No. 2486 DE AMSTERDAMMER, WEEKBLAD VOOR NEDERLAND DE OPRICHTING VAN HET VADERLANDSCH VERBOND Teekening voor ,,de Amsterdammer" door Joh. Braakensiek VRUHEIDS BOMD E VRIJHEIDSKIP: MOET IK NU NOU MEER GEPLUKT WORDEN?' DE INTERNATIONALE PUZZLE Eind Januari 1925. Aan contrasten en monsterverbintenissen is de staatkundige constellatie nimmer te gronde ge gaan. Wat met de gewone rede scheen te strijden, hield het in de feiten vaak wonderwel uit. Men denke slechts aan de langdurige en innige ver bintenis tusschen het czaristisch Rusland en de radicale Fransche republiek. Deze alliantie krijgt nu cenigszins een tegenhanger in de nieuwste sensatie: het tractaat van Japan met de soviets. Zeer intiem is die band wel niet. Het lijkt voorloopig meer een verbintenis om elkaar niet te hinderen. Maar op zich/elf is de toenadering tusschen wat misschien thans de conservatielste groote mogendheid is en het land der bolsjewieken, een ware sensatie. Naar den Siberischen kant kunnen voor Japan ook groote economische kansen zijn weggelegd. Er zijn er die tevens wijzen op de mogelijkheid, dat zirh daar in 't Verre Oosten een geducht klaverblad zou kunnen ontwikkelen, wanneer eenmaal ook de Chineesche chaos nog een k^achtigen staat vormen mocht. Het is evenwel hoogst onwaarschijnlijk, dat het Hemelsche Rijk ooit zou worden tot wat 't nooit is geweest: een staatsmacht. En een bijna even groote onwaarschijnlijkheid, die van een oneven redige machtsontwikkeling tusschen Japan, immers voor geruimen tijd door rampen verzwakt, en het moscovitisch' Rijk, dat in zijn tegenwoordigen vorm meer en meer zijn onvermogen toont. Zoodat men deze voorspellingen verwijzen mag tot het rijk der fantasiën, die misschien alleen in Doorn, zoo daar de herinnering aan de idee van de ,,heiligste Güter" en het ,,gele gevaar" nog voortleeft, met ernst bejegend zullen worden. Neen, elders toch ook. De vrees voor Japan, of liever gezegd: die voor den Japanner, speelt indirect nog een actueeier ro!. Zóó actueel zelfs, dat dit anti-japanisme een van de fatale drijvende krachten, en compliceerende krachten, in de internationale staatkundige wereld blijkt. De beweging van Japan naar den Russischen kant is immers alvast een schier onvermijdelijk gevolg geworden van de ontwapeningsconferentie" voor drie jaren in Washington gehouden. De EngelschAmerikaansche vlootbeperking is toen niet moge lijk geweest, zonder dat Engeland zich losmaakte van zijn Japansch verbond. Dit was een gewichtige concessie aan de Stille Zuidzeepolitiek der Vereenigde Staten, naar wier opvatting reeds een geïsoleerd Japan een tegenpartij van beteekenis blijft. Japan is daar dus door de Angelsaksische wereld geïsoleerd gelaten, en het bleef los staan. Het heeft sindsdien er ijverig naar gestreefd, zijn positie weer te versterken door met de gezamen lijke mogendheden van Europa den geest van vriendschap te versterken. De gehecle zin voor internationale gematigdheid, waarmee''; de Japansche staatslieden hun plaats in den Volken bond hebben gemarkeerd, is van dit streven een uiting. Intusschen is Japan er zich rekenschap van gaan geven dat ook in den Volkenbond de Angel saksische staatkundige concepties een sterk overwicht uitoefenen en dat niet alleen de begeerde broeder van Washington er door zijn afwezigheid veel invloed heeft, manr dat ook de nieuwe deelen van het Britsche Rijk, met name Australiëen Canada, veel in de melk te brokken krijgen. Dit zijn juist weer de gebieden waar, nm reden van economische en sociale politiek, de antiJapansche tendenties hoogtij vieren. De Austra lische politicus is als hoogste evangelie vervuld met den kreet voor een wit Australië" en ook Canada en Britsch-Columbia verdedigen hun l'acifickust tegen gele immigratie. Dit schept een fatale verwijdering, en erger: gespannen verhou dingen met Tokio, en het Engelsche moederland vermag nauwelijks meer daar bemiddelend tegenin te gaan. Engeland wordt over het gehe'.'l in verrassende mate de gehoorzame meesteres van zijn dominions, van de geheele nieuwe Angelsaksiche wereld over de zee. Realiseerende hoe Engeland tevens, door zijn mr.cht in Europa, daar weer de andere regeeringen met zich mede beweegt, bleef voor Japan geen andere mogelijkheid dan om een tweeden, alternatieven kabel te zoeken. En die was Moskou. Of 't eenmaal nog op een derden streng, te Berlijn, uitloopen /nu? Ziedaar vooral voor Londen dus ook een nieuwe reden tot beslommering geopend. De politiek van het Britsche Rijk is inder daad op het oogenblik uiterst curieus. Ook uiterst precair. Albion wordt tusschen twee krachten getrokken. Wanneer Londen sterk genoeg is, brengt het die twee bij elkaar en vervult de machtige vereenigingsrol. Lukt dit niet, dan wordt het in de eerste piaats zelf in de war ge rukt. En men ziet dezer dagen hoeveel moeite het kost naar beide kanten overeind te blijven. Washington, maar ook Melbourne en Ottawa worden naar de oogen gezien. Het liefste misschien zouden groote groepen van het oude Engeland daar alleen zich nog mede inlaten. Het is de roep van den Yonnger Son", die lokt en dwingt. Maar aan den anderen kant blijft steeds het vasteland van Europa, dat Londen niet loslaat en waar Londen leiding geven wil. Dag aan dag kan de wereld dit eigenaardige rijden op twee paarden, dit spel van evenwicht, waarnemen, en heel wat onzekerheid en wissel valligheid in de internationale wereld is daaruit te verklaren. Voor een deel is dii alles waar schijnlijk onvermijdelijk, en ( rootBrittanniëbezit nu eenmaal vol doende plooiende vermogens, om de ontwikkeling met optimisme aan te zien. Voor een deel is er echter ook veel bedenkelijks in, en Europa zal goed doen, er voor te waken, dat niet het al te simpele en overmatig kracntbewuste gcdachtcnleven van Nieuw-Engeland, de Uni'.1 incluis alle overwicht krijgen gaat. Met alle frischheid, aan die landen eigen, zijn zij toch tot het uitoefenen van deze verantwoordelijkheid bij lange na niet in staat, en de oude wereld moet zich weten te doen verstaan. De geheele anti-Japansche tenden ties bijvoorbeeld, waarvan wij spra ken, zijn een voorbeeld van de ge varen die kortzichtige idóe-fixes baren kunnen. Het is wel zeker, dat de Japannen-vrees aan die verschillende kusten, overdreven en onbezonnen is. Maar die vrees zelf blijkt de grootste oor/aak van het gevaar, want hij heeft nu Japan afgestootcn en kweekt allerlei anti thesen. De geheele op/et cH-r nieuwe plannen tot versterking van Singa pore is er immers ook een uit vloeisel van. Het zijn dümaal ook de Dominions en de Unie, die Enge land doen aarzelen tegenover de in ternationale ontwapeningsplannen en het Geneefsclie protokol, omdat daarin toegevendheid tegenover Jipansche belangen wordt verouder stelrl. En toch mag de vraag gesteld of een andere ontwapeningspolitiek onder de leiding van mannen als Borah, den isolationist" der Vereenigde Staten, die muveer juist Frank rijk, vanwege de oorlogssch".lden, door elkaar geschud heeft, en van Bruce, den imperialistische!! leider van 't Australische Commonwealth, ooit vrnchtbar resultaten voor de wereld zal kunnen opleveren Ook de Balkanpolitiek wordt door deze kwestie van het Verre Oosten beïnvloed. Teen eenigen tijd geleden Boekarest veel werk maakte van den vertegenwoordiger van 't Japansche keizerlijk huis, was daarvan 't groote doel Japan's goed keuring te verkrijgen op Je tocd'.'eling v:\n Bessarabiëaan Roemenië. Nu schijnt het, dat de soviets van Japan het onthouden van die goed keuring hebben gevraagd. Daarmede zou de Bessarabische kwestie een open plek blijven, en misschien voor de toekomst de prikkelbaarste plek voor de rust in Europa. De Balkan wordt over 't geheel er niet rustiger op. En de heer Herriot verricht wel een stout stuk, van 't gezichtspunt van een land als Frankrijk bezien, door juist nu de afschaffing door te /.ctten van de ambassade bij het Vatikaan, waar toch ongetwijfeld een gelegenheid van beteekenis bestaat om mede te spreken in de raadvergaderingen van Europa. Het Vatikaan is waarschijnlijk het best en grondigst ingelichte centrum van alle kabinetten ter wereld. En het is bovendien een cen trum waar me! veel succes internationale opinies en regeeringsinzichten worden gecreëerd en beïnvloed. Duitschland zelf maakt ook nog altijd de schommeling tusschen bcginselvastheid en op portunisme door. Sommigen meenen, dat 't Kabinet Luther het beste middel zal zijn om de nationalisten op te voeden tot de politiek der Republiek. Met hoop op deze optimistische aanduiding moet men maar eens even afwachten. De gedwongen attreding van het lir.ksche kabinet in Pruisen is dan zeker een eigenaardige vorm van zoodanige opvoeding. B K A N r A R i s MET WEINIG MIDDELEN VEEL BEREIKEN ZOO RICHTEN WIJ UW WONING IN PLANNEN ZONDER VERPLICHTING