Historisch Archief 1877-1940
20
DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND
No. 2482
NERO-NAP
(opgevoerd in het Grand Theater)
Teekeningen voor de Amsterdammer" door
B. van Vlijmen.
Nap de Ia Mar in zijn verschillende creaties in Nero-Nap
,,WILD-WEST!"
HET TEEKEN VAN ZoRRO Tuschinsky.
ZlJN LAATSTE OPDRACHT LllXOT.
Het doek had zich langzaam gesloten over de
suikerbakkers-heerlijkheid der Kerstfantasic".
De rooie lichies en de groene lichies en de
sneeuwmannetjes en 't klok-,,gebcier" en de zalvende
strophen en de Kerstliederen en al wat er in zoo'n
vertooning aan valsch sentiment en smakelooze
fraaiigheid geboden wordt was voorbij gele
den ! Alleen Tilly Lus' gouden stem vibreerd?nog
na vreemd en droevig tusschen al dien
klinkklank als 'n ingehouden snik om betere dagen ..!
Toen nam 't orkest afscheid van de dierbare
tertsen in 't Duitsch-weeëStille nacht, heilige
nacht" !, door 'n pittig Tempo di Bolero" in te
zetten en als met tooverslag waren wc verplaatst
in 'n andere wereld.
In de wereld van de rennende paarden en de
gemaskerde bandieten van de zonnige bergen
en de eenzame hacienda's van de flitsende
degens, de schoone vrouwen, de sombrtro's en de
valluiken .... kortom in 't hartje van de roman
tiek. Ai mij ! Hoe goed deed dit alles ! Was 't
door de tegenstelling met de nare
anisette-mct-'nvijg, die voorafging?
Niet allén, geloof ik, want dit is de goeie, ge
zonde romantiek zonder pretenties, zonder
gefemel, zonder verkapte erotiek, zonder
artistiekerigheid en super" gedoe. En ik beklaag den
man, die niet meer warm kan worden bij 't ge
vecht op leven en dood, geleverd, ter meerdere
spanning, op hollende paarden ik heb nieelij
met de vrouw, die niet tintelt wanneer de schuch
tere, onnoozele minnaar zich ontpopt als de
ridderfijke, moedige desperado. Ach als Amerika
ons niets anders zond, dan deze romantiek
hoe zoude ik Oom Sam aan m'n boezem drukken
en hem zegenen, als 'n weldoener der menschheid !
1
't Is niet zonder beteekenis dat de
Wild-Westfilm, zich door de jaren heen herft gehandhaafd.
De detectievefilm (Max Landa) de athleten-film
(Albertini, Maciste) de exotische film (Sessue
Hayakawa) om maar enkele uit vele te noe
men al deze hebben 'n hoogtepunt van popu
lariteit genoten en zijn verdwenen of aan 't afta
kelen. En de society-, de super- en de kinder-film
gaan 'n dergelijk lot tegemoet, gauwer dan men
misschien zou denkan. Monstra als de Tien
Geboden" en de verminkte roman zijn reeds bij
hun verschijnen ten doode opgeschreven. Wel
merkwaardig dus, dat n der oudste genre's zoo
springlevend is, dat 't week aan week, vooral in
de volks-bioscopen 't publiek trekt en blijft
boeien. Oorzaak? Ook als van alle krachtige
gestellen: 'n goeie gezondheid !
Er ligt in deze soort ongekunstelde
volksromantiek 'n wondere bekoring. Alles is zoo
eenvoudig, zoo heelemaal gemeend, zoo echt.
Zie nu deze Williarn S. Hart-production: Zijn
laatste opdracht". Je gaat er heen met die
superieure glimlach, welke nou eenmaal 't nood
lottige gevolg is van teveel beschaving, teveel
Shaw en teveel sigaretten. Maar na 'n poosje
betrap je jezelf erop, dat je met spanning de evo
luties van zoo'n roughrider volgt, dat je je ergert
omdat de tekstuitleg niet overal even duidelijk
is en 't eind van 'f lied is, dat je verbaasd moet
constateeren hoe er eigenlijk heelemaal niks te
glimlachen valt.... vooral niet superieur!
Want 't is gek maar tja.... hm.... die kerels
spelen feitelijk verduiveld goed ! Zij beelden de
weinig-gecompliceerde karakters zoo suggestief
en met zoo'n simpele raakheid uit, dat 't idee
spei" eigenlijk niet in je opkomt, ja dat 't je
moeite kost je voor te stellen, hoe 't ongelooflijk
levende en natuurlijke rough-riderstype van de
hoofdrol, William S. Hart, in 't dagelijksch leven
een der meest gezeten notabelen van Los Angelus is.
Zoo is de heele film 'n zeer aanvaardbaar pro
duct. De intrige is simpel genoeg: de politieman,
net 'n vlekkeloozen staat van dienst, heeft z'n
plichtsgevoel 't zwijgen opgelegd uit
menschelijkheids-overwegingen en vraagt deswege, bedroefd
en verslagen, z'n ontslag. Voila tout. Maar hoe
levend, hoe ingehouden en manlijk wordt 't
nicmendalletje gespeeld. Zonder overdrijving,
zonder sentimentaliteit en met 'n stoere, elemen
taire kracht, die meer ontroert dan men mogelijk
achtte. De acteurs :ijn eenvoudig de menschen, die
ze moeten voorstellen, hun requisieten zijn prach
tige paarden en lange ruiterpistolen en de
miseen-scene is de groot;c'ie natuur van 't Californisch
bergland. Geen psychologisch gewurm geen
quasi moraliseerendétendentie?geen gelitteratuur
en geen animeerende uitspattingen" van de
hoofdfiguur, 'n O.ischuldig verhaal maar met
overtuiging verteld dat is alles. Waarlijk
wie zoo neerblikt in de parterre van 'n volks
bioscoop, op 't bewe> g ijke mozaïek van
sportpetten en daarbij bedenkt, dat de dragers voor
't meerendeel medebir;;ers tusschen de veertien
en negentien zijn, die kan niet dankbaar genoeg
wezen, dat deze goeie, gezonde, eenvoudige kost,
hoofdschotel is op den Nieuwendijk en omme
landen.
Helaas niet alzoo in theaters als Tuschinsky"
en Rembrandt". Daar komen de geciviliseerde
meneer en mevrouw, die zich geneeren voor
kinderachtige" cowboy-films. Voor hun gewichtig
heid moeten romanschrijvers verminkt worden
en gigantische" draken met onbegrijpelijke
filmtrucs en speciale volksverhuizingen gearrangeerd.
Zij puffen nog genoeglijk van hun dineetje
en stortten middelerwiji spijsverterende tranen
van aandoening, over Kerstfantasieëi, wee en
bedorven als 'n ranzige Kerstgans. Zij laten 't
tocneel verarmen, terwille van deze
kunst-inconfituren. Zij zijn thuis in deze atmosfeer, waar
Paramount" en Goldwyn", de protsige dienaren
van 'n protsig publiek, oppermachtig hcerschen
zij kennen al de Stars", dweepen met Percy
Marmont en weten welk gezelschap de smartest
gids" heeft.
En zie in deze omgeving verschijnt Douglas
Fairbanks, Dong" met z'n alles overwinnende
glimlach, z'n slanke figuur, z'n fabelachtige
vlugheid en z'n zeer goed spel. En hij vertelt
al deze Stille nachf'-gasten, 'n ongedwongen
verhaal van avonturen en gevaren en ridderlijkheid
en snoodheid en hij doet 't vlot en smakelijk
zóó, dat men niet merkt, hoe 'n wonderlijk land
Mexico is, waar niemand behalve Zorro 'n vuur
wapen schijnt te kennen en gevangenisdeuren
door 'n paar paarden worden weggesleept.
Bravo, Dong ! Kom spoedig terug verlos
ons, zoolang er niets beters is, van water-en-melk
Kipliugs, van groc van Ibanez en van
slechtgeïllustreerde Zondagsschoolmoraal. Om de pers
hoef je 't niet te laten: die is hier altijd goed !
A riveclerci ! J o R D A A N