»v . No. 2479 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND 9 Teekening voor de Amsterdammer" door J. v. d. Linde. JAC. URLUS die zijn 30-jarige zangersloopbaan herdenkt. Nieuwe Engelse Boeken ROMANS The Marsden Case: A Romance. By F. M. FORD (F. Madox Hueffer). Duckworth, 1923. 7/6. Soft Goods: By OSWALD H. DAVIS. Edw. Arnold, 1923. 7/6. Castle Conquer: By PADRAIC COLUM. Macmillan, 1923. 7/6. Under London: By STEPHEN GRAHAM. Macmillan, 1923. 7/6. Compromise: By WILFRANC HUBBARD. Macmillan, 1923. 7/6. Rowena Barnes: By CONAL O'RIORDAN. Collins, 1923, 7/6. Stella Defiant: By CLARE SHERIDAN. Duckworth, 1924. 7/6. Marius the Epicurean: His Sensations and Ideas. By WALTER PATER. (First Pocket Edition). Macmillan, 1924. 3/6. Ziedaar, 'n stapel van acht. De roman is de despoot der litteratuur. Andere letterkundige genres worden door hém in 'n hoekje gedrukt. Dooddrukken kan ie ze niet. Anders deed ie het. Niet uit haat of nijd. Zelfs niet tot eigen profijt. Zuiver werktuiglik. Met dat al blijft het 'n hachelik ondernemen, zich 'n nis in 't Pantheon der onsterfeliken te gaan veroveren met 'n verhaal in proza als wapen. Dat het kan, bewijzen Don Quijote en Lazarillo de Tormes, Maar wat zal er om ons nu maar te bepalen tot 'n zandkorreltje in de eindeloosheid der tijden van bovenstaande acht nog over zijn na 'n halve eeuw? Het onderste, het nu bijna veertigjarige Marius the Epicurean, (in deze reeks opgenomen als zijnde de eerste goedkope" uit gave van 'n hier te lande nagenoeg onbekend en toch lezenswaard boek), zal zich wel handhaven, zij 't op bescheiden voet, en grotendeels dank zij kwaliteiten die niet specifiek des romans" zijn, en verband houden met wijsgerige, historiese, en archaeologiese kwesties. Bovendien was Pater niet in de eerste plaats romanschrijver; en z'n vele letterkundige en aesthetiese studies zijn even veel soldaten; 'n lijfwacht voor Marius." Welk van de overige zeven romans zal 'm evenwel in die niet zo verre tijd kunnen begroeten? Nu zijn er 'n drietal bij, die onmiddellik de aandacht trekken door d'r artistieke hemmetje, de jacket, half illustratie, half- lokaas. Maar dan helpt zoiets niet meer. Dan wordt zo'n jacket 'n impertinentie, hetzij aan 't adres van de schrijver (die, bekend geworden, dergelijke reklame versmaadt), hetzij aan dat van de lezer, die zeer goed weet, wat ie bij lezing heeft te verwachten. Op 't ogenblik echter wordt de laaiende inhoud van Stella Dejiant (dit defiant is niet hetzelfde als defiant" in 't Frans !) lang niet onverdienstelik geadverteerd door 'n instantaneetje van Stellazelf, in wankelbaar evenwicht op 'r ene grote teen, met 'n"armgebaar van'seid-umschlungenMillianen, en gekleed in 'r bekoorlikheid, zes vierkante centimeter gaasr en 'n'" parelsnoer. Clare Sheridan, de vervaardigster, die als beeldhouwster in Bolsjewikiëheeft vertoefd, en die uit dat gezegende oord, behalve enige waarheid, 'n hoop verdichting heeft meegebracht, pakt hier reusachtig uit. Ik geef het 'n arm mannetjesmens te doen, 'n heldin te scheppen, die steeds schoon en idialisties en sympathiek" blijvende"?na 'n kort voorspel vanj maagdelikheid, begint met monogamie, om dan na 'n vrij lange periode van polyandrie oftewel veel-mannerij, tot rust te komen in de harem van 'n onweerstaanbare, ofschoon polygame, Turk. Meer vertel ik er niet van. Trouwens, everybody is reading it." En het complex van de schrijfster draag ik ootmoedig op aan Freud. The Marsden Case" heeft al 'n zeer eigenaardig omslag, n.l. de afbeelding van 'n feestelike dis, en daarachter de ruggen van twee dames en twee heren in evening dress". Daar zit natuurlik 'n bedoeling achter. Het boek is n.l. volgens Engelse begrippen feitelik geen roman. Het is uitstekend geschreven, maar de intrige domineert over de karaktertekening, die iets blijspel-achtigs over zich heeft. De inhoud is spannend, en de realistiese oorlogsbeelden (want het verhaal speelt groten deels in de jaren 1914?1917) vaak zeer treffend. Bescheidenlik noemt de schrijver het zelf 'n romance. Ik geloof dat ie aan Compromise ook de naam van roman zou onthouden, als ie 't geschreven had. Dit boek speelt in Italië, meest in Rome, maar we bezoeken ook de Campagna, en ettelike dorpen, en vernemen veel wetenswaardigs omtrent mensen, huizen, paleizen, heerbanen en anderszins. Feitelik is het journalistiek; vlotgeschreven schet sen, waardoor 'n losse verbindende draad loopt. De meeste karakters zijn meer aangeduid dan ge tekend; 'n enkele is 'n volslagen karikatuur. Lezing brengt kalm plezier. Op Vosmaer's Ama zone lijkt het in 't geheel niet. Eerder op Een Huis vol Menschen van de Schartens. Vlotgeschreven is Under London ook. Het is van 'n geoefende pen, van 'n vulpen afkomstig; dat betekent dat de schrijver weet wat ie kan, en wil wat ie kan. Maar 't is 'n zeer goed boek, dat aan ieder kan worden aanbevolen, die 'ns wil lezen over gewone Engelse mensen, geen upper ten," en geen detectives, en geen artisten, maar gewone winkeliers, kantoorbedienden en dergelijke kleinburgerlike bewoners van 'n Londense voor stad. En dat kan worden aanbevolen aan ieder, die 'ns wat wil horen over 't Engelse onderwijs; niet het onderwijs dat de aristokratie ontvangt te Eton, Harrow, Rugby of Winchester; maar het totaal-verschillende onderwijs, dat de kleine man geniet aan de County Council Schools, lager en middelbaar. En dan komt men mér te weten uit 'n verhaal met 'n ware galerij van school jongens, die we later 'n eindweegs in 't leven vol gen dan uit onpersoonlike krante-artikels. ? Hier zweeft me 'n vergelijking voor met Brusse. En zoals ik van Brusse hou, hou ik ook van Stephen Graham, die in z'n nawoord er humoristies-weemoedig op wijst, hoe The boy who was meant to be an explorer became a commercial traveller. The boy who was by instinct a soldier fought his way in a bank. The boy who was meant to be an engineer and span mighty rivcrs with mighty bridges to-day sells machinery and spare parts. One boy had the pluck to take great risks, to be a Livingstone hèis a clerk in an insurance office. Another boy was meant to be a great naturalist and collector hècollects the ratcs. Castle Conquer speelt in Ierland, ten tijde deiboerenopstanden veertig jaar geleden. Padraic Colum is zelf 'n Ier. En maakt van Brits wanbe stuur, en van de eeuwenlange verdrukking van z'n mede-Ieren door 'n Engelse minderheid van grijpers-en-houders, alles wat er maar van te maken is. Hij opent naar 't verleden verre perspektieven. Steeds heeft ,,de Engelsman" het Ierse leven verpest, zowel de psalmzingende ruiter van Olivier Cromwell als de brassende planters" van de achttiende en negentiende eeuw. En 't sym bool van die onderdrukking is 'n kasteel, dat aan 'n opkomeling van Engelse afkomst behoort, terwijl de rechtmatige eigenaars, afstammelingen in rechte lijn van de eerste kasteelheer, als schooi ers baccachs" 't land doorzwerven. Padraic Column, die sedert jaren in de Verenigde Staten woont, is 'n anti-clericale Ier. Z'n held is 'n jonge man die, aanvankelik voor 't priesterschap bestemd, tot het besluit komt om maar liever boer te worden. Weshalve hij voor niet-recht-snik doorgaat. En later, Wanneer ie, verdacht van 'n politieke moord, zich in de gevangenis bevindt, en z'n leven groot gevaar loopt, redt 'm z'n aan staande, door voor 't gerecht 'n verklaring af te leggen, die aan 'n Ierse zér zwaar valt, en waar over d'r oom, 'n pastoor, diep in de put zit. Daar mee samengevlochten zijn Ierse dorpstoneeltjes. ...geneest U verrassend snel van Rheumatiek Ischias Verkoudheid Griep Slapeloosheid Jicht Influenza Spit Hoofd- en Zenuwpijn Genezing en onschadelijkheid gegarandeerd. Vabijgbaa tH all, Jlpothclai «n Drogiilen ? O 80 tt, ? 2 Enkele daarvan, o.a. 't verhaal, hoe 'n jonge' Ierse boer z'n paard verkoopt en met het geld al te goeie sier maakt, zijn fijne idyllen. En de lezer is er blij mee, al is 't onmogelik aan; te geven wat ze eigenlik in de roman doen. Met verscheidene konstruktie-foutcn behept, is dit tcch 'n bock dat leeft, en 'n werk dat boeit. Hetzelfde kan gezegd worden van Soft Goods, de geschiedenis van 'n jonge man, die de loopbaan van 'n dichter ambieert, en denkt dat zich zoiets wel verenigen laat met het drijven van 'n zaak, 'n winkel in manufakturen. Z'n vader had 'm die winkel nagelaten, z'n oom had 'in gedurende z'n minderjarigheid beheerd, en z'n eer gedoogt niet deze zaak aan 'n ander over te doen. Hij houdt 'm dus aan, in 't vertrouwen, na afloop van z'n dag taak voldoende gelegenheid te hebben tot letter kundige studie en tot verzen-schrijven. Maar Brian Leagold ziet geen kans, twee hererj te dienen. Hij moet zich inwerken in 't vak; hij moet het verschil leren tussen wol en imitatie-wol; hij moet zich zetten tot het bestuderen van de smaak van 't publiek; hij moet.... d'r komt geen eind aan al z'n moeten ! En met de wrok in 't hart gehoorzaamt ie aan z'n kategoriese imperatief." Later zal ie zich wel schadeloosstellen ! Maar van die schadeloosstelling komt niets. Hij moet konkurreren. Hij moet optreden tegen minder plichtsgetrouwe winkel bedienden. Hij moet verbouwen, veranderen, reorganizeren. En hij hecht zich aan z'n winkel als 'n ruiter aan z'n paard, als 'n visser aan z'n schip, als 'n machinist aan z'n machines. Hij wordt middenstander. We zien z'n karakter wijzigen, zonder tragiese schokken, maar zó dat de lezer geboeid wordt en blijft, 'n Boek uit n stuk, evenwichtiger dan Castle Conquer", dieper dan Under-London", en uitstekend van stijl. En nu kom ik aan 't boek, dat het meest te denken geeft, en dat het meest nodigt en noopt tot herlezen: Rowena Barnes. Het boek is de auto biografie van 'n typiste, de dochter van 'n stijve plattelandspredikant. Domineeskinderen hebben alevel wat raars. Rowena maakt geen uitzondering. Twee op enen tijd te vrijen ziet men zelden wel gedijen." Welnu, Rowena vrijt met twee (a drie) tegelijk. En 't gedijt slecht. Maar 'n ander krijgt de klappen. En die ander is 'n man, die 't niet aan haar heeft verdiend. En hij, die de klap toebrengt en daardoor bijna tot moordenaar wordt, verdiende het zware schuldbesef dat ie met zich blijft om dragen, toch ook eigenlik niet. Rowena heeft 'n knap snoetje en veel egoïsme; ze raakt ieder ogen blik in de klem, en anderen halen 'r, meest met gevaar voor eigen vingers, d'r uit. En 't pikante van alles is, dat ze 't beschrijft voor d'r heer gemaal, in kleuren en geuren, als presentje met d'r zilveren bruiloft, 't Is 'n ten top gedreven ironie. W I 1. L E M VAN DOOR N VRAAGT BEKNOPT PROSPECTUS