No. 2481 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE AMSTERDAMMER Weekblad voor Nederland kost slechts f 3.?per kwartaal of f 10.?: per jaar bij vooruitbetaling. Geïllustreerd Maandblad onder Redactie van MaJ. E. M. ROBOE. 1 Prlji par Jaargang f 10,?fr. p. post f 10,78 Proefnummer bij do uitgever* V AH HOUfOtA A WAR£MDORF, AMSTERDAH l Heemstede, lage belasting. Boschrijke omgeving LANDHUISJE te koop met garage / 11500, zonder garage ? 10500, bev. 2 kamers, suite, serre, vestib., gang, provisoir, W.C. met fonteintje, keuken, voortuin, flinke achtertuin, met schuur en achteruitgang. Verd. 2 groote kamers met groot en klein balcon, kleine kamer, badkamer, groote zolder met dienstbodenkamer, gas, electr., waterleiding. Halte Electr. tram. Te bevragen bij GE B R. J. en H. v. d. POL, Koediefslaan 35/37. Heemstede. Leverbaar met zeer ruime 6-pers. koetswerken J. LEONARD LANG, AMSTERDAM c Antony van Leeuwenhoek, naar de schilderij van . Verkolje het Rijksmuseum. Uit de Leeuwenhoek-filmJ DE LEEUWENHOEK-FILM ,,Aan Antony van Leeuwenhoek, den vader der Bacteriologi en der Protozoölogie is deze . 'film gewijd." J. C. Mol en Dr. van Seters. Het was een zeer goede gedachte van de beide bekwame auteurs van de Malariafilm om hun knappe opnamen van levende en bewegende bac teriën, eencellige diertjes, raderdiertjes en ander klein goed uit het slootwater tot een eenheid te groepeeren, om de belangrijke en sympathieke figuur van Van Leeuwenhoek. De meesten van ons hebben wel eens van hem gehoord en dekennis van velen beperkt zich tot de meening dat hij een soort van bode was aan het raadhuis te Delft, en dat hij veel door microscopen keek in druppelen vuil water. Nu, dat is allemaal onjuist, behalve dan het vuile water. Dr. vah Seters weet het u in zijn mooie inleiding tot de film wel heel anders te vertellen en geeft u een heel ander mensen te aanschouwen: een beminnelijk, geestig en buitengewoon bekwaam man, een scherpzinnig en bekwaam onderzoeker, die zijn belangrijke ontdekkingen mededeelt in een taal, zoo klaar en aantrekkelijk en suggestief, dat we met verlangen uitzien naar een nieuwe en volledige uitgave van de beroemde brieven. Misschien kan dat gebeuren bij de herdenking van zijn geboortedag 24 Octobcr 1632. Van zijn sterfdag, 26 Augs. 1723, is verleden jaar niet veel Coupe van heukenhout, ge fotografeerd door een van Van;Leeuwenhoek's lenzen. Uit de Leeuwenhoek-film. Dezelfde coupe van beukenhout, gefotografeerd met een modern micros coop. Uit de Leeuwen?hoek-film, notitie genomen. Wat zijn beroep betreft, Leeuwen hoek was lakenkoopman, kamerbewaarder van heeren Schepenen (dat was dan dat bodeschap), Generaal Wijkmeester, procureur en wijnroeyer (wat dat dan ook wezen moge). Hij is er oud bij geworden en heeft het natuuronderzoek beoefend tot aan zijn dood toe. Nederland was te klein voor hem. Hij bleef wel heel tevreden te Delft wonen, maar hij vond hier weinig verwante geesten, met wie hij van gedachten kon wisselen over zijn ontdekkingen en schreef daar dan brieven over aan de Royal Society te London, die daar nu nog trotsch op is. Zijn eerste mededeeling werd opgenomen in de Philosophical Transactions of the Royal Society in 1673. Een halve eeuw lang heeft hij zijn bij dragen gezonden. Hij schreef in 't Hollandsch, misschien ook in 't Engelsch. Latijn kende hij niet, maar al zijn brieven zijn in het Latijn ver taald. In 1680 koos de Royal Society hem tot lid. Boyle, Hooke, Newton waren onder zijn mede leden en hadden het grootste respect voor sieur Leeuwenhoek", die zrch niet alleen bezig hield met plant- en dierkunde, maar ook met zeevaartkunde, geologie, sterrekunde, scheikunde en natuurkunde. Juist een type voor de Royal Society van die dagen, die zich met onleschbare weetgierigheid wierp op alles wat er voorviel in de schepping. In Nature vindt ge in den laatsten tijd iedere week een kolom uittrekseltjes uit de dag boeken van dat gezelschap en me nigmaal komen daarbij ook Leeuwenhoek's J mededeelingen ter sprake. *? Hij maaktefzijn lenzen en micros copen'zelf. Eigen lijk waren het geen microscopen, ten minste niet wat wij tegenwoordig met dat woord bedoelen : die j ge weldig mooie en gecompliceerde werktuigen waar Zeiss en Leitz en Hensoldt en Watson en al de ande ren ons van voor zien, ons telkens weer op nieuwe kosten jagend voor het aanschaffen van nog beter oculairs en objectie ven, nog doelma tiger verlichtings apparaat, nog fij ner meting en ajusteering. Leeuwenhoek maakte enkelvou dige microscopen, of wat wij tegen woordig een loupe noemen. Hij wist die zoo op te Stel- ; Een microscoop van Van Leeuwenleil dat hu t voor- hoek. I Iet te beschouwen voorwerp werp dat bekeken wordt op de punt geplaatst en . i ,, A , ingesteld door al die schroeven. moest \\oideil,»oed- iUit de Leemvenhoek-film van Mol ill 't Volle daglicht' en van Seters David en Goliath: een van Leeuwenhoek's microscopen naast een moderne Zeiss Uit de Leeuwenhoek-film van Mol en van Seters of kunstlicht kon krijgen en het gemakkelijk kon instellen en omdraaien. Zijn lenzen sleep hij zelf met ongelooflijke vaardigheid. De sterkste ver grooting, die hij kon bereiken, was 160 x lineair, wat heel knap is, maar er zijn wel sterkere gemaakt. Die had Leeuwenhoek echter niet noodig, zijn oogen zelf schijnen buitengewoon goed geweest te zijn, anders had hij nooit alles kunnen zien wat hij heeft waargenomen en waarvan hij ons in zijn beschrijvingen en teekeningen zoo'n getrouw en duidelijk relaas heeft nagelaten. Ge ziet op onze foto hoe het kleine lensje, schuin links boven de schroefpunt, vastgehouden wordt tusschen twee metalen platen. Deze platen waren meest van koper of zink, maar hij maakte ze ook wel, of ten minste gedeelten ervan, van zilver en goud. In het geheel heeft hij bij de driehonderd van die microscopen" gemaakt, waarvan hij er verschei dene heeft weggegeven, vereerd". Er zijn er nog maar heel weinig van overgebleven; bij zijnnasporingen had Dr. van Seters nog het geluk er een te ontdekken, die ter plaatse waar hij bewaard werd, in het vergeetboek was geraakt. Mogelijk zijn er nog wel te vinden in de een of andere oude familierommel. Natuurlijk hadden die lensjes allerhande fouten. Van aplanaten of achromaten was destijds nog geen sprake en Newton zelf meende op weten schappelijke gronden dat de kleurenfout bij lenzen niet verbeterd kon worden. Toch zijn die lensjes verbazend goed en zuiver geslepen. Mol en van Seters hebben er een gebruikt om er micro foto's mee te maken en dat is bijzonder goed uit gevallen, zooals ge op onze foto kunt zien. In de film vertoonen zij u ook nog even de teekening die Leeuwenhoek van beukenhoutweefsels gemaakt heeft en die maakt naast de opname door het modern microscoop nog een zeer goed figuur en onwillekeurig kom je dan tot de becijfering, dat naar verhouding Leeuwenhoek met zijn gebrekkige enkelvoudige microscoopjes veel belangrijker werk heeft verricht dan wij met onze moderne, geperfectionneerde werktuigen. Een mooie aansporing. Wordt venvlgil. J ,\ c. F. T H ij s s i; JAC URLUS HAVANA 12 CENTS SIGAAR Vraagt monster met adres van Uw winkelier bij FLEVO UTRECHT