. 4' No, 2480 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND Teekeningen voor de Amsterdammer" door B. van Vlijmen 4. HET ROKIN-VRAAGSTUK Tentoonstelling van ontwerpen in het Sted. Museum naar aan leiding van de 'Rotan-prijsvraag. Het Rokin-vraagstuk heeft de Amsterdammers al zeer lang bezig gehouden, zonder dat er tot nu toe een definitieve oplossing is gevonden. ;B. en W. van Amsterdam zijn er ten slotte toe overgegaan een prijsvraag uit te schrijven en den niet geringen hoofdprijs van 2000 gulden ter beschikking te stellen, hetgeen bewijst, dat de moeielijkheden, die zich voordoen, buitengewoon groot zijn. Het Rokin heeft vooreen goede, stijlvolle herschepping heel veel tegen. In de eerste plaats is het noodzakelijk het doodloopende, weinig bruikbare stuk gracht geheel of gedeeltelijk te dempen, daar het maken van een verkeersweg, een groote stad waardig, een van de hoofdvereischten van een plan mo^t zijn. Hierbij moet natuurlijk nauwlettend worden toegezien, dat het aesthetische in zoo'n plan niet te kort komt: het nuttige moet met het schoone zooveel mogelijk worden vereenigd. Nu is het Rokin per slot van rekening een vrij karakterloos complex. Wanneer men zich het Rokin tot het Spui (of verder) gedempt denkt, dan ziet men reeds in ver beelding een weliswaar breede, maar in hooge mate leelijke straat ontstaan. De bouwtypen staan er wild door elkander en vormen geen geheel ; ze vallen uiteen." Het Muntplein heeft men door moedig aanzetten van het nieuwe aan het oude tot een bevredigend geheel kunnen maken. Met het Rokin is dit voorhands onmogelijk, tenzij men den herbouw zoo radicaal opvat, dat er een volstrekt nieuwe straat met nieuwe huizen wordt gemaakt, wat natuurlijk veel te duur zou uit komen. Men moet voorloopig roeien met de riemen, die men heeft en trachten aan het netelige probleem een zoo dragelijk mogelijke oplossing te geven, hetgeen echter tot nu toe nog niet is gelukt. Ook na de bestudeering van de inzendingen op de prijs vraag niet, want de jury is na lang en voorzichtig wikken en wegen van de mogelijkheden tot de overtuiging gekomen, dat van de 62 plannen niet n in aanmerking komt om zonder meer te worden uitgevoerd. Een allereerste schifting van de plannen had reeds tot resultaat, dat van de 62 plannen totaal 32 onmiddellijk moesten worden uitgesloten, hetzij om practische hetzij om forme^le redenen. De over gebleven dertig ontwerpen heeft men aan een nauwkeurig onderzoek onderworpen, waarbij men tot de ontdekking kwam, dat de meeste inzenders geen bruikbare oplossing van de plannen hadden KERSTBOOMMARKT AAN DEN SINGEL TE AMSTERDAM gevonden. De moeielijkheden zijn inderdaad ook heel groot. In de eerste plaats heeft men rekening te houden niet de rooilijn, die voor een breeden boulevard groote bezwaren heeft. Van den Dam af gezien loopt het Rokin trechtervormig toe, terwijl als men toch gaat veranderen e^en eerste vereischte is, dat de verkeersweg met de tramlijnen recht wordt. Voorts komt het vraagstuk van de demping in aanmerking. Sommige inzenders hebben een gedeelte van de gracht (versmald) in hun ont werpen laten bestaan, hetgeen tot een onmogelij ken toestand zou leiden. In de eerste plaats zou dan de verkeersweg te smal worden: in de tweede plaats zou het grachtje, dat waarschijnlijk weinig decoratief zou werken, door de nutteloosheid niets dan hinderlijk zijn. De enorme aesthetische moeielijkheden hebben een aantal inzenders willen oplossen door het midden(-gedempte-)-gedeclte van de nieuwe straat te bebouwen, hetzij met hooge, hetzij met lage huizen. Bij de beoordeeling van zoo'n oplossing moet men er rekening mede houden, dat de inzendersnatuurlijkookeen overgang hebben moeten vinden tusschen het gedempte en het ongedempte Rokin aan het Spui. Voor een hooge bebouwing is alweer de ruimte te beknopt, terwijl een lage bebouwing aan het geheel een tijdelijk, tentoon stellingachtig" karakter zou geven. De meeste inzenders, die een dergelijke oplossing van de moeielijkheid hebben aanvaard, hebben dit tijde lijke karakter door den bouw van kleine huisjes geaccentueerd. Een doorloopende lage bebouwing geeft weliswaar een beter uiterlijk, meer in over eenstemming met het karakter van een belang rijke hoofdstraat, doch verhindert toch de aesthetisch-noodzakelijke werking van de groote openruimte, waar het om begonnen is ! Verder is er een moeielijkheid bij de beplanting niet hoornen, die echter nu reeds in zooverre is opgelost, als de jury van oordeel is, dat de boomenrii aan de stille zijde moet komen, waardoor het effect van de rechtheid" van den weg min of meer kan worden bereikt. Na veel wikken en wegen heeft de jury besloten den hoodfprijs te verdeelen tusschen vijf inzenders, bovendien tot den aankoop (voor ?250. ) der in zending van den heer O. van der Gaast uit Utrecht, die de beplantingskwestie voor;1.! liet best heeft opgelost. De vijf collectief-bekroonde omwerpen zijn resp. van K.K.K.(Arch.Wic«er Bruin, Amsterdam) het Puntje" (Aren. Willem Noorlander, Amster dam). ,.IJ" (Areh. Wyman Schmidt, Rotterdam), C. Stadswapen G." (Ir. H. T. Zwiers, Delft) en B.O.B." (Arch. G. J. Rutgers, Amsterdam) Omtrent deze vijf inzendingen iuidt het rappor van de jury aan B. &? W.: Hiervan laten de inzendingen onder de motto's: K.K.K." en het Pontje" het Rokin voor het, grootste deel onbebouwd, adviseeren tot boombe planting, terwijl K.K.K." zich een hoog accent denkt aan de Spuizijde n geheel makend met een nieuwe bebouwing aan de Langebrugsteeg, en het Pontje" een hooge bebouwing op dezelfde plaats wil, doch zich deze denkt als een vrijstaand gebouw. De architectuur van beide inzendingen is echter van geen hoogen rang en de voorgestelde bouwwerken zijn te omvangrijk. De inzendingen onderde motto's: C. Stadswapcn G." en B.O.B." laten eveneens het Rokin grootendeels onbeb mwd, ontwerpen een boombeplanting, terwijl zij zich beide op door de Jury juist geachte plaatsen lage gebouwtjes denken. De boombeplantingen bij beide inzendingen zijn echter weifelend en onzeker ontworpen. De inzending onder het motto IJ" heeft een zeer goede architectuur; het geheele complex is goed en overtuigd op het juiste daar voor in aanmerking komende gedeelte van het Rokin geplaatst, doch het geheele karakter der inzending acht ei e Jury echter on vereen igbaar met dat van het nieuwe Rokin." Ten slotte zij nog met een enkel woord gewezen op een inzending, waarover een niet onvermakelijke kwestie is ontstaan. In het Stedelijk Museum te Amsterdam is ook tentoongesteld een inzending onder het motto ,,?", cui ontwerp, dat buitenge woon knap geteekend is en een zoo gedurfde op lossing geeft, dat men ervan zelf toe komt het geval humoristisch te beschouwen. Het voorstel overweegt het opstellen van een soort Siegesallee" met standbeelden van groote Amsterdammers en van leden van de Jury, den bouw van een dans en een eet-paleis en een herbouw van de stille zijde", die niet vrij is van zekere ondeugende reminiscentie!! aan ..Oud-Amsterdam." De inzen der-zelf betoogt, dat hij zijn plan ernstig heeft hdoeld, een vraagstuk, dat gelukkig niet behoeft te worden beslist, omdat de jury het ontwerp heeft afgekeurd (zij het met zeer waardeerende bewoordingen) met het oog op de practische onuitvoerbaarheid. Voor den al dan niet moedwillig gewekren glimlach kan men den inzender tóch dankbaar blijven. Met al dat is liet Rokin-probleem nog niet opgelost, maar men kan zicli v< orlonpig troosten niet de gedachte, dat bii nadere overweging van de viif bekroonde plannen waarschijnlijk een bruikbare combinatie te voorschijn zal komen. C. D E D O O