2476 DE'AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 3 DE NIEUWE KOERS IN ENGELAND Teckening voor de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek LINCOLN de meest volmaakte wagen. Auto-Centra l e HAARLEM 'K HEB VAN DIEN SAAIEN TOON GENOEG, IK STEL DEN DUIVEL WEER IN EERE. (Ooethe's Faust. Vert. Adema v. Scheltema) ONZE VLIEGERS In Engeland bestaat een Orde van Verdienste"; en in Pruisen maar hier moet ik in den verleden tijd gaan spreken, want de revolutie zal ook hierin wel verandering hebben gebracht in Pruisen dan was ex vroeger een ,,Ordre pour Ie Mérité". Het verschil tusschen deze en andere ridder orden in die landen schijnt hierin te bestaan, dat de beide genoemde verleend worden, of Werden, aan menschen die ze verdiend hadden; de andere zullen dan zijn uitgereikt om andere redenen. Bij ons heeft men het niet noodig gevonden door den naam van een bepaalde ridderorde te kennen te geven, dat burgers er alleen mede worden begiftigd wegens wezenlijke verdiensten. Vermoedelijk omdat dit bij alle ridderorden het geval is. Indien er echter in Nederland een officieel eer bewijs bestond, waarvan ook de naam, al mocht dit dan overbodig schijnen, uitdrukte dat het bestemd was voor hen, die zich bizonder ver dienstelijk hebben gemaakt, dan zou iedereen behalve wie, zooals Dr. van Ravesteijn, bezeten zijn door de gedachte, dat achter alles kapita lisme" en nationalisme" schuilt het hebben toegejuicht, als deze vaderlandïche Orde van Verdienste" op de borst was gespeld van de drie kranige landgenooten, die den vliegtocht naar Indiëhebben volbracht. Van alle drie zonder uitzondering, en zonder daarbij het onderscheid te maken van een ver dienstelijkheid van de eerste en de tweede en de derde soort. Zooals nu gebeurd is, rut er een werd benoemd tot officier in de orde van Oranje-Nassau, en de tweede maar tot ridder, en de derde heelemaal tot niets benoemd" werd, maar aan hem opdat er ook onderscheid zij in de termen, waarme de het eerbewijs wordt toegekend verleend is de eeremedaille, verbonden .aan de orde van Oranje-Nassau, in goud." Het is soms verbijsterend, hoe weinig begrip de heeren in den Haag" hebben van wat er bij het volk" wordt gevoeld, en hoe ver zij het hebben gebracht in de kunst om de gelegenheid voor een royale daad te verzuimen. Officieel, volgens de ongeschreven, maar daarom niet minder bindende voorschriften die voor iederen maatschappelijke!! stand en rang de soort van onderschtidingen bepalen, zal het drieerlei eerbewijs wel in den haak zijn. Maar als men nu dezen keer eens lak had gehad aan de paragrafen van het handboek der officieele etiquette en aan alle drie de vliegers waarvan elk zijn leven heeft gewaagd, zijn heele leven, en niet de een 3/s en de ander 3/i en de laatste YS van zijn leven, en waarvan elk de taak, die hem was opgedragen, zoo goed mogelijk heeft verricht dezelfde pluim op den hoed had gezet, zouden alle behoorlijk voelende Nederlanders in de han den hebben geklapt. Zooals zij goekeurend hebben geknikt bij het lezen van de kleine redevoering, waarmede de Voorzitter van de Tweede Kamer de vliegers heeft geëerd. Mr. Kooien verstaat de kunst om bij zulke gelegenheden de juiste uitdrukking te geven aan wat er bij ons volk omgaat. Aan lyrische ontboe zemingen gaat hij zich niet te buiten ; in de mate van zijn eerbied of bewondering komt hij nooit over de schreef, die een Nederlander niet kan overschrijden zonder zich lichtelijk belachelijk te maken; zoo heeft hij ook van Van der Hoop en zijne metgezellen geen Uebermenschen gemaakt. Maar hij heeft hun precies den lof toegekend, dien wij allen htm toegebracht wenschten te zien; hij heeft hun taaien moed, hun uithoudings vermogen, hun vaderlandsliefde gehuldigd. En hoe bleef hij, bij de waardeering van de beteekenis van hun tocht, stipt op de giens van het teveel en het teweinig, toen hij zei: Nooit zullen de omstandigheden voor den tocht moei lijker zijn dan ze thans waren; bij volgende gelegenheden zal profijt worden getrokken van de thans opgedane ervaringen; het moeilijkste werk is verricht en met den besten uitslag be kroond" ! Om dan te besluiten met de herinnering aan onze zeevaarders in de zestiende eeuw", die bij iedereen in deze dagen wordt opgeroepen. Ook bij ,,de eerste schipvïert naar Indië", onder leiding van Cornelis de Houtman als opperkommies voor de handelszaken van Pieter Oirksz. Keyscr als opperste piloot", ging de tocht uit van Amsterdam. Op den lOen Maart 1095 zeilden de vier schepen : de Mauritius, de Hoilandia, de Amsterdam en het jacht Duifkeii van de Amsterdamscl'.e ree naar Tessel; daar moesten zij eenige weken wachten op gunstigin wind; eerst den 2tn April konden zij de ankers lichten en zee kiezen. 248 koppen waren er aan boord van de vloot; niet allemaal brave Heiidrikktn; er waren ook brooddronken kinderen" bij van rijke ouders, die op dese verre reyse gestuurt waren om getemt te worden of.... uyt teblijven." En er bleven er velen uit, ook van hen, naar wier behouden terugkomst vurig verlangd werd. Toen op den 14tn Augustus 1597, na een afwezigheid dus van twee jaar en ruim vier maanden, Houtman's vloot voor het Tesselsche gat ankerde, keerden slechts 90 van de 248 terug; ge durende de reis had men de Am sterdam in brand moeten steken, omdat er geen volk genoeg meer was om vier schepen te bedie nen. Dat groot verlies van man schappen was hoofdzakelijk het gevolg van de scheurbuik, de door gebrek aan versch voedsel ontstaande ziekte, die destijds op lange tochten het scheeps volk zoozeer teisterde. Groot gewin werd er met de eerste schipvaart naar Indië" niet behaald; de peper en muskaat noten en foelie, die men mee bracht, maakten eigenlijk nog niet de volle lading van n schip uit. Toch heerschte er groote vreugde bij de thuis komst. Want het voornaamste doel was bereikt: voor het eerst hadden Nederlandsche schepen de reis naar Indiëvolbracht. En straks werden in de Hollandïche en Zeeuwsche havensteden de com pagnieën van verre" opgericht, die den handel op Indiëbegonnen te drijven, in zoo scherpe concur rentie, dat zij elkaar, zooals men toen zei, de schoenen van de voeten en het geld uit den buidel zeilden" totdat de Vereenigde Oost-Indische Compagnie het bjdrijf concentreerde. Ook van den eersten tocht over zee naar Indi geldt, dat nooit de omstandigheden bezwaarlijker waren dan toen. Ook van de op die reis opgedane ervaringen heeft men bij de volgende profijt getrokken. Ook door Cornelis de Houtman en Pieter Dirksz. Keyser was het moeilijkste werk ver richt. Daarom luidden de klokken te Amsterdam, toen de eerste Oostindiëvaarders daar op de ree kwamen zooals van de week de vlaggen er werden uitgestoken op het bericht van de landing der vliegers in Batavia. K c R x K A M i' AMSTERDAM ROTTERDAM DEN HAAG GEOPEND IN MAGAZIJN DEN HAAG EEN AFDEELING VOOR DECORATIEF AARDEWERK EN SIERVOORWERPEN VAN HOUT EN METAAL