No. 2475 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE TERUGGAVE VAN DE DUITSCHE SPOORWEGEN Vraag naar stabiliteit Teekening voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek f ZAL MICHELTJE NOU ZOET ZIJN EN ZORGEN DAT IK 'T NIET MEER BEHOEF AF TE NEMEN?" DE INTERNATIONALE PUZZLE Half November 1924. Men kan staten op 't oogenblik in twee groepen verdeden: zij die vóór alles geregeerd willen worden, en zij die daarop geen prijs stellen. Niet, dat degenen die aan den eerstgenoemden kant staan daarom om tyrannie zouden vragen. Dit is een geheel andere zaak. Doch wel blijken verschillende volken er vóór alles op uit te zijn, regeerkracht aan het roer te brengen. Offers van opinie, offers van persoonlijkheid, en zelfs offers van beginsel en traditie en sympathie worden daartoe gebracht. In dit streven heeft men de voornaamste ver klaring te vinden van de groote overwinning der conservatieven in Engeland, en van de overwe gende meerderheid van den heer Coolidge in de Vereenigde Staten, 't Is markant hoe het Angel saksisch ras, rijk aan practischen politieken zin, zich in die richting laat leiden. Geen parlementaire toevalsgroepeeringen, geen onzekere minderheidscombinatie's, zeide de Engelsche kiezer, en greep de partij, de eenige partij, de conservatieve aan, die op 't oogenblik een vaste meerderheidsregeering vormen kan. Met alle incidenten er nog bij, deed dit de kans tegen lahour keeren, om van de ,,gulden-midden"-macht der liberalen niet eens meer te spreken. De conservatieven hunner zijds offerden de protectionistische leerstellingen; offerden oude partijaanspraken op aan eenen uiterst bekwamen renegaat als Winston Churchill; offerden ook de eerzuchtige eischen van eenen oudgediende als Curzon, aan de behoefte naar concilianter beleid. In de Vereenigde Staten hebben de kiezers even eens vóór alles de macht van het toeval willen vermijden. Het is de afkeer geweest van onbere kenbare stemmingen in het Huis van Afgevaar digden of in den Senaat, wanneer die met de presi dentskeuze waren opgescheept geworden, welke een onverwacht groot aantal kiezers op den waarschijnlijksten, maar lang niet zekeren candidaat hebben doen overgaan. Zoo is Coolidge, de repu blikein, zonder veel omwegen gekozen. Van de minderhëidskansen kwam niets terecht. Welke de invloed zal zijn op de buitenland sche aangelegenheden? Over het geheel ge nomen bestaai er raden tot goede-verwachting. Baldwin heeft een degelijk kabinet kunnen vormen. Het zal niet all england" worden, in den ouden torytrant. Daarvoor is er voldoende moderne in slag. Een groot geluk is, dat Lord Curzon er niet in is geslaagd, we der de portefeuille van buitenlandsche zaken te bemachtigen. Curzon is een bij uitstek onaan gename en stekelige figuur gebleken. Die hem goed kennen zeg gen wel dat hij, even als een egel, de stekels haastig intrekt wanneer hij waarlijk in de klem wordt gebracht. Maar in de meeste gevallen is toch een groote mate van hoogmoed zijn wapen geweest. Het heeft moeite gekost, hem thans uit 't Foreign Office te weren. Nu de plaats daar is ingenomen door den kalmen, weinig geprononceerden en zelfs iet wat gemoedelijken Austin Chamberlain, mag daarvan voor het Britsche beleid een voortdu rend goeden invloed worden verwacht. Meer insulair dan onder Mac Donald zal 't intusschen zeker worden, 't Is verwon derlijk hoe zelfs toon aangevende figuren als Churchillen Birkenhead nooit den blik hebben laten gaan buiten de grenzen van het Empire. Hun wereld houdt daar op. Dan waren de arbeidersleiders heel wat cosmopolitischer. Die kenden de internationale verbonden en de internationale vergaderpunten. Een deel van hun gemak in de buitenlandsche zaken is daaruit voortgekomen. Met de conser vatieven zal het, wat de beoordeeling en behan deling der internationale vraagstukken betreft, wat stroever gaan. De goede wil is er echter wel, en de verhoudingen met Frankrijk, met den Volken bond, met de Semi-civilised" gebieden van Noord Afrika en K'ein-Azië, zullen wel verstandig geleid worden. Ook uit de dominions echter zal de insu laire geest worden aangesterkt. Die geest is daar toch zoo sterk, angstig sterk. De stof voor nog heel wat conflicten op internationaal gebied wordt in de wat provinciaalsche kabinetten van Canada, Australiëen Nieuw Zeeland verzameld. Daar bij voorbeeld worden thans de grootste moeilijkheden in zake het rassenvraagstuk, de immigratie kwesties, de beperking der imperiale bewape ningen, gestoofd. Londen moet, gedrongen door de machten aan de peripherie, wel meer meedoen dan het van zins zou zijn. Ik ben hun leider, dus.... enz." En nu ontmoet deze ontwikkeling nog in de Unie eenzelfden geest van Angelsaksischen kerk toren geest. Davis was de man van de internatio nale wereld, La Follette van de internationale vaagheden, Coolidge is de man van de nationale matter-oj-fact-he\d. Van hem verwachte men geen edelmoedige experimenten of stappen h de ruimte. Hij zal zijn volk in nuchterheid en zake lijkheid voorgaan. Doch het belang van zijn volk brengt ook mee, dat het meedoet aan den reconstructiearbeid. De los van de wereld"-stemming, die een paar jaar geleden de republikeinen in den Amerikaanschen Senaat vervulde, is uit. Washington houdt zich niet meer afzijdig. Maar het houdt zich vrij. Daarop kan, en daarmede moe; men rekenen. Rekent men dus met een sterke geestelijke ver wantschap en sympathie tusschen het nieuwe Fngelsche en hef Amerikaansche gouvernement, dan staat een sterke Angelsaksische toenadering te wachten, en daarmede een losser worden van AMSTERDAM ROTTERDAM DEN HAAQ CATALOGUS MEUBELEN - STOFFEN NUTTIGE & DECORATIEVE GESCHENKEN TOEZENDING* FRANCO OP AANVRAAG het vasteland van Europa. In zijn vorige incarnatie is Baldwin daarvan al de verpersoonlijking geweest. Minder gulle in ternationale samenwerking dus. Grootere voor zichtigheid en vreemdheid. Het vasteland kan zich daarop instellen. Voor Frankrijk en Duitschland is het een belangrijke aanwijzing. De omstandigheden zullen hen meer naar elkaar toe sturen. Of zij ook iets voor de vastelandsche politiek zullen voelen? Herriot is er ongetwijfeld de man naar. Hij heeft er al steeds aan gewerkt. Ook zijn Rusland-politiek gaat naar dien kant. Maar hoe is Herriot's positie op 't oogenbiik binnenlands? Niet zeer sterk; a! merkt men het nog aan de oppervlakte niet. Ook Herriot is geen zelfstandige regeerkracht. En wanneer de vraag naar een kracht aan het roer, ook in Frankrijk mocht doordringen, blijft Herriot niet overeind. Reeds is Millerand een tegenformatie begonnen. Maar daarvan zal, met de tegenwoordige Kamer, niet veel komen. Andere meer linksgezinde krachtfiguren staan echter bijkans te trappelen om op te treden. Doch ook van dien hce'en kant zal men zeker' een coulante vastelandspolitiek mogen verwachten. Wanneer Engeland wat min der broederlijk wordt, is dit de natuurlijke ten dentie. Men zal handelsaccoorden met Duitschland, Europeersche verstandhoudingen gaan zoeken. De hoofdvraag ligt dus niet te Parijs. De hoofd vraag ligt te Berlijn. In heel wat meer hoeken dan waar men haar zoeken zou, heerscht ernstige zenuwachtigheid omtrent wat de verkiezingen in Duitschland, Zondag een 7den December, zullen brengen. Zenuwachtigheid in de Duitsche kringen allereerst, waar ook degenen die zich iwurrir dans Ie iérail achten, voorspellingen niet aandurven. Zenuwachtigheid daarbuiten. Met name voor Herriot's positie is de Duitsche stembus van beteekenis. Berekening is daarom onmogelijk, omdat het Duitsche volk nog aan de grootste politieke dwaalvoorstellingen onderhevig kan zijn. Of zou het Duitsche volk óók gaan zeggen: vóór alles een krachtige regeering? Zou het uit zijn partijenchaos een meerderheidsbestuur willen vormen? Dan lijkt de eenige mogelijkheid rechts te liggen. Links is tot een eenheidsfront niet in staat. Rechts misschien, als het de watten ui i de opgevulde borsten weet te tornen. Maar ook daarvan weet men niet wat te verwachten. Zeker echter is, dat straks, daar in Duitschland, om den uitslag van het heele spel rust of onrust" zal worden gespeeld. Er zijn drie mogelijkheden: een opbouwende, vooruitstrevende regeering die vertrouwen wekt, een nationalistische regeering, die afstoot en onrust wekt, en een regeerings-krachtlooze Rijksdag. Misschien is die 't waarschijnlijkst. ! Maar dat ware al even erg. Een vierde alternatief is misschien: een verstandige, gematigd conser vatieve regeering, die goed werk wil doen en ver trouwen wekt. Doch wie zal 't zeggen? Toch hangt van het heele internationale werk geweldig veel van de toekomende macht in Duitsch land af. Voor alle verwezenlijking van de accoorden van Londen en Genève, is Frankrijk, nog minstens een paar jaar lang, te hebben. Engeland zal wel meedoen, wanneer het een goede stemming waar neemt. Anders +rekt het zich terug. Iets dergelijks geldt voor Amerika. Het komt dus in hoofdzaak op de stemming in Duitschland aan. Wel meenen wij echter ook, dat de gemiddelde en kleine Europeesche staten een actiever rol kunnen en moeten spelen, dan zij op 't oogenblik doen. Nu is 't alles afwachten, hoe de grooten zullen voorgaan. Zij geven er zich geen rekenschap van, hoe gevoelig verscheidene grooten er voor zijn, wanneer de kleinen vierkant durven uitspreken, dat de verantwoordelijkheid van 't oogenblik vrijwel geheel bij de grooten ligt. Van hun acti viteit of lijdelijkheid hangen thans rust of onrust af. B K A N n A R i s