doekschildering. Ja, zelfs een doekschildering is het niet meer, omdat in de meeste gevallen het doek onder de plemure en verflaag geheel verdwenen is. Ook dan wanneer de gegeven wand met een verflaag is bedekt geeft zij slechts een uiterlijken schijn, want de wand moet onder alle omstandigheden, onverschillig van welke materie zij vervaardigd is, haar mate rieel karakter behouden. Ik zou daarom de uitvoering van een wandschildering Willen noemen het bezielen van den gegeven wand door een verbeelding". Door de versiering mag de architecktuur niet onderbroken worden, maar moet zichzelf door de wandschildering heen zetten; de wandschildering is een deel der architektuur. Men versta mij goed. Ik meen niet dat de sierkunstenaar aan den archi tect ondergeschikt moet zijn, maar zelf den inhoud van zijn v erk moet bepa len met behoud van het rhythme in de architecktuur. Het is daarom van zelf sprekend, dat de sierkunstenaar de archi tektuur in algemeenen zin moet aan voelen. In het gunstigste geval zal hij, in samenwerking met den architect, zich moeten verplaatsen in de spheer der ruimte waar de schildering wordt aan gebracht. Dit aanpassingsvermogen duidt niet ?op minderwaardigheid, integendeel, het verlangt een grooteren rijkdom van capaciteit, waar door het wezen der architectuur wordt verrijkt. Behalve de aesthetische en andere voordeelen, die de wandschildering heeft boven het schil?derij als middel voor den kunstenaar om zich te uiten, is er voor mij nog het moreele voordeel: Er kan geen handel mee gedreven worden. Het is dan ook om de volgende reden, dat het verzoek tot medewerking aan de prijsvraag door mij werd aanvaard: Ie. omdat de stijl der naaste omgeving mij sym pathiek was. Ik bedoel hier in het bizonder den stijl der lambriseering en monumentale uitbouwen van de drie trappen. 2e. omdat ik eventueel in de gelegenheid gesteld zou kunnen worden mijn opvattingen betreffende de wandschildering in praktijk te brengen. De factoren waarmee ik rekening moest houden waren de stijl der naaste omgeving de kleur, de afstand van toeschouwer tot Wand en de inhoud der versiering. In den stijl der omgeving domineert de rechte hoek en de rechte lijn en in de kleur: wit,grijs, kleur van marmer en deuren. De afstand tusschen toeschouwer en wand bracht moeilijkheden mede. Door den ronden inbouw wordt die afstand gedwongen ongelijk te zijn, omdat de schaal der motieven eenerzijds in verband met .de grootte der uitbouwen en die der te versieren vakken en het sobere karakter der hal, niet te klein mag zijn, anderszijds dwingt de afstand van toeschouwer tot wand tot beperking van deze schaal. Ik heb er naar gestreefd in verband met deze factoren zonder het decoratief-architectonisch geheel te verbreken de twee deelen der compo sitie, ieder op zichzelf een afgerond geheel te doen zijn en de details dezer deelen belangrijk ge noeg, in een afzonderlijke beschouwing te recht vaardigen. De indeeling der compositie is aan beide zijden gelijk, terwijl de inhoud overal verschillend is. In verband met den inhoud der versiering heeft de gedachte Hier komt de mensch, die zichzelf aanschouwt door middel van de kunst", mij er toe gebracht deze als basis te nemen voor den inhoud der versiering. Eenerzijds zijn de toeschouwers gericht naar de in beeld gebrachte idee van het dramatisch gegeven: de onharmonische mensch: de mensch die in strijd leeft anderszijds is een dergelijk beeld de harmonische: de gelukkige mensch gesymboliseerd. Technisch gesproken zijn bijna alle vormen langs de liniaal tot stand gekomen en de ingesloten vlakken gekleurd dus niet geschilderd RESTAURATEUR VAN SCHILDERIJEN C. B. VAN BOHEMEN - DEN HAAG feren der verflaag (zie bijv. Diamantbeurs, Amsterdam.) Architectonisch: dat niettegenstaande de be schildering het karakter van het materiaal van den wand behouden blijft." Het leek mij juist en eigenaardig, het standpunt van een maker van muurschildering, zooals Linse hier was, met opgave tevens der gebruikte tech niek in de eigen woorden van den schilder te publiceeren. Ik ben daartoe steeds bereid: de be zonnen schilder heeft het recht zich te openbaren. In 't publiceeren van dit alles is echter mijn kritiek over 't Werk niet inbegrepen. Die komt te gelegener tijd; ook, n zeker, heeft de kritikus het recht zijn oordeel te publiceeren; een goed kritikus is een zeldzamer verschijnsel dan menig schilderend lid van onze genootschappen, om het op zijn mildst uit te drukken. PLASSCHAERT VEILING VAN MODERNE SCHILDERIJEN LINSE'S Muurschildering in den Kon. Haagschen Schouwburg. (Overzicht over het geheel) waardoor het karakter der architectuur in zekeren zin is voortgezet. Met vermijding van alle virtuo siteit is er op deze wijze getracht door geome trische vormen in rhythmische opeenvolging de schoonheid te verkrijgen. Door verruiming van den wand spreekt de wand zonder het eigen karakter te verliezen, op een wij/e, die harmonisch verband houdt met het marmer. DE TECHNIEK: Muurschildering met case neverf. 1. Alvorens met de beschildering aan te vangen moet de muur blijvend droog zijn. 2 Verruwing van den wand met staalborstels, schuurpapier. 3. Voorbehandeling met verdunde caseïne. 4. De teekening op ware grootte van het geheel afgewerkt ontwerp wordt op den muur overgebracht, waarna de teekening met caseïneverf wordt v .stgelegd. 5. Voor het aanbrengen der kleuren wordt de caseïne-verf slechts glaceerend gebruikt. De porieën der ruwe oppervlakte van den muur vullen zich met caseïne-verf, die zich daarin vast-zet. Door deze techniek heb ik trachten te bereiken: Aesthetisch: grootere schoonheid. Technisch: het voorkomen van het afschilVEILING MAK Rokin. 18?20 November Met een groote verzameling antiqui teiten kwamen verscheidene oude schil derijen onder den hamer Deaandacnt trokken: een visschenstilleven van den Antwerpenaar Alexander Adriaensen en twee bloemstukken van een anderen Antwerpenaar K- P. Verbrugghen, een scène bij een herberg van Pieter Nolpe, een portret van Van Ravesteyn en een aantrekkelijk schil derij van Daniel Vosmaer, een buitenmet tuin bij Delft. Dit laatste stuk was niet alleen belangrijk om wat er, in een wat te zware en te nuchtere voordracht op voorgesteld was. Bij het beschou wen kwam onwillekeurig de gedachte op of deze zoo zeldzaam schilder wel thuis is als de cata logus hem nageeft en of er geen ongesigneerde schilderijen in omloop zijn, die op beter klinkende namen dan de zijne de ronde doen, maar waar, van het vaderschap aan hem, Daniel Vosmaei' toekomt. HEN NU s VERBETERING In het onderschrift van prof. N. van Wijk van het artikel van den heer de Grtiyter over Dostojewsky staat in de laatste alinea, regel 3: niet anders, lees: iets anders of wat anders. In de daar aan voorafgaande alinea staat over Gorjky, lees hiervoor: over Gorjkij's beoordeeling van de Russise boeren. DE KON.FABR.F.W.BRAAT-DELFT VERZINKT, VERLOODT, VERKOPERT ONAFHANKELIJK VAN VORM EN AFMETING TEGEN BILLIJKE PRIJZEN. LOONSCHOOPEERAFDEELING.