Historisch Archief 1877-1940
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD^VOOR NEDERLAND
No. 2479
QUESTION BRULANTE
(EEN WINTERTAFEREEL)
De wintersche dag brengt een vredige sfeer
in de nauwer-omkoepelde steden;
er daalt een intieme gezelligheid neer,
vol plaisante genoegelijkheden;
want glanst er de zon in het nevelig blauw,
't wordt door allen vereenigd genoten;
en dreigt er en drukt er het wrokkende grauw,
des te veiliger zijn ze omsloten !
Temidden van 't stille, verstorvene land,
waar de duisternis aan is gegleden,
licht vredig en veilig en kalm-triomfant
de verzekerde rust Van de steden
Men werkt er met vreugde, men werkt er met lust,
als de winter het land heeft ontluisterd;
want d'arbeid verpoost niet en kent er geen rust,
in de stad, door den winter omduisterd:
het leven gaat voort, met z'n leed en geluk,
langs de straten, de grachten, de pleinen;
het leven gaat voort, met z'n blijdschap en druk,
met z'n vreugden, z'n nooden, z'n pijnen.
Doch donkert de dag er, of flonkert de nacht
over vreugden, en moeiten, en zorgen,
de winter, die 't land z'n verschrikkingen bracht,
houdt de stad in zijn hoede geborgen ....
Dat is de bekoring der wintersche stad,
als het jaar naar zijn einde gaat spoeden,
dat nimmer het land die verzekerdheid had,
die dan troostend de stad schijnt te hoeden.
En gaat onaandoenlijk het leven ook voort
er zijn rampspoed en heil te bedeelen,
de winter, al legeit hij vlak voor de poort,
kan de stad niet haar vrede ontstelen.
Dat is er de charme der wintersche stad,
als het jaar tot z'n ondergang nadert,
dat veilig de hand met een dagelijksch blad
den gedunden kalender ontbladert....
Daar zit er de koopman, in veilige rust,
als hij peinzend zich buigt naar zijn boeken;
een rust, die 't onrustige harte hem sust,
als hij nergens meer uitkomst kan zoeken;
een veiligheid, die hem omschut, waar hij tobt,
en de angst in zijn adem voelt kroppen,
wanneer hij zich tegen z'n schedeldak klopt,
overmits z'n balans niet wil kloppen !
Het leven gaat voort, met z'n vreugd en verdriet,
en de winter trekt aan, onverdroten;
en het land wederstaat de verschrikkingen niet,
doch de stad ligt verzekerd-omsloten ....
Dit is er het voorrecht der wintersche stad,
als het jaar tot z'n ondergang nadert,
dat veilig de koopman z'n winstkansen schat,
als hij peinzend zijn boeken doorbladert.
En nog ligt de stad in verzekerde rust,
als een vlam straks ten hemel gaat laaien,
en als men het vuur wel verzwakt, maar niet bluscht
en men vruchtloos den koopman wil paaien.'...
Het jaar heeft z'n Deugd en z'n Ondeugd gehad,
en nu nadert de Tijd (als een Wreker!) 't.
Verzekerd ziet echter de koopman z'n stad:
hij had ook z'n pand eerst verzekerd !
K U M G R A NOSALIS
PEDANTE PIETJE'S
PAEDAGOGISCHE PEINZINGEN
(13 jaar)
(Ongecorrigeerd)
(Niew-neederlans)
XXXI.
Pietje hét niet geboft want de Rokin-prijsvraag
is me neus voorbij gegaan. Volges de krant zijn dr
6 inzenders die in aanmerking komme om be
kroond te worde. Maar daarom was t Pietje niet
te doen. Want t had zoon tof idee om ons Rokin
te dempen en dr tog n doorvaart van te make
van de Amstel tot an t IJ. An de boovekant netjes
dig. Met tremverkeer en n autoweg, en nog n
fietspad en zellefs nog genog plaas voor wandelaars.
Maar de bojem had Pietje van doorscheinend
hardglas wille make. Dan had je geen
straatlantaares nodig. Dat is om t lig uit te spaare. En ook
om niman met zn hoofd teege n lantaarnpaal
te laate optorne. Boove de grond had Pietje dan
allemaal aardige verrassinge bedag. Lugtbrugge
van Poole naar Bukman, van Debussie naar de
kleine Dias, van Hajeeniejus naar de afgebrande
en uitgerookte Schokking en van SauWer naar
meneer Vissering van de Ncederlanse bank.
Netuurluk zou Pietje het ouwe Rokinpontje
ook in eere nebbe gelaate. Ik had dr rolletjes onder
pntworrepe om de mense van de taabaks-vijiinge
in de brakke Grond naar de Kalleverstraat te
rijje. Met n aanhangmotoorretje was dat pontje
nog bes te gebruike gewees. Maar onder het glaaze
plevijlsel had Pietje ies ekstraa fijns bedag. Uit
onze vaaderlanse geschiedenis Weete we hoe
Vondel uit de Stadsschouwburg met ijsbert de
Amstel afvaart langs t kasteel van Amstel (waar
tegeswoordig meneer Wierdels als kastelijn woont)
om aldus in t vroegere IJ uit te monde. Das alles
in de loopende jaare verander door de tand des
tijds. Waar waater was hebbe zergedemp en 'muze
gebouw en kioske gezet en bijenkorreve en effckte
tn goederebeurse. Pietje wou beginne met onde;
de grond die vroegere toestan te herstelle. Zoodatte
je weer van de Omval naar t Tolhuis kan vaare
zonder door allerlij sta-in-wegs belemmer te worde
N Mooi overdek kanaal voor ondergrondse scheep
vaart. Zie je daar me ruize-idee? En graaties
vervoer in lollige gondels as op de Entos toen
Pietje nog wel klein was, maar waarvan Paa nog
tellekes vertel, want Paa is begunstiger van de
Zuijerzee-demperij. Met mootorgondois kan je
best onder de grond vaare. En die Duitse uitvinder
met zn rootor sielinderbuis met draajende
spieraale blaast an de eene kant maar rook in (voel je
de woordspeelink van Pietjes ontwerrep?) en an
de andere kant rook-uit. En ondergrons had
Pietje nog n hoop aardigheedjes verzonne. Met
waater-vertakkinge naar de elektriese Haar
lemse tram en naar de postzeegelmart op de
niewzijsvoorburgwal, en naar de andere kant naar
t kolkie en de zeedijk, met n algemeene
in-enuitstaphalte op de vijge Dam met modderbaade en
malariakweekbedde voor de leeje van de
induustriejeele en de groote of gedoktrineerde klub. Maar dr
komp niks van Pietjes Rokin-ontwerrep. Want k
ben niet eens bij de uitverkoorene.
De'teegewoordige juuries hebbe geen fantaasie meer. Dempe
kan nou iedereen. Maar dempe zonder dat je
demp dattis de kuns van n waare schepper
zooas Pietje zig verbeel te weeze. As je bij ons in
Amsterdam alles wat waater is gaat plempe verlies
onze hoofstad zn eere naam van
Veeneesiej-van-tncorde. En hoe motte wij Amsterdamse jonges
straks nog langs de blauwe steentjes baalanseere
as dr geen gragte meer zijn? De fout is alweer dat
men niet luister naar de stem der jeugt. Ik zeg
maar met Gijsbert en Vondel:
Jeugt beteekent deugt
Maar ouderdom is dom
Al weet Pietje niet zceker of l van die 2 t wel
gezeg heeft. Of geen van beije? In ellek geval kan
de Rookin-Juurie t in zn zak steeke. As dr voortaan
ooit weer n prijsvraag wor uitgeschreve mag
iedereen meedoen. Behalleve
PIETJE
NATIONALE WEDSTRIJD VOOR
DAMPROBLEMISTEN
Het is ons aangenaam den uitslag te kun
nen melden. Er zijn 21 problemen ontvangen
onder de navolgende motto's: No. l Schepping I;
No. 2 Schepping 11; No. 3 Schepping III; No. 4
Anker I met naspel; No. 5 Anker II; No. Aqker
III met naspel; No. 7 Uitkijken; No. 8 Kijk uit;
No. 9 Moeilijk einde met naspel; No. 10 Dwingeland
met naspel; No. 11 Modjoe met naspel; No. 12
Liberty; No. 13 De meeste; No. 14 Mild; No. 15
Dwang; No. 16 In Tweestrijd; No. 17 Cherchez
et Trouvez I; No. 18 Cherchez et Trouvez II;
No. 19 Juweeltje A; No. 20 Juweeltje R; No. 21
Juweeltje C.
De navolgende problemen zijn op meer dan
n manier oplosbaar, en dingen dus volgens
voorwaarden van deelneming niet mede n.l.
No. 9, 15, 16, bovendien is het eindspel
van No. 10 foutief, daar de hoofdvariant op 2
vakken kan winnen. Deze problemen dingen vol
gens punt 4 van de beoordeeling niet mede.
Probleem No. 18 ontving het hoogst aantal
punten.
Bij opening der envelop bleek de inzender te zijn
de heer
A. RENOOY TE BERKHOUT
die dus dit jaar houder van den wisselprijs is.
Met deze onderscheiding wenschen wij den heer
Rcnooy geluk. Wij hopen, dat hij het volgende
jaar even gelukkig zal zijn en 't bezit van den
wisselprijs niet succes zal verdedigen, om definitief
in het bezit hiervan te komen.
De heer Renooy heeft in het Maandblad Het
Damspel" mooie problemen gemaakt, maar wan
neer een problemist aan strenge eisenen gehouden
is, dan wordt het moeilijk iets moois te maken.
Wat de inzendingen in het algemeen aangaan,
zijn wij nog al tevreden. Er zijn wel mooie bij,
hoewel het gehalte iets beter had kunnen zijn.
Wij vermelden n n nog de namen der inzenders
van de overige problemen, die op n manier
oplosbaar zijn. Joh. de Bree, Alhier, No. 4, oen 6;
D. Kleen, Winkel, No. l, 2, 3; J. Luteijn, Groede,
No. 7 en 9; P. J. Eiipe, Haarlem, 11 en 12; J.C.le
Bleu, Groede, No. 13, 14; A. Renooy, Berkhout,
No. 17; A. A. Polman, Almelo, No. 19, 20 21.
Tenslotte nog een woord van dan k aan de heeren
de Jongh en Quérido voor hunne belanglooze
medewerking.
PROBLEEM No. 290, VAN DEN HEER
A. RENOOY, BERKHOUT.
BEKROOND
Motto Cherchez et trouvcz II"
Zwart 10 schijven.
l
6
1)
16
21
26
31
36
41
46
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Wit 10 schijven.
-Stand Zwart: 6, 9, 10, 14, 16, 18, 20, 22, 23, 28.
Stand Wit: 17, 21, 26, 29, 32, 34, 35, 37, 43, 48.
PROBLEEM NO. 291 VAN DEN HEER
JOH. DE ;BREE, A'DAM
Motto: Anker II"
Zwart 9 schijven
l
6
11
16
21
26
31
36
41
46
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Wit: 9 schijven.
Stand Zwart: 3, 5, 7/9, 18, 20, 25, 36.
Stand Wit: 14, 28, 33,35, 38, 41, 44, 49.
PROBLEEM No. 292, VAN DEN HEER
D. KLEEN, WINKEL
Motto: Schepping I"
Zwart 11 schijven.
l
e
11
16
21
26
31
36
41
46
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
Wit 11 schijven.
Stand Zwart: 2, 5, 8, 9, 12/14, 23, 25, 28, 35.
Stand Wit: 15, 21, '24, 26, 31, 32, 38, 40, 41,
44, 49. K- C. D E J o N o E
INHOUD: 1. Oenève en den Haag, door Prof. Dr.
G. W. Kernkamp 2. Tijdger^ten, door Dr. W. G.
C. Byvanck 3. Chamberlain in den Volkenbond te
Rome, teekening door Joh. Braakensiek ??? De ontwik
keling van het Christendom, door Dr. L. H. Grondijs??
4. Een bezoek aan de politieschool, door Mr. W. Boek
houdt 5. De crisis in de R. K. Staatspartij, teeke
ning door Jordaan - Wijsbegeerte van den godsdienst,
door E. Vas Nunes 7. Bernard Zweers, door Const.
van Wessem Openbare godsdienstige debatavonden,
door Ds. H. G. v. Wijngaarden 7. Uit de Natuur,
door Dr. Jac. P. ThijssëKringloop, door J. J.
Zeldenthuis 8. Bijkomstigheden, door Annie Salomons ?
9. Nieuwe Engelsche boeken, door W. van Doorn
11. Voor Vrouwen, redactrice Elis M. Rogge 12. De
opvoering van Euripides' Bacchanten" door Mr. P. H.
Ritter Jr. .?Engeland's oude plunje, teekening door
George van Raemdonck 13. De muziek van Willem
Pijper bij Euripides' Bacchanten", door Piet Tiggers
15. Dramatische Kroniek, door Top Naeff ? 16. Muziek
in de Hoofdstad, door Constant van Wessem ??? Toege
paste Kunst, door Otto van Tussenbroek 17. Spanje,
door Maurits Wagenvoort 19. Financiën, door Paul
Sabel Dierstudie, teekening door H. Verstijnen
20. Uit den Gemeenteraad, door Barbarqssa, met
teekeninjen door B. van Vlijmen 21. Ruize-Rijm, door
Charivarius?Uit het Kladschrift van Jantje Dag
boek van een Amsterdammer, door Barbarossa 22.
Chanvaria-Telefoongesprekken, door Cel 2 23. Feuille
ton: Het wassende water, door Herman de Man
27. Rijm, door Kumgra Nosalis Pietje's
paedagogische peinzingen Damprobleem-wedstrijd, door K. C.
de Jonge.
Bijvoegsel: De N.V. tot Exploitatie van het landgoed
De Hoogstraat", teekening door Joh. Braakensiek.
Typ. Amst. Boek- en Steendrukkerij, vi.orheen Ellerman, Haims & Co.