No. 2477 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 11 MANNEN OVER VROUWEN ' (Met teekening voor de Amsterdammer" door B. van Vlijmen) III. RIE CRAMER Mevrouw! Van Jean Jacques herinner ik mij deze, in mijn huidigen gedachtengang zoo troostrijke uitspraak: Quand j'aborde un sujet qui m'est cher, je prends un format pour mon papier-a-écrire restreint, afin que je me restreigne dans mes mots et sentiments." HWant de zaak, lieve kunstenaresse, waarom het hier voor u en mij gaat, is deze, dat de redactie van dit groene weekblad mij de welis waar vereerende" opdracht verleent, om over u en uw werk te schrijven, doch daaraan toevoegt, dat zulk een karakteristiek pi.m. 800 woorden" behoort te bedragen. Ik vraag u, en ook mijzelf af: Waarom juist 800 woorden?.... en waarom geen 750?.... waarom geen 500? of 1000 bijvoorbeeld?" Doch ik ben opgevoed in de rechte leer van het moeilijke redigeeren van dag- en weekblad. Dus murmureer ik niet; doch mopper slechts tegenover u, zoowel bij wijze van inleiding, als van verontschuldiging! Want wanneer ik in deze mannelijk-vrouwelijke rubriek over een Rie Cramer heb te schrijven, zullen het steeds die fatale 800 woorden zijn, welke mij dwars zitten. Dadelijk toen ik het onderwerp abordeerde, voelde ik deze zelf-beperking als een stroeve hand- of voetrem. Ik was namelijk bezig de laatste hand te leggen aan een nu verschenen verzamelwerko ver internationale prentkunst, in verband met den politieken wereld-chaos na het intreden van den Europeeschen vrede"-toestand. Ik had stapels tijdschriften en kranten verzameld natuurlijk Nederlandsche, maar daarnaast Engelsche en Amerikaansche, Duitsche en Fransche. De illus tratieve bestudeering van den vrede-in-prent was een omvangrijke arbeid geweest, belangrijk van wege het nauwlettend kennisnemen der productie van prent- en karikatuurkunst eenerbreede schare van internationale politieke teekenaars. Maar indien u mijn technische verklaring wel wilt aanvaarden zoo erg zielsverheffend was deze verzamelende en schiftende, deze kritische en toelichtende werkzaamheid niet geweest. En na het corrigeeren van het laatste vel tekst en het fiatteeren der laatste reproductie der honderde politieke vrede"-prenten, verlangde ik wel naar iets anders. Eerlijk gezegd, ik snakte naar een tegenwicht voor al die humoristische en cynische, al die wrange en wreede, al die beschuldigende en ver wijtende internationale prent-producten over een wereld-vrede, die waarlijk nog geen vrede beteekent. En precies op dat oogenblik kreeg ik het verzoek der redactie van dit weekblad om te schrijven over ....Rie Cramer! (want het na-zinnetje over die 800 woorden las ik pas bij herlezing....) Na de schrijnende koelheid der politieke prent kunst, dus de zoete droom der verbeelde fan tasie ! Na de hartstochtelijkheid der naoorlogsche karikatuur, de teere vreedzaamheid van het geteekende sprookje!.... Na de f elvijandelijke, nog uitlaaiende haat-uitingen der wederzijdsche papieren slagveld-vijanden, nu de aandoenlijke teerheid van het geïllustreerde kinder-versje ! 800 bladzijden voor mijn prentenboek over den wrangen vrede,"... en slechts 800 woorden over uw prentenboeken voor dweepende kinderen en droomende dichters ! Gelukkig was daar Jean Jacques als troostend voorbeeld ! En ik bracht u mijn bezoek, lieve mevrouw, in de Amsterdamsche Hondecoeterstraat, waar de naam van uw echt genoot Eduard Verkade aan de deur van het knusse, ietwat middeneeuwsche binnenhofje staat. Over u en uw kunst spraken we wel meer dan 800 sekonden, wel minder dan 800 minuten. Ik bladerde in uw pren tenboeken, zijn het er al 800, die bij den Utrechtschen uitgever W. de Haan in den loop der jaren verschenen? Ik wilde weten nieuwsgierig, belangstel lend, hartelijk ! uw manier van werken?.... uw inspiratie?.... over uw kinderlijke modelletjes? Ik trachtte met vragen zoo zijn wij nu een maal, wanneer we met vragen de teerheid van zoo'n verrukkelijke kleur-prent van uw potlood of penseel bijna ontwijden voor mijn karakte ristiek" van Rie Cramer te weten te komen, hoe heel die rijkdom van altijd weer wisselend détail, die overdaad van warme, vloeiende kleurtjes, waren geboren?.... Ik verdiepte me de scheppende kunstenares zelve, die me daarbij voorlichting schonk ! in de groepeeringen der versprookte wezens van rimm, Andersen, uit de 1001-Nachten en Moeder-de-Gans; van geïllusioneerde wezentjes, gedoezeld uit zonnestraal en maanflits;.. .. van kleuters en dreumessen, van bloemen en beesten, van prinsesjes en pages; van uudt-nederlandsche minneliedekens en fransche bergerettes, long-ago-songs uit Old-Engeland en No ls-deFrance als fijnste primitiefjes?.... Ook stelde ik u immers m'n vragen o! nuchterheid soms van het interviewers-métier! naar de door u geschreven kinder-rijmpjes en de door uzelve bedachte kinderkamer-ver haaltjes? Toen bracht ik ons gesprek of volgde het een uit het ander? op uw arbeid alstooneeldecoratrice, Verkade's toegewijde en gewaardeerde medewerkster, bij het aankleeden" (waarom gesproken van enscèneeren" en costumeeren"?) van ,,De Brief des Konings", De Gele Mantel", De Waaier", straks van een herleefde en verfrischte Bruiloft van Kloris en Roosje?".... .... Daarna werd het tot een intieme kunst beschouwing in uw salon van uwe in Haagschen Kunstkring" voor 't eerst geëxposeerde groote zwart-en-wit-teekeningen der Zeven Hoofdzon den", sterke teekenkunst, grillige verbeeldings kracht, doordringende aanduiding en dit gehoutskoold uit de tooverende feeënvingers van eene Rie Cramer.... ! En vervolgens Maar ik had eerlijk u gebiecht de redactioneelc belemmering van mijn bezoek, die vermaledijde 800 woorden ! 't Was me, of ik de zachte ironie hoorde fluis teren van mijn eigen geweten, toen u, verrukkelijke schepster van al dit moois, met schier onnierkbaren spot een einde maakte aan ons karakte ristieke" gesprek: U vergeet uw.... 800 woorden!" Nu ik ze hier neerschrijf, moogt ge ze na-tellen, Rie Cramer. " J A'N F i; i -r n OVER BOEKEN EN TIJD SCHRIFTEN MODE Teekening vojr de Amsterdammer" door W. Heskes Vin-je 'r niet wanhopig grof?" tweelingen, bewerkt door N. van Hichtum, is een lief verhaaltje van een poes, die zoek raakt, terugkomt met een aantal kleintjes en alarm maakt als het huis in brand staat. De illustraties van Susan B. Fearse zijn bijzonder levendig van kleur, fijn van afwerking en vol humor. Het is een boekje dat den ouders zelf het voorlezen tot een genoegen maakt. Ans en Frans en Ons boekje, door C. E. de Lille-Hogerwaard, beide boekjes voor den leeftijd van 5?7 jaar, zijn vlot geïllustreerd door Sijtje Aafjes en geven kleine, kinderlijke verhaaltjes en versjes. Voor de grooteren is er een nieuw boek van Ch. van Abkuude, Pietje Bell's «ooehcltucren, geïllustreerd door D. A. Bueno de Mesquita en Jimmy speelt vuur de film, door N. W. C. Kuyk, waarvan W. Hardenberg de illustraties verzorgde. E. M. R. VAN ALLES WAT Op 2 Juli 1924 werd in Duitschland de 100jarige geboortedag van den dichter Friedrich, Gottlieb Klopstock herdacht. Bij die gelegenheid werden uit een werkje Briefe der Liebe" door Chariotte Westermann verzameld, eenige frag menten naar voren gebracht. Dit werkje bevat de briefwisseling van Klopstock met zijn bruid, later zijn vrouw, Meta Moller, met wie hij slechts vier jaar vereenigd mocht zijn. Zijn vrouw verkeert in een gedrukte stemming en schrijft hem: Ik weet wel dat alle uren niet dezelfde zijn en vooral niet de laatste. Doch een aanstaande moeder valt het sterven zwaar. Maar, laat ik u niet mijn melancholie niet aansteken. Gij weet zelf te goed, welk een nauw verband er bestaat tusschen lichaam en ziel. Wat God ook voor mij heeft wegge legd, ik zal altijd gelukkig zijn, hetzij dat ik met u verder leef of dat ik door Hem word opgeroe pen om bij Hem te zijn. Maar, zal de scheiding voor u even licht te dragen zijn als voor mij, daar gij in deze wereld blijft, een wereld zonder mij? Gij weet wel, dat het aitijd mijn wensch is ge weest, dat ik de langst levende zou zijn, omdat ik wel weet, dat het lot voor degene die achterblijft, het zwaarst te dragen is''.... Zoo schreef zij in September 1758. In November van datzelfde jaar stierf zij in het kraambed. De uitgevers Gebr. Kluitman te Alkmaar zorgen voor fleurige kinderboeken, waarvan voor al de prenteboekjes viior de kleintjes de aandacht trekken ook om de illustraties. M i aula en de Wie YOGHURT van OUD BUSSEM eet, wordt oud, maar blijft jong Kerkstraat 187. Tel. 49344.